Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Karbon Ayak İzimizi Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz?

4 dakika
9,419
Karbon Ayak İzimizi Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz? pixabay.com
Tüm Reklamları Kapat

Dünya şu sıralar COVID-19 kriziyle meşgulken sera gazı emisyonlarına bağlı küresel ısınmanın yarattığı tehdit hâlâ ortadan kalkmadı. Salgının yayılmasını önlemek için dünya genelinde uygulanan karantina sürecinde karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazı emisyonlarında %17'lik düşüş görülse de bu etkinin kısa vadeli olduğu belirtiliyor. Bunun sebebi ise metan (CH4) gazı moleküllerinin atmosferde 12 yıla kadar, karbondioksit moleküllerinin ise (CO2) 200 yıla kadar varlıklarını sürdürebilmesi.

Uzun vadeli değişimi başarmak istiyorsak, bunu bir krizin sonucu olarak değil, uluslararası koordinasyonu sağlayarak, devamlı sorgulayarak ve farkındalığı arttırarak gerçekleştirmek zorundayız.

COVID-19 salgını sadece bir uyarı ve katedecek çok yolumuz var.

Tüm Reklamları Kapat

Karbon Ayak İzi Nedir?

Karbon ayak izi, bir ürün veya hizmetin üretiminden, kullanımından ve ömrünün sona ermesinden kaynaklanan, doğrudan veya dolaylı olarak ortaya çıkan toplam sera gazı emisyonu miktarıdır. Sera gazları; karbondioksit (CO2), metan (CH4), diazot oksit (N2O), florlu gazlar (F gazlar) olarak belirtilirken karbon ayak izi ölçümünde bu gazların karbondioksit eşdeğerleri (CO2-e) ton cinsinden hesaplanır. Kurumsal ayak izleri hesaplamalarında Uluslararası Standardizasyon Örgütü (İng: International Organization for Standardization) tarafından geliştirilen uluslararası standartlar kullanılmaktadır.

Sera Gazı Emisyon Kaynakları Nelerdir?

Türk İstatistik Kurumu'nun (TUİK) 5 Haziran 2020 tarihli bültenine göre; 2018 yılı emisyonlarında CO2 eşdeğeri olarak en büyük pay sahibi %71,6 ile enerji sektörü kaynaklı emisyonlar olurken, bunu sırasıyla %12,5 ile tarımsal faaliyetler, %12,5 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, %3,4 ile atık kaynaklı emisyonlar takip etti.

Sektörler bazında, 2018 yılı sera gazı emisyonları dağılımı (Veri: TÜİK, Grafik: Zeynep Şeniş)
Sektörler bazında, 2018 yılı sera gazı emisyonları dağılımı (Veri: TÜİK, Grafik: Zeynep Şeniş)

Peki Biz Neler Yapabiliriz?

Araba Kullanımımızı Olabildiğince Azaltmak

Tipik bir otomobil yılda yaklaşık 4.6 ton karbondioksit yayar. Bu sayı, aracın yakıt kalitesine ve yılda katettiği kilometreye bağlı olarak değişebilir. Karbondioksite ek olarak otomobiller, metan (CH4) ve azot oksit (N2O) ve hidroflorokarbon (HFC) emisyonları da üretir. Bu gazların emisyonları salınan karbondioksite nazaran az olsa da karbondioksitten daha yüksek bir küresel ısınma potansiyeline (İng: Global Warming Potential) sahip oldukları için oldukça önemlidir.

2017 yılında Lund Üniversitesi ve British Columbia Üniversitesi ortaklığında yapılan araştırmaya göre, araçsız geçirilen bir yıl, bize yaklaşık 2.6 ton karbondioksit tasarrufu sağlayabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Fakat bu aşamada biraz daha realistik olmak gerekiyor. Neredeyse hiçbirimiz araç kullanmadan bir yıl geçirebilecek durumda değiliz. Bu konuda bizlere düşen, zorunda kalmadıkça araba yerine toplu taşımayı, bisikleti veya kulaklığımızı takıp müzik eşliğinde yürümeyi tercih etmek.

Alacağımız Elektronik Aletlerin Enerji Sınıfına Dikkat Etmek

Enerji verimliliği sınıflandırması, bir cihazın enerji tüketimi bazında A, B, C, D, E, F ve G harfleri kullanılarak belirtilmektedir. Bildiğimiz gibi, A en verimli sınıfı, G ise en verimsiz sınıfı nitelendirmektedir. A sınıfı olan bir buzdolabı, B sınıfına göre %23, D sınıfı bir buzdolabına göre %45, G sınıfı bir buzdolabına göre ise %56 daha az enerji harcamaktadır.

Amerikan Enerji Verimliliği Ekonomi Konseyi (ACEEE), buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi, televizyon gibi elektrikli ev aletlerimizin enerji verimliliğini %10-30 oranlarında arttırırsak, 25 büyük elektrik santralinin üretebileceğine eşdeğer elektrik ihtiyacının ortadan kalkacağını tahmin ediyor.

Gıda İsrafından Kaçınmak

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'ne (UN Food and Agriculture Organization) göre her yıl 1,3 milyar ton gıda israf ediliyor. Başka bir deyişle; her yıl, üretilen tüm gıdaların üçte biri tüketicinin masasına asla ulaşamadan çöpe gidiyor. Bu konuda gündelik hayatlarımızda yapabileceğimiz en büyük değişiklik, gereğinden fazla yiyecek almayı bırakmak olacaktır. Talepteki azalma bizi, artık ihtiyacımız olandan daha fazla gıda üretmediğimiz bir sisteme ulaştırabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Su Kullanımımızı Azaltmak

Su ve enerji kaynaklarının yönetimi ile ilgili aldığımız kararlar geleceğimizin kaderini bugünden belirler. Su, bol miktarda bulunan değerli bir doğal kaynaktır, fakat dünyadaki suyun sadece %3'ünün günlük kullanıma uygun olduğunu düşünürsek elimizdeki bu sınırlı kaynağı israf etmemek, aksine var gücümüzle korumak zorundayız.

Peki su tasarrufuyla karbon ayak izinin ne ilgisi var?

Daha az su kullanırsak, su arıtımına ve bu süreçte kullanılan ekipmanlara, kullanılan enerjiye, kimyasallara daha az para harcanır. En önemlisi, suyun arıtım sürecinde kullanılan ekipmanların ihtiyaç duyacağı enerji miktarının azalması, daha az kimyasal ve malzeme kullanılması iklim değişikliğine yol açan sera gazı emisyonlarını azaltır.

Sonuç

Karbon ayak izimizi azaltmak için yapabileceğimiz onlarca şeyden en önemli gördüklerimizi açıkladık. Bu eylemlerle, karbon ayak izimizi azaltmanın yanı sıra, paradan ve zamandan tasarruf etmek, trafikten kaçmak, kirliliği azaltmak, hava kalitesini arttırmak ve daha sağlıklı, daha aktif bir yaşam tarzının keyfini çıkarmak mümkün. Bireysel eylemlerin kitlesel dalgalar başlatabilecek güçte olduğunu unutmayın.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
51
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 33
  • Üzücü! 8
  • Umut Verici! 7
  • Bilim Budur! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Muhteşem! 3
  • İnanılmaz 3
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Korkutucu! 2
  • Güldürdü 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • United States Environmental Protection Agency. Overview Of Greenhouse Gases. (30 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 30 Haziran 2020. Alındığı Yer: EPA | Arşiv Bağlantısı
  • Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle Çevre, 2018. (30 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 30 Haziran 2020. Alındığı Yer: Türkiye İstatistik Kurumu | Arşiv Bağlantısı
  • United States Environmental Protection Agency. Greenhouse Gas Emissions From A Typical Passenger Vehicle. (30 Mart 2018). Alındığı Tarih: 30 Haziran 2020. Alındığı Yer: EPA | Arşiv Bağlantısı
  • S. Wynes, et al. (2017). The Climate Mitigation Gap: Education And Government Recommendations Miss The Most Effective Individual Actions. Environmental Research Letters. | Arşiv Bağlantısı
  • Subcommittee on Energy Development and Applications. (1985). Least Cost Utility Planning Initiative. ISBN: 13188253. Yayınevi: U.S Government Printing Office.
  • Çevre Online. Beyaz Eşyaların Kullanımı Ve Enerji Tasarrufu. (30 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 30 Haziran 2020. Alındığı Yer: Çevre Online | Arşiv Bağlantısı
  • Food and Agriculture Organization of the United Nations. Food Wastage Footprint & Climate Change. (1 Kasım 2015). Alındığı Tarih: 30 Haziran 2020. Alındığı Yer: Food and Agriculture Organization of the United Nations | Arşiv Bağlantısı
  • K. Oakes. How Cutting Your Food Waste Can Help The Climate?. (26 Şubat 2020). Alındığı Tarih: 30 Haziran 2020. Alındığı Yer: BBC | Arşiv Bağlantısı
  • J. Houghton, et al. (2009). Reduction In Sources Of Greenhouse Gases Other Than Carbon Dioxide. ISBN: B00D2WQ9Z8. Yayınevi: Cambridge University Press.
Sıkça Sorulan Sorular

Salgın döneminde karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazı emisyonlarında 'lik düşüş görülmüş olsa da, bu etki kısa vadeli ve metan (CH4) gazı moleküllerinin atmosferde uzun süre varlıklarını sürdürebilmesi nedeniyle uzun vadeli değişimi sağlamak için daha fazla çaba gerekmektedir.

Karbon ayak izi, bir ürün veya hizmetin üretiminden, kullanımından ve ömrünün sona ermesinden kaynaklanan toplam sera gazı emisyonu miktarıdır. Hesaplamada, sera gazlarının karbondioksit eşdeğerleri (CO2-e) ton cinsinden kullanılır ve kurumsal ayak izleri hesaplamalarında uluslararası standartlar kullanılır.

Türkiye'de 2018 yılı emisyonlarında CO2 eşdeğeri olarak en büyük pay q,6 ile enerji sektörü kaynaklı emisyonlardır. Bunları sırasıyla ,5 ile tarımsal faaliyetler, ,5 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı, %3,4 ile atık kaynaklı emisyonlar izler.

Araba kullanımını azaltmak, enerji verimliliği yüksek elektronik aletler tercih etmek, gıda israfından kaçınmak ve su kullanımını azaltmak gibi eylemlerle karbon ayak izini azaltabiliriz.

Su tasarrufu, su arıtma sürecinde kullanılan enerji ve kaynakların azalmasına katkı sağlayarak sera gazı emisyonlarını azaltır ve karbon ayak izini küçültür.

Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 10/10/2024 06:44:19 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8945

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Teşhis
Deizm
Coğrafya
Gazetecilik
Canlı Cansız
Doğal
Ağız Sağlığı
Çalışma
Sinir Hücresi
Doktor
Venüs
Temel
Kurbağa
Kedi
Video
Jinekoloji
Genom
Santigrat Derece
Tekillik
Mantık Hatası
Sinir Sistemi
Asteroid
Hayatta Kalma
Bakteri
İnsan Türü
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Z. Şeniş, et al. Karbon Ayak İzimizi Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz?. (3 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 10 Ekim 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8945
Şeniş, Z., Erdem, B. (2020, July 03). Karbon Ayak İzimizi Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz?. Evrim Ağacı. Retrieved October 10, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8945
Z. Şeniş, et al. “Karbon Ayak İzimizi Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz?.” Edited by Babür Erdem. Evrim Ağacı, 03 Jul. 2020, https://evrimagaci.org/s/8945.
Şeniş, Zeynep. Erdem, Babür. “Karbon Ayak İzimizi Azaltmak İçin Neler Yapabiliriz?.” Edited by Babür Erdem. Evrim Ağacı, July 03, 2020. https://evrimagaci.org/s/8945.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close