Kadın Fizikçilere Karşı Ayrımcılık Olmadığını İddia Eden Fizikçi CERN'den Kovuldu!

Pisa Üniversitesi'nden ve CERN'de araştırmacı olan Prof. Dr. Alessandro Strumia, "fizikte cinsiyet problemleri" ile ilgili bir sunumda kadınların değil, erkeklerin ayrımcılığa uğradığını ve bunun ideolojik nedenlerle olduğunu savundu. Bunun üzerine CERN, "kabul edilemez" ve "CERN'in etik kurallarına aykırı" bulduğu bu sunum için soruşturma başlattı ve Dr. Strumia'yı süresiz olarak uzaklaştırdı.

Strumia, çoğunluğu kadınlardan oluşan dinleyici kitlesine, İtalya'daki kadınların ya "erkeklere göre daha ucuz veya tamamen ücretsiz" bir şekilde okuduğunu, Oxford Üniversitesi'ndeki profesörlerin ise kadın öğrencilerin sınav sürelerini "sırf kadın oldukları için" uzattıklarını iddia etti. Strumia, şöyle söyledi:

Fizik, erkekler tarafından inşa edildi; davetiye ile değil. Burada anlattıklarım, fiziğin kadınlara karşı seksist olmadığını ispatlıyor. Ancak gerçek fark etmez, çünkü bu tartışmalar, dışarıdan gelen politik bir savaşın bir parçası.

Strumia, kadınlara karşı değil, erkeklere karşı ayrımcılık yapıldığını savunuyor. Sunumunda gösterdiği istatistiklere göre kadınlar, onlardan daha fazla atıf almış erkeklere göre daha yüksek pozisyonlar elde etmişler. Strumia bunu, "daha fazla atıf aldığına göre daha iyi olan" araştırmacıların erkek oldukları için hak ettikleri yerlere gelemedikleri iddiasını desteklemek için kullanıyor. Ayrıca Strumia, kadınlarla erkekler arasındaki bu farkların davranışsal nedenlerle açıklanabileceğini, bu farkların diğer maymunlarda da görüldüğünü ileri sürdü.

Erkekler nesnelerle, kadınlar insanlarla çalışmaktan hoşlanır. Erkekler ile kadınlar arasındaki bu fark, daha çocukluktan itibaren vardır. Yani hiçbir sosyal etkileşim olmadan bile öncesinden...

Strumia, CERN'den uzaklaştırma kararı sonrasında sunumundaki iddiaları aynen savunduğunu The Guardian gazetesine söyledi. Sunumundan alınan parçaların, kendisini bir canavar gibi göstermek için kullanıldığını; ayrıca ortaya koyduğu "gerçeklerin", erkeklerin kadınlara karşı önyargılı olduğu iddialarını çürüttüğünü söyledi. Strumia ayrıca kendisine sunulan, askeriyeden sonra kadınların en çok ayrımcılığa uğradığı mesleğin fizik bölümleri olduğuna yönelik iddiaların da "tamamen saçma" olduğunu söyledi. Strumia şöyle diyor:

Bu insanlar, aslında var olmayan problemlere kafayı takmış haldeler. Benim söylediğim şeylerin amacı iyi idi. Kimseye karşı ayrımcılık yaptığımız yok; tam tersine, kadınlar yıllardır destek görüyor.

BBC ile yaptığı röportajda ise şöyle söyledi:

İnsanlar fiziğin cinsiyetçi ve ırkçı olduğunu iddia ediyor. Ben de basit birkaç analiz yaptım ve bunun böyle olmadığını keşfettim. Hatta fiziğin erkeklere karşı cinsiyetçi hale geldiğini gördüm ve bunu açıkça ifade ettim.

Strumia'nın aslında sunum yapmak için davet edilmediği, ancak bibliyometrik (akademik istatistikler) üzerine yaptığı bir çalışmayı çalıştay sırasında sunmak istediğini belirterek CERN'deki çalıştayda sunum yaptığı da bildirilenler arasında.

Strumia'ya Tepki Yağdı!

