Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

İnsan Yamyamlığının Kısa Tarihi

4 dakika
24,111
İnsan Yamyamlığının Kısa Tarihi Gizmodo
Eski uygarlıklarda yamyamlığı gösteren bir illüstrasyon. Jim Cooke
Tüm Reklamları Kapat

İnsan Yamyamlığı (Kannibalizm), bir diğer ismiyle antropofaji, diğer insanların etlerini veya iç organlarını yiyerek beslenen insanların davranışları olarak tanımlanır. Yamyamlık (Kanibalizm) ifadesi, bir bireyin aynı türden bir başka bireye ait vücut parçalarını veya o bireyin tüm vücudunu tüketmesiyle zoolojiye genişletilmiştir. Geçmişte akrabalarımızın bulunmuş olduğu kültürlerde, belli bir aşamaya kadar kabul gören yamyamlık, günümüzde eski kabul edilebilirliğini yitirmiş gibi görünüyor. Ancak yine de bazı coğrafyalarda uygulanmaya devam edilmekte.

Tarihçe

Arkeolojik ve genetik incelemeler ışığında yamyamlığın tarihçesi, binlerce yıl önce yaşamış olan insansı akrabalarımıza dayanıyor. Uzun açlık ve kıtlık dönemlerinde Neandertaller'in yamyamlık sayesinde beslendiği, incelenen 43.000 yıllık Neandertal fosilleri sayesinde anlaşılmış oldu. İspanya, El Sidrón'daki bir yeraltı mağarasında keşfedilen kemik kalıntıları, bu bireylerin bir nevi kasaplık yaptığı sonucuna varmamızı sağladı.

Ancak genel anlamda bilinen eski yamyamlık vakalarının, beslenmeden ziyade, ölen insanların cenaze törenlerinin bir parçası olarak uygulandığı düşünülüyor. Örneğin binlerce yıl önce Britanya'da insanlar hem beslenme hem de ritüeli birleştiren karmaşık bir cenaze töreninin bir parçası olarak kendi türlerini yemiş görünüyorlar.

Tüm Reklamları Kapat

Ünlü antropologlar Richard E. Leakey ve Lewin, yamyamlığın, açlığın giderilmesi veya karın doyurmaya yönelik olmadığını, gerçekte tinsel ve büyüsel nedenlerden kaynaklandığını savunup yamyamlığı iki türe ayırdılar: İçe dönük yamyamlık (Endocannibalism) ve dışa dönük yamyamlık (Exocannibalism).

İçe dönük yamyamlıkta -iç yamyamlık- sadece akrabaların ve aynı kabileye ait olan ölülerin bedenleri veya yalnızca organları yeniyor. Örneğin, Güneydoğu Avustralya'da yaşayan Dieriler, ölen akrabalarının yüz, kol, bacak ve karınlarının yağlı kısımlarını yiyorlar. Bu kabilenin inancına göre insanın yağ dokusu, olağanüstü bir güce sahip ve yendiği takdirde yiyen bireye geçen bir unsur. Böylece, ölünün özellikleri ve ruhunun yine kabile içinde kaldığına inanılıyor. Güney Amerika'da yaşayan bazı kabilelerde ise, kişinin özelliklerinin onun kemiklerinde gizli olduğuna inanılıyor. Bu nedenle de, ölülerini yaktıktan sonra kemiklerini öğütüp toz haline getiriyorlar ve bu tozu içkilerine karıştırarak içiyorlar.

Dışa dönük yamyamlıkta ise, akraba ve kabile üyeleri değil, düşmanların yenme durumu söz konusu. Bazı Güney Amerika yerlilerinde görülen bu adet, öldürülen kişinin, ileride katillerinden intikam almaması için uygulanıyordu. Bunda da bedenin bazı kısımları yeniyordu. 

Codex Magliabechiano'nun folyosunda uygulanan ritüelistik Aztek yamyamlığını gösteren bir manzara .
Codex Magliabechiano'nun folyosunda uygulanan ritüelistik Aztek yamyamlığını gösteren bir manzara .
Wikipedia

Yamyamlığın dolaylı bir örneği sayılsa da bir uygulama alanı olarak 15. yüzyılda, hastalıkların tedavisi için insanlara kahverengi bir toz veriliyordu. Bu tozun; epilepsiye, mide bulantısına ve kanamalara iyi geleceği ve diğer bazı ümitsiz hastalıkları tedavi edebileceği iddia ediliyordu. Kahverengi toz, içeceklere karıştırılıp içilebileceği, direkt olarak lezyonlara uygulanabileceği gibi doğrudan yenebiliyordu da. Bu kahverengi toz, mumyalanmış insanların öğütülmüş kalıntılarıydı. 

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlık tarihi kadar eski olan yamyamlığa hemen hemen bütün kıtalarda rastlanmıştır. Eski yamyamlık öykülerinin birçoğu abartılı veya yanlış olsa bile Batı ve Orta Afrika'nın bazı bölgelerinde, Melanezya'da (özellikle Fiji), Yeni Gine'de, Avustralya'da, Yeni Zelanda Maorilerinde, Polinezya'daki bazı adalarda, Sumatra kabilelerinde ve Kuzey ve Güney Amerika'nın çeşitli kabilelerinde yakın çağa kadar yamyamlığın sürdüğü söylenebilir.

