Japonya, Genetiği Değiştirilmiş İlk Keseli Hayvanı Üretti!
Bu haber 3 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Japonya’daki bilim insanları, CRISPR gen düzenleme tekniğini kullanarak bir avuç albino keseli sıçan ("opossum" olarak da bilinen Monodelphis domestica) üreterek, genetiği değiştirilmiş ilk keseli hayvanı yetiştirdiler.[1] Keseli memeliler; keseli sıçanları, kanguruları ve koalaları içeren bir memeliler ailesidir. Keseli sıçanlar, 2007 yılında genomu tam olarak dizilenen ilk keseli memeli olarak da tarihe geçmiştir.[3]
Genetik materyalin belirli uzantılarını bulmak, bağlanmak ve değiştirmek için proteinleri kullanan CRISPR, 2012 yılından beri domateslerden (çok daha tartışmalı bir şekilde) insan embriyolarına kadar her şeyi değiştirmek için kullanılıyor. İngilizcede "Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeat" olarak geçen ve Türkçeye "Kümelenmiş Düzenli Aralıklı Kısa Palindromik Tekrar" olarak çevrilen CRISPR, bilim insanlarının DNA’nın bir bölümüne bağlanmak ve onu kesmek için programlayabilecekleri, yüksek oranda manipüle edilebilir bir protein olan, DNA iyileştiğinde ve devre dışı kaldığında sıklıkla mutasyonlara sebep olan makas benzeri bir teknolojidir.
Fakat bu yöntem, 25 yıldır deneniyor olmasına rağmen, bu zamana kadar keseli memelilerde başarılamamıştı. Bunun sebebi, CRISPR teknolojisine yönelik hakimiyetimiz değil; keseli hayvanların eşsiz bir biyolojiye sahip olması ve laboratuvar ortamında nispeten nadir kullanılan hayvanlar olmasıdır. Texas Rio Grande Valley Üniversitesi’de genetikçi olan John VandeBerg, MIT Tech Review'a şunları söylüyor:[2]
Bu makaleyi gördüğüm için çok heyecanlıyım. Bu, ömrüm boyunca gerçekleşeceğini düşünmediğim bir başarıdır.
Yeni araştırma, bilim insanlarının bazılarının yavrularını içinde taşıdığı keseler gibi eşsiz keseli biyolojisini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir ve insan sağlığına dair fikirler verebilir.
Çoğu omurgalı, bağışıklık sisteminin bileşenlerinden biri olan T hücrelerinden 2 ayrı türe sahiptir (örneğin kertenkelelerde yalnızca 1 türü T hücresi vardır). Ancak opossumlar da dahil olmak üzere keseli memelilerde üçüncü bir tür daha vardır ve araştırmacılar, bu üçüncü türün ne yaptığından veya nasıl çalıştığından emin değiller. Olup biteni anlamlandırabilmek için hücreleri çıkarmak veya bağışıklık sisteminin diğer kısımlarını CRISPR ile devre dışı bırakabilmek, bu gizemli hücrenin ne yaptığını anlamalarına yardımcı olabilir. Örneğin keseli sıçanlar, melanom gibi insan hastalıklarına yakalanabilirler ve bu alanda yapılacak çalışmalar, insanların yakalandığı hastalıkların tedavisine yardımcı olabilir.
Araştırmacılar, keseli sıçan hücrelerine embriyolarına zarar vermeden CRISPR eklemenin yanı sıra prosedürün tam zamanlamasını senkronize etme konusunda zorlandılar. Sonuç olarak, en uygun bir üreme programını teşvik etmek için laboratuvarlarındaki aydınlatmayı kontrol edebileceklerini keşfettiler ve hücre zarlarına nüfuz etmek için elektrik yükü olarak kullanılan piezoelektrik matkap adı verilen aleti kullandılar. Bilim insanları, pigment üretimini kodlayan bir geni CRISPR kullanarak etkisiz hale getirdiler ve bunlardan albino keseli sıçan yavruları üretmeyi başararak, deneylerinin işe yaradığını kanıtladılar.
Opossumların bir başka ilginç özelliği de, sadece 14 günlük bir gebelik sonrasında, annelerinin göğsünde sürünmelerine yardımcı olacak önkollara sahip bir şekilde, adeta ufak bir hücre yumağı olarak doğmalarıdır. Bu küçük hayvanların gözleri, arka uzuvları ve bağışıklık sistemlerinin önemli bir bölümü, doğumdan sonra gelişir.
İşte gelişimlerinin çoğu doğumdan sonra gerçekleştiğinden, büyümelerini incelemek ve manipüle etmek, fareler gibi diğer laboratuvar hayvanlarında benzer işler yapmaktan çok daha kolay olabilir. Şimdi araştırma ekibi, bu hayvanların organ gelişimini incelemek için opossum genlerini değiştirmenin başka yollarını da aradıklarını söylüyorlar.
Biyologlar, Japonya'daki bu deneyi olumlu karşılarken, CRIPSR'ın diğer kullanımları halen tartışmalıdır. Buna bir örnek olarak Çinli bilim insanı He Jiankui'nin, insan embriyolarını düzenlemek için CRISPR teknolojisini kullanması sonucu 3 yıl hapis cezasına çarptırılması verilebilir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 24
- 17
- 11
- 8
- 5
- 4
- 3
- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- Türev İçerik Kaynağı: The Independent | Arşiv Bağlantısı
- ^ H. Kiyonari, et al. (2021). Targeted Gene Disruption In A Marsupial, Monodelphis Domestica, By Crispr/Cas9 Genome Editing. Current Biology. doi: 10.1016/j.cub.2021.06.056. | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. Crownhart. An Albino Opossum Proves Crispr Works For Marsupials, Too. (21 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 9 Eylül 2021. Alındığı Yer: MIT Technology Review | Arşiv Bağlantısı
- ^ T. S. Mikkelsen, et al. (2007). Genome Of The Marsupial Monodelphis Domestica Reveals Innovation In Non-Coding Sequences. Nature, sf: 167-177. doi: 10.1038/nature05805. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 11/12/2024 02:54:42 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/10959
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.