CERN'ün başında bulunan ve kendisi de İtalyan olan Fabiola Gianotti, bu açıklamaların kabul edilemez ve fazlasıyla saldırgan olduğunu söylüyor. Strumia'nın sunumunu CERN'ün internet sitesinden kaldırtan Gianotti, yaptığı açıklamada şöyle diyor:

Etkinliği düzenleyen CERN ve yardımcı kuruluşların bu sunumdan çalıştay öncesinde haberi yoktu. CERN'de çeşitlilik güçlü bir gerçekliktir ve bizim etik ilkelerimizin merkezinde yer alan bir noktadır. Kurumumuz, çeşitlilik ve eşitliği tüm seviyelerde güçlendirme azmini sürdürmektedir.

Imperial College London'dan fizikçi Prof. Dr. Jessica Wade ise şöyle diyor:

Strumia'nın sunumu son derece korkutucu ve yüzeyseldi. Bilimdeki kimsenin yapmadığı bir şeyi yaptığınızı fark etmek müthiş bir heyecan kaynağıdır. Ancak bulunduğunuz yerde olmanızın tek nedeninin kadın olmanız olduğu iddiasını duymak, o heyecanı söküp atar. Dünya'daki en berbat hislerden birisi budur. Strumia'nın verdiği bilgiler, çürütülmüş istatistiklere dayanmaktadır. Sadece atıflardan yola çıkarak büyük yargılara varmak, düpedüz haksızlıktır; hele ki akran değerlendirmesi sürecinin kadınlara ve batılı olmayanlara karşı önyargılı olduğu düşünülecek olursa. Bu adama karşı şahsi bir hıncım yok; sadece yaydığı toksik ve hatalı mesajlardan hoşlanmıyorum. Keşke bilinçsiz ve hatta bilinçli önyargı konusunda kendisini geliştirseydi - ya da basitçe Angela Saini'nin "Inferior" kitabını okusaydı.

Londra'daki South Bank Üniversitesi'nden Nico Macdonald ise, şöyle diyor:

Prof. Strumia'nın sunumu tamamen hatalı olabilir; ancak uzaklaştırmayı gerektirmemeliydi. Bilimsel ve politik olarak cevap verilmeli, 'fazlasıyla rahatsız edici' diyerek uzaklaştırılmamalı.

Temel Gerçekler Strumia'yı Desteklemiyor!

2008 yılında Nature dergisinde yayımlanan ve Fermilab'daki araştırmacılar üzerinde yapılan bir çalışma ise, fizikte kadınlara karşı ayrımcılığı şu istatistikler ile ortaya koymuştu:

• ABD'deki fizik departmanlarının sadece %10'unu kadınlar oluşturuyor.
• Kadınlar, erkeklerden %40 daha fazla "getir-götür işi" yapıyor.
• Kadınlar, erkeklere göre çok daha fazla bölüm içi rapor hazırlamaya zorlanıyor.
• Tüm bu çalışmalarına rağmen, bilimsel konferanslara katılma olasılıkları erkeklere göre 3 kat daha az.

2016 yılında yapılan ve yine Nature'da yayımlanan bir diğer çalışmada ise, aradan geçen yıllardan sonra halen büyük sorunların devam ettiği ortaya konmuştu:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

• ABD'deki üniversitelerin fizik bölümlerinin %8'inde hiçbir kadın doktora öğrencisi bulunmuyor.
• Geri kalan bölümlerin profesörlerinin sadece %11'i kadın.

İngiltere'deki Fizik Enstitüsü'nün 2017 yılında yayınladığı bir çalışmada ise farklar şöyle ortaya kondu:

• Fizikten en yüksek notları alan kadınların sadece %1.9'u, erkeklerinse %6.5'i fiziği seçiyor.
• Okulların %44'ünde üst düzey fizik gören hiçbir kadın öğrenci yok.
• 2016 yılında fizik seçen siyahi öğrencilerin sayısı sadece 85 idi; yani tüm birinci sınıf öğrencilerinin sadece %1.7'si...

Türkiye'deki Fizikçilerden Sunuma Tepki

ODTÜ'den Bayram Tekin, Marie Curie ile İlgili İddiaları Çürüttü!

