İnsan Evrimiyle İlgili 2018'deki En Önemli 4 Bulgu

2018, insan evrimine dair birçok yeni keşfin yaşandığı bir yol oldu. Bu yazıda ise bunlardan en önemli 4 tanesinden bahsedeceğiz:

1 - Bilinen En Eski Mağara Sanatı Örnekleri Neandertaller Tarafından Yapıldı!

Neandertaller büyük ihtimalle en iyi bilinen soyu tükenmiş hominin türü. Avrupa ve Batı Asya'da son 500 bin yıl içerisinde yaşayıp, 40 bin yıl önce, modern insanların Avrupa'ya varmalarından bir süre sonra yok oldular. Her ne kadar "zeki olmayan kaba saba insansılar" şeklinde bir imaja sahip olsalar da arkeolojik buluntular her geçen gün bunun aksini kanıtlıyor.

Geçtiğimiz Şubat ayında, Neandertaller'in de modern insanlar gibi tarih öncesi sanat ürettiğini gösteren çok önemli kanıtlar elde ettik. Birleşik Krallık'taki Southampton Üniversitesinden Alistair Pike ve ekibi Kuzey İspanya'daki 3 mağaradaki, mağara sanatı bulgularını incelediler ve bu kalıntıların yaklaşık 65 bin yıllık olduğunu gösterdiler. Bu zaman dilimi modern insanların Avrupa'ya varmalarından oldukça önceyi gösteriyor, o dönemde Avrupa'da bulunan tek insan türü ise, Neandertaller.

Boyamalar çok gösterişli sayılmaz, kırmızı çizgilerle yapılmış basit bir sembol ve el kalıbından oluşuyor. Fransa'daki Lascaux mağarasındaki hayvan çizimleriyle karşılaştırılabilecek nitelikte değiller diyebiliriz. Fakat bu bulgular, modern insanların da yakın zamanda yaptıklarıyla aynı seviyelerde diyebiliriz.

Asıl merak edilen ise, Neandertaller ve modern insanlar sanatı ayrı ayrı mı icat ettiler, yoksa ortak atalarından mı bu davranış biçimini miras aldılar. İkinci seçenek de pek olasılık dışı sayılmaz. Belki de insanlar yarım milyon yıldır sanat üretiyorlardır.

2 - Ebeveynleri Farklı Türlere Ait Olan Kız Çocuğu: Denny

Neandertaller, Avrupa ve Batı Asya'da yaşarlarken, Denisovanlar da Asya ve belki de Endonezya ve Papua Yeni Gine'ye kadar olan bölgelerde yaşadılar. Denisovanlar hakkında çok az şey biliyoruz çünkü elimizde pek iskelet örneği yok; bilgilerimizin çoğu DNA'larından geliyor. Fakat kesin olan bir şey var; o da Neandertaller ile çiftleştikleri.

Geçtiğimiz Ağustos ayında yayınlanan makale, Denisovanlara adını da veren Sibirya'daki Denisova Mağarası'nda bulunan bir kemik parçası, 90 bin yıl önce bu mağarada bir homininin yaşadığını gösterdi. Ama bu sıradan bir hominin değildi. Araştırıcıların adlandırdığı üzere "Denny", yarı Neandertal - yarı Denisovan meleziydi. Annesi Neandertal, babası Denisovan idi. Bu da Denny'nin keşfedilen ilk birinci nesil hominin melezi olmasını sağladı.

Yine de, Denny bildiğimiz tek melez değil. Romanya'da bulunan 37 bin yılık Oase 1 bireyi de 4-6 nesil öncesinde bir Neandertal ataya sahipti.

İlk nesil olanını da içeren bu tarz melezleri bulabilmek, eğer tarih öncesi çiftleşmeler nadirse çok büyük bir tesadüf olurdu. Leipzig, Almanya'daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsünden Svante Pääbo'ya göre her ne kadar Neandertaller ve Denisovanlar belirgin bir şekilde birbirlerinden farklı bile olsalar, her karşılaştıklarında çiftleşmiş olmaları olası.

3 - Little Foot Fosili Henüz Tanımlanmamış Bir Türe Ait Olabilir!

