Jüpiter'in Uyduları Europa ve Ganymede'nin Yeryüzünden Çekilmiş En Net Fotoğrafları Yayımlandı!

Geçtiğimiz günlerde Jüpiter'in ünlü dört Galileo uydusundan ikisi olan Europa ve Ganymede'nin yeryüzünden çekilmiş en keskin fotoğrafları yayımlandı:

ESO

Bunlar beklediğiniz kadar "net" değilse, tekrar düşünün: Bu fotoğraflar, Dünya'dan 700 milyon kilometre ötedeki Jüpiter'in etrafında dönen küçücük uydulara ait! Örneğin Europa, Ay'ın %90'ı büyüklüğünde! Bu fotoğraflar, Leicester Üniversitesi Fizik ve Astronomi bölümünden bir ekip tarafından Atacama Çölü'ndeki "Çok Büyük Teleskop" (İng. "Very Large Telescope" veya kısaca VLT) kullanılarak çekildi.

VLT, ana aynalarının çapı 8.2 metre olan dört adet büyük teleskoptan ve çapı 1.8 metre olan dört adet hareketli yardımcı teleskoptan oluşan dünyanın en gelişmiş optik aygıtlarından birisidir. Buradan, gözlemevinin etkileşimli, güncel fotoğrafına ulaşabilir ve etrafa bir göz atabilirsiniz.

Miguel Claro

Europa ve Ganymede'nin bu yeni fotoğrafları, uyduların jeolojik yapılarını gözler önüne sermektedir. Özellikle Europa uydusunun yüzeyi boyunca uzanan yarık benzeri şekiller görülebilmektedir.

Galileo uydularının yüzeylerinden yansıyan farklı kızılötesi dalga boylarındaki Güneş ışığı incelenerek bir yansıma spektrumu elde edildi. Bu veriler sayesinde uyduların yüzeyinde bulunan elementler tespit edilebilecek, kimyasalların miktarı ölçülebilecektir.

Europa'nın analizi; yüzeyin çoğunlukla donmuş su buzundan, spektroskobik incelemenin tanımlayamadığı çeşitli tuz türlerinden ve buz olmayan diğer maddelerden oluştuğunu göstermektedir. Ekibin lideri Oliver King; modellemenin yüzeyde çeşitli farklı tuzların bulunduğunu tespit ettiğini ancak kızılötesi spektroskopinin tek başına bunların hangi spesifik tuz türleri olduğunu belirleyemediğini söyledi. Ayrıca King, elde edilen veriler ile Europa'nın haritalandırıldığını söylüyor:

Uydunun Jüpiter'i çevreleyen gazlar tarafından en yoğun bombardımana tutulduğu kısmında bulunun sülfürik asit donu da dahil olmak üzere, Europa'nın yüzeyindeki farklı maddelerin dağılımını haritalandırdık.

Ganymede ile ilgili gözlemler de uydunun yüzeyindeki arazi yapılarını ortaya çıkardı. Uydu, ekip tarafından henüz tanımlanamayan koyu gri bir maddeden oluşan yaşlı alanlar ve eski bölgelere göre çok daha fazla su buzu içeren genç alanlardan oluşmaktadır.

VLT görüntülerinde mavi renkli olarak görülen Ganymede'nin buzlu bölgeleri, kutup buzullarını ve asteroit çarpmaları sonucu uydunun kabuğundaki buzu ortaya çıkaran kraterleri içermektedir.

ESO

King, VLT sayesinde Europa ve Ganymede'nin yüzeyindeki 150 kilometreden daha küçük olan özellikler bile gözlemlenebildiğini söyledi. Üstelik bu gök cisimlerinin hepsi, Dünya'ya 600 milyon kilometreden daha uzaktadır. Şöyle diyor:

Bu kadar ince ölçekte bir haritalama, daha önce sırf uyduları yakından gözlemleyebilmek için Jüpiter'e kadar uzay aracı göndermek ile mümkündü.

Tabii bu, gelecekteki uzay görevlerinin masadan kaldırıldığı anlamına gelmiyor. Aksine; uyduların bu detaylı haritası, uzay görevlerine oldukça yardımcı olacak. ESA'nın "Jüpiter'in Buzlu Uyduları Gezgini" (İng. "Jupiter Icy Moons Explorer" veya kısaca "JUICE") ve NASA'nın "Europa Clipper" misyonlarında görevli olan Prof. Dr. Leigh Fletcher, şunları söyledi:

Bu yer tabanlı gözlemler, gelecekteki keşiflerimiz için iştahımızı kabartıyor. Ancak gezegen görevleri, zorlu operasyon kısıtlamaları altında gerçekleşiyor ve istediğimiz tüm arazileri inceleyemeyiz. Bu nedenle uyduların yüzeylerinin hangi alanlarının yakın incelemeyi en çok hak ettiği konusunda zor kararlar alınmalıdır.

Görevler; JUICE'nin 2023'te bir diğer Galileo uydusu olan Callisto'yu ve Jüpiter'in atmosferini, manyetik alanını incelemek için fırlatıldığında başlayacak. Hemen ardından, 2024'te, Europa Clipper aracı fırlatılacak ve Europa'nın buzlu yüzeyinin altındaki okyanusun yaşam için uygun koşullara sahip olup olmadığını belirleyecek.