Eklembacaklılar, Kabuk Değiştirdikten Sonra Eski Kabuklarını Yiyorlar!

Görseldeki her ne kadar çiftleşmeye çalışan ya da üst üste duran iki kırkayak gibi gözükse de, esasında yeni attığı dış iskeletini yemeye çalışan bir kırkayaktır.

Tüm eklembacaklılar (böcekleri, kabukluları, kırkayakları ve örümcekleri içine alan bir grup) gibi bir böcek ömrü içerisinde büyüdükçe gitgide zırhı (dış iskeleti) ona küçük gelmeye başlar. Bu nedenle bir süre sonra bu zırhı eritmesi ve dışına çıkması gerekmektedir. Fiziksel olarak vücut büyüklüğü dış iskeleti zorlamaya başladıktan sonra hormonal dengede değişimler olur ve salgılanan kimyasallar sayesinde halihazırda var olan zırh ile böceğin kendisi birbirinden ayrılır. Bu sırada canlı yeni bir dış iskelet sentezlemeye başlar bile. Böcek artık hazır olduğunda, zırhını delerek açar ve zor bir şekilde eski zırhının içinden çıkar. Bu sırada bol miktarda hava tüketir ve ciddi miktarda kas kasılmaları yaşar. Bu zırh atımına ekdizi (dış deri değişimi) adı verilir.

Ekdizi ile ilgili en ilginç nokta, bir kere başladıktan sonra hiçbir şekilde durdurulamaz olmasıdır. Bu sebeple, zırhını atmaya çalışan bir eklembacaklıya dışarıdan yardım etmek de yapabileceğiniz en kötü işlerden biri olacaktır. Bu dönemde son derece hassastırlar ve kolaylıkla zedelenebilirler. Zorla, canla başla bir mücadele sonrasında, zırhını atan hayvanın hızlı bir şekilde derisi sertleşir ve büyümeyi sürdürür. Bu süreçte büyümesi oldukça hızlıdır, çünkü yeni iskeleti katılaşmadan belli bir miktarın üzerinde büyümesi gerekir. Yeni zırh katılaştıktan sonra yine büyümek çok zor olacaktır. 

Ekdiziden sonra; ancak zırh katılalmasından önce hayvan son derece hassas bir dönemden geçer. Avcılara ve çevreye karşı son derece savunmasızdır. Örneğin hızlı bir şekilde su kaybeder ve bu onun için çok risklidir. 

Bazı böcekler bu döngüyü ömürleri içerisinde yüzlerce defa tekrar edebilirler. Üstelik bunca zorluğuna rağmen, bu bilimde "basit zırh değişimi" olarak bilinir. Bir de kelebeklerde görülen "karmaşık zırh değişimi"ni ve ne kadar zor olduğunu hayal edin!

Fotoğraftaki kırkayak, birçok eklembacaklıda gördüğümüz üzere, attığı zırhını yiyerek beslenmesini bu şekilde sağlar. Çünkü zırh değişiminden sonra avlanabilecek kadar güçlü değildir. Konuyla ilgili şu videoyu da izleyebilirsiniz: