Kırmızı Dev Tüp Solucanı (Riftia pachyptila): Kemosentez Yoluyla Beslenen İlginç Omurgasız Hayvan!
1977 yılında, jeolog Jack Corliss’in liderliğini yaptığı Pasifik Okyanusu tabanındaki Galapagos Çöküntüsü'nü (İng: "Galapagos Rift") inceleme gezisinde, dev tüp solucanı olarak isimlendirilen Riftia pachyptila canlısı keşfedildi. Ancak bu canlının resmi olarak tanımlanması ve literatüre eklenmesi 1981 yılında Merredith Jones tarafından yapıldı.
Kırmızı Dev Tüp Solucanlarının Anatomisi
Dev tüp solucanın tüpünün en üst kısmında “plume” adı verilen, "solunum tüyü" olarak da bilinen parlak kırmızı ve geniş yüzey alanına sahip, tüye benzer bir organ bulunur. Plume organının kırmızı renkte olmasının nedeni, çok fazla hemoglobin, yani kan içermesidir. Ayrıca, oksijen (O2), karbondioksit (CO2) ve hidrojen sülfür (H2S) gibi bileşiklerin deniz suyu ile filtreleyerek değişimini sağlar.
Dev tüp solucanının, omurgaları yoktur onun yerine dış iskelet görevi gören tüp kısmı, kitin adı verilen sert ve doğal olan maddeden oluşur. Tüp kısmının asıl görevi ise avcılar ve zehirli kimyasallar gibi dışarıdan gelecek zararlara karşı korumaktır.
Tüpün içindeki solucanın vücudu renksizdir ve dev tüp solucanları kas yapısı sayesinde asla tüplerinden ayrılmaz çünkü kas yapısı, solucanı tüp içerisinde tutmaya yarar. Ayrıca, vestimentum bölgesinde kalp organına benzer bir organ bulunur ve kapalı dolaşım sistemine sahiptir.
Dev tüp solucanlarının gözleri yoktur. Fakat, görme yetisi olmamasına rağmen hareket ve titreşimleri algılayabilir ve tehdit edildiklerinde koruyucu tüplerine geri çekilirler.
Bunlara ek olarak, kırmızı dev tüp solucanlarının, ağız ve sindirim sistemi yapısı bulunmamaktadır ve dev tüp solucanlarının bu eşsiz yapısı diğer hayvan türlerinden ayıran en önemli özelliklerinden biridir. Ağız ve sindirim sistemine sahip olmayan tüp solucanlarının beslenebilmeleri için kendilerine özgü olan ve çok sayıda kükürt kristali içeren “trofozom” adı verilen bir iç organ bulunmaktadır ve bu organ, endosimbiyotik yani karşılıklı fayda sağladıkları bakterilere ev sahipliği yapmaktadır. Ağız ve sindirim sistemine sahip olmayan dev tüp solucanları besin ihtiyaçlarını trofozomda bulunan ve kükürt, bir diğer adı ile sülfür (S), metabolize edebilen bu bakteriler sayesinde karşılamaktadır. Peki bu işlem nasıl gerçekleşir?
Kırmızı Dev Tüp Solucanları Nasıl Besin Elde Eder?
Hidrotermal menfezlerde yaşayan toplulukların merkezinde yer alan neredeyse hiç ışık almayan dev tüp solucanları, plume organları sayesinde yaşadıkları bölgedeki hidrotermal kaynaklardan gelen oksijen (O2) ve hidrojen sülfür (H2S) soluyarak sülfürü yapılarına almaktadırlar. Kolayca bağlanabilme ve ayrılabilme özelliğe sahip olan hemoglobin yapısı sayesinde, topladıkları sülfürü kan aracılığı ile trofozom organına iletirler. Hemoglobin yapısı içerisinde bulunan sülfür ve oksijen, tepkimeye girerek sülfürün oksitlenmesine neden olmaktadır.