Little Foot (Tr. Küçük Ayak) fosili, Afrika'da 2 ila 4 milyon yıl öncesinde yaşamış olan Australopithecus cinsine ait olduğu düşünülen tama yakın bir iskelet. Johannesburg, Güney Afrika'daki Witwatersrand Üniversitesinden Ronald Clarke, bu iskeleti 1990'larda Sterkfontein Mağarası'nda buldu ve özenli bir şekilde gün yüzüne çıkarabilmek için 20 yıl harcadı. İlk detaylı analiz ise geçtiğimiz Kasım ayında geldi. Little foot, gençliğinde yaşadığı bir kol sakatlığına dair izleri hala barındıran ve neredeyse tamamıyla vejetaryen bir diyete sahip olan yaşlı bir dişiydi.

Clark'ın en büyük iddiası ise Little Foot'un, A. africanus veya A. afarensis (Lucy'nin ait olduğu tür) gibi Australopithecus türlerinin bireyi olamayacağı yönünde. Clark, bu fosilin farklı bir türe ait olduğunu ve ait olduğu türe de 1940'larda önerilen ve daha sonra kullanılmamaya başlanan bir tür ismi olan Australopithecus prometheus isminin uygun olduğunu söylüyor.

Diğer antropologlar ise, Little Foot'un farklı bir türe ait olduğunu söylemek için çok erken olduğunu söylüyor. Öyle olsa bile Australopithecus prometheus'un taksonomik olarak uygun bir tür ismi olmadığını ve bu yüzden başka bir isim seçilmesi gerektiğini düşünüyorlar. Fakat her şekilde, bulunan en tama yakın hominin iskeletlerinden biri olan bu fosil sonunda çalışılmaya hazır durumda.

4 - Atalarımız Afrika'nın Dışında Düşündüğümüzden Daha Erken Yaşamaya Başladı!

90'lardan bu yana, antropologların çoğu türümüzün birkaç yüz bin yıl önce Afrika'da ortaya çıkıp diğer kıtalara oldukça yakın zamanlarda (belki 70 bin yıl öncesi civarında) yayıldığı konusunda hemfikir. Fakat bu düşünce geçtiğimiz yıllarda ve özellikle 2018'de değişme eğilimi gösteriyor.

Homo sapiens'in Afrika'da ortaya çıktığı fikri hala oldukça makul görünüyor. Fakat daha önce modern insanın ilk ortaya çıktığı yer Doğu Afrika, belki de günümüz Etiyopya'sı olarak düşünülürken, Afrika kıtasının tamamında yaşamış olduklarına dair kanıtlar artıyor.

Görünen o ki, atalarımız Afrika dışında yaşamaya 70 bin yıldan daha önceki zamanlarda başladılar. İsrail'deki Qafzeh ve Skhul mağaralarından modern insanların bu bölgede 120 bin yıl önce yaşamış olduğuna dair kanıtlar halihazırda bulunuyordu. Fakat bunun kısa süreli, başarısız bir göç olduğu düşüncesi hakimdi. Bu izleri bırakanların torunlarının orada yaşadıklarına dair pek bir kanıt bulunmuyordu. Geçtiğimiz Ocak ayında ise arkeologlar Misliya Mağarası yakınlarında en az 177 bin yıllık bir modern insan çenesi bulduklarını gösterdiler. Bu da bu bölgelerin on binlerce yıl boyunca sürekli modern insanların yaşam alanı olduğunu ve daha ileriye de gitmiş olabileceklerini gösterdi.

Aynı şekilde, geçtiğimiz Kasım ayında Çin'in güneyindeki Guanyindong Mağarası'nda 160-170 bin yıllık taş aletleri buldular. Bu taş aletlerle birlikte herhangi bir iskelet kalıntısı bulunmadığı için, yapanların kim olduğu kesin olarak bilinmiyor.

Afrika'dan çıkışta önemli bir yol sayılabileceği için Arabistan belki de ne olduğunu anlamamız için önemli olabilir. Nisan ayında arkeologlar, Suudi Arabistan çölünde en az 85 bin yıllık bir insan parmak kemiği buldular. Ayrıca bu bölgede 190 bin yıl öncesine kadar tarihlenen taş aletler de bulundu. Belki de bunlar Neandertaller ya da belki de modern insanlar tarafından yapılmıştı.