İstanbul Kuş Göçü Gözlemi
- Özgün
- Ornitoloji
Evrim Ağacı olarak İstanbul Sarıyer'de ilkbahar kuş göçünü gözlemledik. Göçün en güzel izlendiği yerlerden biri; Sarıyer'de, Koç Üniversitesi'ni geçince hemen solda bulunan kuş gözlem kulesi. Kule, yaklaşık 10 metre çapında ve 3-4 kat yüksekliğinde. Manzarası muhteşem! Dünyanın dört bir yanından gözlemciler, ilkbahar göçünü izlemek için buraya geliyor. İlkbahar göçü, kabaca Mart gibi başlayıp ile Mayıs sonuna kadar sürüyor. Ama Nisan başları en güzel zamanlarından biri diyebiliriz. Aşağıda, gözlemde çektiğimiz fotoğrafları ve kuşlarla ilgili birkaç kitap önerimizi göreceksiniz. Göç hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyeler şu blogdaki 2015 yılı kayıtlarını inceleyebilir.
Göçün simgesi, tabii ki leylekler (Ciconia ciconia). Bu iki kafadar, kışı (bir ihtimal) Kenya'da geçirmişler, Cumartesi İstanbul üzerinden (bir ihtimal) Almanya'ya gidiyorlardı.
Yeşil, mavi, leylekler, köprü, kamyonlar...
Kara leylek (Ciconia nigra) şöyle bir arkadaş. Gagası, ayakları kırmızı; kendisi baya kara bir kuş. Leyleklerin akrabası. Her sene üzerimizden binlercesi geçiyor ama çoğumuz tanımıyoruz.
Şansımıza baya da atmaca (Accipiter nisus) geçti. Atmacalar hızlı ve kıvrak manevralarla uçuyor. Bu arkadaşlar genelde ağaçlık alanlarda ötücü kuşları aniden saldırarak yakalıyorlar. Bu aralar, bahçelerde ve parklarda bir serçe veya güvercin tırtıklarken görebilirsiniz.
Bu da kara çaylak (Milvus migrans). Çaylaklar bazen diğer yırtıcıların yakaladıkları avları çalıyorlar. Zamanında acemi hırsızlara, acemi çaylak sonra da sırf çaylak denmiş. İsminden de anlaşılacağı gibi "Naber çaylak?" teriminin kökeni bu kuş. Kuyruğa dikkatli bakın; çatal şeklinde. Diğer fotoğraftakilerle bir kıyaslayın.
Bu çilekeş yılan kartalının (Circaetus gallicus) kanadı bayağı yıpranmıştı ama bana mısın demeden yola devam ediyordu. Kolay değil her göç dönemi tek yön, yaklaşık 2000-2500 km yol yapıyor. Yılan kartalları genelde Sahra Çölü'nün hemen güneyinde kışlıyorlar.
Eğer gözlem kulesine giderseniz, bu şahin (Buteo buteo) arkadaşlardan bol bol göreceksiniz. Varsa yanınızda bir dürbün de götürün. Yoksa sıkıntı değil, kuledekiler size ödünç verirler. Hatta tecrübeli gözlemciler teleskoplarından izlettirirler. Atıştırmalık bir şeyler ve su götürmeyi unutmayın.
Tüm asaleti ile küçük orman kartalı (Clanga pomarina). Bu kartal gibi, her sene yüz binlerce yırtıcı kuş İstanbul üzerinden geçiyor; büyüleyici bir deneyim.
İki tane küçük orman kartalı (Clanga pomarina) zeybek oynuyorlar. Süzülen kuşlar, yükselen sıcak hava akımlarını kullanarak zahmetsizce yükseliyorlar. Bu akımlara "termik" deniyor. Sürüler, bir termik buldukları zaman böyle daireler çizerek yükselmeye başlıyorlar.
Sonra arada böyle daha ufak, vızır vızır uçan yırtıcılar geçecek. Mesela bu kerkenez (Falco tinnunculus) gibi.
Bonus: Kuş gözleyene yunus gözlemi bedava! Arada bir denize bakmayı unutmayın; Boğaz'ın bu bölgesinde sıklıkla yunus grupları oluyor. Bizim şansımıza yaklaşık 15-20 bireylik bir afalina sürüsü denk geldi; hoplayıp zıplayıp avlanıyorlardı.
Peki Türkçe kaynak var mı? Mesela bu var: Türkiye ve Avrupa'nın Kuşları. Kitapçılarda kalmamış olabilir ama WWF Türkiye'den satın alabilirsiniz
Bizim ufaklığa göre bir şey var mı? İş Bankası Yayınları'nın "Genç Kuş Gözlemcisinin El Kitabı" var. Ben aldığımda küçük dürbün hediyesi de vardı. Güzel bir doğum günü hediyesi olabilir.
Bu işin esas kaynağı ise bu kara kaplı kitap. Maalesef henüz Türkçe'si yok. Bu kitabın akıllı telefon uygulaması da çok başarılı; kitaba ek olarak, kuşların sesleri de var!
Bir diğer Türkçe kaynak da Devbelgesel'in yayımladığı Türkiye ve Ortadoğu'nun Kuşları.
Orman ve Su İşleri Bakanlığı ve Doğa Koruma Millî Parklar tarafından hazırlanan ve bedava dağıtılan "İstanbul Kuşları" kitabı da çok güzel bir kaynak. Yazarlar; Ergün Bacak, Sercan Bilgin ve Vedat Beşkardeş. Maalesef bu kitaptan bulmak mümkün değil. Umarız bakanlık ve millî parklar bu yayını yeniden basar ve hatta daha da iyisi dijital olarak paylaşırlar.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
2
-
1
-
1
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 24/04/2024 12:32:52 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5366
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
