Kas Çalışanların İdolü Olan Sığır: Belçika Mavisi

Eğer ki Belçika çayırlarında bir Belçika Mavisi'yle yolunuz kesişecek olsaydı, emin olun ona saygıyla yol verirdiniz. Bu fotoğrafta gördüğünüz, "Belçika Mavisi" adı verilen bir biftek büyük baş hayvanıdır. Aslında onu farklı coğrafyalarda farklı isimlerle ananları görebilirsiniz; ancak her birinin adında öyle veya böyle bir "mavi" olacaktır. Neden böyle bir ismin seçildiğine dair çok güvenilir bir kaynak bulunmamaktadır. 

Fotoğraftan da görebileceğiniz gibi bu sığırların fiziksel özellikleri inanılmazdır: Son derece fit bir görünüş, bol kas yapısı, "çifte kas" adı verilen abartılı denebilecek düzeyde bir irilik... Bizim için önemli olan, bu "çifte kas" olgusudur. Çifte kas, evrimsel süreçte bu sığırların atasında fark edilip insanlar tarafından Yapay Seçilim yoluyla seçilmiş bir kas yapısıdır. Çifte kasa sahip bir hayvanın kaslarını oluşturan kas şeritleri (fiberler) normalden fazladır. Her ne kadar "çifte" dense de, aslında kas şeridi miktarının ortalamada %20 dolaylarında fazla olduğu tespit edilmiştir. Piedmont Mavisi hariç tüm Belçika Mavisi soy hatları, bu genetik çeşitliliğe bağlı olarak seçilerek evrimleştirilmiştir.

Çifte Kas Nasıl Oluşuyor?

Tahmin edebileceğiniz gibi bu özellik, evrimsel süreçte bir mutasyon sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu mutasyon, myostatin genlerinde değişikliğe neden olmuştur. Bu genlerden üretilen miyostatin isimli protein, normalde kas gelişimini yavaşlatmaya veya durdurmaya yarayan bir proteindir. Ayrıca kaslarda yağ birikimini etkilediği de bilinmektedir. Mutasyon, bu geni değiştirerek proteinin yapısını farklılaştırmış, bu da kas gelişiminin ve yağ birikiminin değişmesine sebep olmuştur. Bunun sonucunda son derece yağsız etler verebilen Belçika Mavisi'ne gidecek evrimsel yolun önü açılmıştır.

Belçika mavisinin hiper-kaslı yapısı daha ana rahminde başlamaktadır. Daha iri olan buzağılar (sığır yavruları), diğerlerine göre %20 civarında daha fazla kas fiberiyle doğmaktadır. 

Bu Özellik Avantajlı mı?

Peki, bu noktadan sorabilirsiniz: Bu neden iyi bir şey olsun ki? %20 kaslı olmak bir ineğe nasıl bir fayda sağlar ki? Normalde, bir mutasyonun evrimsel olarak avantaj mı, dezavantaj mı sağlayacağına ya da herhangi bir etkiye sahip olup olmayacağına, canlının bulunduğu çevre ve bu çevreyle olan etkileşimi karar verecektir. Ancak insanlar tarafından yetiştirilen bu hayvanlar için doğa-tür etkileşimi oldukça zayıftır. İşte bu noktada, insanların arzu ve istekleri devreye girmektedir - ki tam olarak da bu nedenle bu sığırlar, Yapay Seçilim yoluyla evrimleştirilmiştir demekteyiz: Belkçi Mavileri, diğer sığırlar ile benzer kemik kütlesine sahipken, %20 oranında daha fazla ete sahiptir. Bunun insanlar için neden ekonomik bir avantaj sağladığı anlaşılabilir.

Bunun haricinde bir diğer avantaj ise, Belçika Mavisi'nin kas üretim verimliliğidir. Birim besin başına ürettiği kas miktarı, diğer sığırlardan çok daha fazladır. Ayrıca daha az yağlı ve daha yumuşak et üretebildiği ileri sürülmektedir. Bu argüman halen sığır üreticileri arasında tartışmalı bir konudur; çünkü normalde bir etin yumuşaklığı yağ oranı tarafından belirlenir. Bu durumda, Belçika Mavisi'nin az yağlı doğası gereği etinin sert olması beklenecektir. Ancak Belçika Mavisi'nin eti de, diğer sığırlar gibi, hatta onların bazılarından daha yumuşaktır! Bunun sebebi tam olarak belirlenebilmiş değildir.

Tıpkı kas çalışan insanların ihtiyaç duyduğu gibi, Belçika Mavisi de bu kaslı doğası nedeniyle normalden daha yüksek protein içerikli besinlerle beslenmesi gerekmektedir. 

Bu sığır çeşidinin bir sıkıntısı, dişilere (ineklere) aittir. Dişi Belçika Mavileri'nin oldukça dar bir doğum kanalı bulunmaktadır. Bu durum, sakat doğumların oranını arttırmaktadır. Hele ki bunun üzerine bir de Belçika Mavisi buzağılarının normal sığırlardan daha iri oldukları gerçeğini ekleyecek olursanız, Belçika Mavisi doğumlarının çoğunun neden sezaryen ile yapıldığını anlayabilirsiniz.

Toparlayacak olursak, bu sığır çeşidinin ekonomik olarak verimli olup olmadığı halen tartışılan bir konudur; çünkü karşıtları, doğumla ve zorlu iklim şartlarında kolay hayatta kalamamaları gibi faktörleri ileri sürerek Belçika Mavisi üretiminden yana olmadıklarını belirtmektedirler. Ancak yine de, Belçika Mavileri'nin, günümüzde kas geliştirmeyle ilgilenen insanların idolü olabilecek bir sığır çeşidi olduğu gün gibi açıktır.