Etimoloji

Yamyamlık (Cannibalism) kelimesinin kökeninin 16.yüzyılda Kristof Kolomb’un Karayip Adaları’nı ve yerli Karip’leri (Carib) ziyaretine dayandığı söyleniyor. Kolomb, İspanya Kraliçesi’ne, ada ziyareti sonrasında edindiği izlenimlerle, yerli halkın çok arkadaş canlısı ve huzurlu olduğundan bahsediyor. Ancak halkın, suçluları pişirip yediğinden de söz ediyor. Kraliçe bu duruma sinirlenip, insan eti yiyenleri tutuklayacağına dair bir kanun çıkarıyor. Daha sonra altınlarından yararlandığı ada sakinleri, yeterince altın üretemeyince Kolomb, yağmalarına karşı gelenleri asi olarak damgalıyor. Dolayısıyla Karip (Carib) halkının isimleri, söylentiler dolayısıyla lekelenmiş oluyor ve Carib kelimesi zamanla Canib, sonra da Cannibal (yamyam) formuna dönüşüyor.

Modern Yamyamlık Örnekleri

Uzmanlar yamyamlığa sebep olabilecek 3 faktör sayıyorlar: kültürel ve sosyal nedenler, açlık veya kıtlık ve delilik veya sosyal sapkınlık.

  • 1972 yılında Uruguay rugby takımını Şili'deki bir turnuvaya taşıyan uçak, And Dağları'na çarpıp düştü. 3800 metre yükseklikte mahsur kalan 40 kişiden 16 tanesi, aylarca soğuğa ve açlığa karşı mücadeleyi kendi ölü arkadaşlarının etini yiyerek verdiler.
  • 1979'da bir askeri darbeyle koltuğunu kaybeden Orta Afrika Cumhuriyeti devlet başkanı Jean-Bédel Bokassa, çıkarıldığı mahkemede çok sayıda siyasi cinayetin yanı sıra yamyamlıkla da suçlandı. Diktatörün özel mülkündeki buzdolabında insan eti parçalarına rastlanmıştı.
  • Milwaukee canavarı olarak tanımlanan Amerikalı Jeffrey Dahmer, çoğu zenci çocuk olmak üzere 17 genci öldürmüş ve etlerini buzdolabında saklayarak yemişti. Mahkeme tarafından 999 yıl ağır hapis cezasına çarptırılan Dahmer, daha sonra kapatıldığı hapishanede çıkan bir isyan sırasında diğer mahkûmlarca öldürüldü.
  • 1960'ların ve 1970'lerin Güney Doğu Asya savaşları sırasında, Kamboçyalı askerlerin ritüel olarak katledilen düşmanın bazı kısımlarını, tipik olarak karaciğeri yediklerini bildirildi. Ancak Kamboçya’da bulunan birçok mülteci, yamyamlığın, bulunacak yiyecek bulunmadığında ritüel olmayan bir şekilde uygulandığını bildirdi.
  • Kuzuların Sessizliği filmine konu olan Albert Fish genellikle küçük ve savunmasız çocukları kurban seçiyordu. Cinayetlerinde mutlaka işkenceler uyguluyor, kurbanlarının etlerini yiyor, onlara tecavüz ediyor, acı çektirmekten büyük zevk duyarak bunları din adına yaptığını düşünüyordu.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
125
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Korkutucu! 45
  • Muhteşem! 21
  • Tebrikler! 17
  • İnanılmaz 13
  • İğrenç! 12
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Bilim Budur! 6
  • Üzücü! 5
  • Grrr... *@$# 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Güldürdü 2
  • Umut Verici! 1
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • Wikipedia. Human Cannibalism. (4 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 4 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Wikipedia | Arşiv Bağlantısı
  • Vikipedi. Yamyamlık. (4 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 4 Ağustos 2019. Alındığı Yer: Vikipedi | Arşiv Bağlantısı
  • Bill Schutt. A Brief History Of Cannibalism. (4 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 4 Ağustos 2019. Alındığı Yer: TEDEd | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/12/2024 18:47:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7900

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Işık
İspat Yükü
Olumsuz
Diyabet
Moleküler Biyoloji
Endokrin Sistemi
Nöron
Kurbağa
Fizyoloji
Dünya Dışı Yaşam
Uzay Aracı
Metal
Doğru
Kanser Tedavisi
Toprak
Coğrafya
Doku
Kahve
Doğum
Tehlike
Cinsellik Araştırmaları
Yatay Gen Transferi
Fobi
Odontoloji
Biyoteknoloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Erdem, et al. İnsan Yamyamlığının Kısa Tarihi. (4 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 4 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7900
Erdem, C., Türkoğlu, P. (2019, August 04). İnsan Yamyamlığının Kısa Tarihi. Evrim Ağacı. Retrieved December 04, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7900
C. Erdem, et al. “İnsan Yamyamlığının Kısa Tarihi.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, 04 Aug. 2019, https://evrimagaci.org/s/7900.
Erdem, Cansu. Türkoğlu, Pedram. “İnsan Yamyamlığının Kısa Tarihi.” Edited by Pedram Türkoğlu. Evrim Ağacı, August 04, 2019. https://evrimagaci.org/s/7900.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close