Dünyadaki en eski metabolizma şekillerinden biri olan kemosentez işlemi, özünde kısmen fotosenteze benzemektedir. Kemosentez, fotosentezden farklı olarak, güneş ışığını kullanmak yerine, inorganik kimyasalları enerji için kullanır. Fakat hem kemosentez hem de fotosentezde kullanılan enerji kaynakları farklı olsa da, işlemin sonucunda enerji dönüştürülerek organik madde sentezlenir. Trofozomda bulunan kemosentetik bakteriler, sülfür ve oksijenin oksitlenmesi sırasında ortaya çıkan enerjiyi kullanarak, karbondioksiti indirger ve enerji bakımından zengin organik madde üretmektedir.
Trofozomun içerisinde bulunan kemosentetik bakteriler aynı zamanda sülfür bakterileridir ve H2S’yi oksitleyerek kemosentez işlemini gerçekleştirirler.
Kemosentez Denklemi:
18H2S + 6CO2 + 3O2 → C6H12O6 + 12H2O + 18S
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Veya kimyasal formülleri okumayı bilmeyenler için:
18 Hidrojen sülfür + 6 Karbondioksit + 3 Oksijen → Glukoz + 12 Su + 18 Sülfür
Üreme
Kırmızı dev tüp solucanları, her canlı gibi genlerini bir sonraki nesle aktarmak için üreyerek çoğalmak zorundadır. Dişiler, yavaşça yukarıya doğru yüzen yağ (lipit) bakımından zengin ve sperme göre daha büyük boyutta olan yumurtalar üretir ve suya bırakırken; erkekler de yüzlerce sperm içeren sperm demetlerini suya bırakırlar. Yumurta ve sperm birleşerek döllenme olayı gerçekleşir. Yumurtanın içerisinden larvalar çıkar ve bulundukları bölgeden aşağı doğru yüzerek kayalara yapışırlar bu sayede yeni tüp solucan toplulukları oluştururlar. Larvalar olgunlaşarak küçük solucanlara dönüşürken, geçici olarak simbiyotik bakterilerin içeriye girebilmesi için ilkel bir ağız ve bağırsak geliştirirler. Daha sonrasında ise solucanlar yaşlandıkça, ağız ve bağırsak yapısı yok olur ve bakteriler içeride kalır.[1]
Ağız ve sindirim sistemi olmayan kırmızı dev tüp solucanları, besin ihtiyacını bu işlem sayesinde karşılayabilmektedirler. Üretilen organik maddeler hem riftia hem de bakterilerin gelişimi için yeterli besin kaynağı olmaktadır. Dev tüp solucanları yılda 20-30 cm uzamaktadır ve 10 yıldan kısa bir süre içerisinde 2 metre uzunluğuna ulaşabilmektedir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 13
- 7
- 7
- 7
- 7
- 6
- 4
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- ^ Sea and Sky. Giant Tube Worm. Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Sea and Sky | Arşiv Bağlantısı
- M. Yücel. Kırmızı Tüp Solucanlarının Izinde. (11 Nisan 2017). Alındığı Tarih: 26 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Metu Blog | Arşiv Bağlantısı
- J. Klose, et al. (2016). Trophosome Of The Deep-Sea Tubeworm Riftia Pachyptila Inhibits Bacterial Growth. Plos One, sf: 11. doi: 10.1371/journal.pone.0146446. | Arşiv Bağlantısı
- T. Hinzke, et al. (2019). Host-Microbe Interactions In The Chemosynthetic Riftia Pachyptila Symbiosis. American Society for Microbiology, sf: 6. doi: 10.1128/mbio.02243-19. | Arşiv Bağlantısı
- B. Privett. Riftia Pachyptila. Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Animal Diversity Web | Arşiv Bağlantısı
- M. Hegde. Riftia Pachyptila - The Gaint Tube Worm. (13 Aralık 2012). Alındığı Tarih: 29 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Biotech Articles | Arşiv Bağlantısı
- A. Arp. (2001). Hydrothermal Vent Fauna, Physiology Of. Encyclopedia of Ocean Sciences, sf: 159-163. doi: 10.1016/B978-012374473-9.00106-5. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/01/2025 21:18:43 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9201
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.