Strumia'nın tüm sunumunu internette bulmak mümkün; ancak özellikle bir kısmı, fazlasıyla dikkat çekici. Strumia, Marie Curie gibi meşhur fizikçilerin "kendilerini gösterdikten sonra fizik camiasında kabul gördüklerini ve hak ettikleri gibi Nobel'i aldıklarını" iddia ediyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden Prof. Dr. Bayram Tekin ise bu iddiaya şöyle tepki gösterdi:

CERN'deki fizikçinin kadın fizikçiler ve "fiziği yapanların erkekler olduğu" ile ilgili söyledikleri aptalca ve hatalıdır. Bunlar düpedüz yanlıştır ve fizik tarihiyle tamamen zıttır. Fizikte kadınlar harika işler yaptılar ve yapmaya da devam ediyorlar. Ancak gerekli olan dikkati asla çekmeyi başaramadılar. Bu, vaziyeti kötüleştirmektedir. Literatüre bakacak olursanız, birçok kadının çalışmasının görmezden gelindiğini ve kredilerin araştırmada görev alan erkeklere verildiğini görebilirsiniz.

Dr. Tekin, Strumia'nın Marie Curie ile ilgili iddialarına da tepki gösterdi. Curie ile ilgili olarak şu 3 bilgiyi veriyor:

1. 1902 yılında Pierre Curie ve Henry Becquerel Nobel Ödülü'ne layık görüldü. Marie Curie ise basitçe "unutulmuştu". Halbuki bu ikilinin asıl işini yapan Marie Curie idi. Nobel Komitesi'nde olan matematikçi Mittag-Leffler, Pierre Curie'ye bu durumu mektupla iletti. Pierre gerçekten iyi bir insandı ve komiteye yazarak, "Curie'nin görmezden gelinmesinin kabul edilemez olacağını" bildirdi. Ancak bu müdahaleden sonra Curie de ikiliye katılarak 1903 Nobel Ödülü'ne layık görüldü.
2. Nobel Ödülü'nden sonra bile Marie Curie bir üniversitede pozisyon alamadı. Pierre Curie kısa bir süre sonra Sorbonne'da profesör oldu. Ancak Pierre bir trafik kazasında öldükten sonra bu pozisyon Marie Curie'ye önerildi. Böylece bu kürsüye sahip olan ilk kadın olmayı başardı.
3. Marie Curie'ye 1911 yılında ikinci bir Nobel Ödülü verilmek üzereyken, fizikçi Langevin ile aşk yaşadığı haberleri ortaya saçıldı. Sırf bu nedenle Stockholm'e gitmemesi ve ödülü almaması tembihlendi. Yani yine bir kadın, sırf cinsel hayatından ötürü yargılanıyordu. Marie Curie'ye arka çıkan kişiler, Einstein gibi insanlardı.

Görebileceğiniz üzere, fizikte ikonik yerlere ulaşmış kadınlar bile, sadece başarıları sayesinde değil, erkeklerin "hürmeti" ve "izni" ile bulundukları yerlere gelebilmişlerdir. Aynı, hatta çok daha az başarıya ulaşan kişiler bile, sırf erkek oldukları için çok daha iyi yerlere gelmeyi başarmışlardır. Bu durum, yeni değildir - asırlara uzanan bir sistematik ayrımcılığın uzantısıdır. Dolayısıyla son birkaç yıldır kadınlara arayı kapatmak için tanınan temel hak ve özgürlükler ve ayrıcalıklar, "erkeklere karşı ayrımcılık" değil, "erkeklerin asırlar boyu kadınlara karşı yaptığı ayrımcılığın kefareti" olarak görülmelidir. Bunu görmek için sadece Marie Curie'nin hikayesi değil, çok daha az bilinen Cecilia Payne-Gaposchkin, Lise Meitner veya Jocelyn Bell Burnell'in hikayelerine bakmak da yeterli olacaktır.

UC Irvine'dan Şeyda İpek, CERN'deki Eşitsizliğe Dikkat Çekti!

Irvine'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde parçacık fizikçisi olarak çalışan Dr. Şeyda İpek ise, CERN'deki teorik fizik departmanının erkek-kadın dağılımına bakmanın, vaziyetin kötülüğünü görmeye yeteceğini söylüyor.

Buraya tıklayarak görebileceğiniz üzere, CERN'de teorik fizik çalışan 21 erkek ve 1 kadın bulunuyor. Hatta halihazırda bölümdeki tek kadın olan Giula Zanderighi'nin de yakın bir gelecekte ayrılması bekleniyor.