İnsan Beynini Taklit Eden Küçük Çip, Bir Süper Bilgisayar Hızına Ulaşabiliyor!
- Çeviri
- Donanım
- Mikroelektronik
Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Araştırmacılar insan beynini taklit ederek süper bilgisayar seviyesinde performans veren, posta pulu büyüklüğünde güçlü bir çipin buluşunu açıkladı. Bilim insanları “Neurosynaptic” olarak adlandırdıkları bu çipin, insansız araçlardan, akıllı telefonlara yüklenebilecek yapay zeka sistemlerine kadar yepyeni geniş bir alan için büyük bir gelişme olduğunu söylüyor.
IBM ve Cornell Tech araştırmacıları ve Dünya’nın farklı yerlerinden bu projede görev alanlar “kavramsal programlama” olarak adlandırılan sisteme doğru ilerleyerek, geçmiş programlama sanatına kıyasla tamamen farklı bir tasarım kullandıklarını söylüyorlar. IBM Brain-Inspired Computing (Beyinden İlham Alarak Programlama) başkanı Dharmendra Modha şöyle diyor:
Bu çipi tasarlarken serebral korteksten ilham aldık. Mevcut bilgisayarlardan 1940’lardaki hesap makinelerine kadar bütün cihazlar matematiksel veya 'sol beyin' görevlerini yerine getiriyordu. 'TrueNorth' olarak adlandırılan bu yeni çip 'sağ beynin' duyuları işleme fonksiyonlarını- daha sonra farklı bir durumda kullanabilmeyi öğrenmek için görüntüye, kokuya ve çevresel bilgilere tepki verme- yerine getiriyor.
Çip bu görevi insan vücudundaki duyu organlarından gelen bilgilerin beyinde kullanılması gibi “nöron” ve “sinaps” arasındaki güçlü iletişim sayesinde başarıyor. Araştırmacılar TrueNorth’u bir milyon programlanabilir nöron ve 256 milyon programlanabilir sinapsı 4,096 çekirdek ve 5.4 milyar transistör ile birlikte kullanarak tasarladı.
Bu performansı sağlayan kilit nokta ise çok düşük enerji kullanımı. Yeni çip, işitme cihazı bataryası kadar enerji kullanıyor.
Sensörler, Bilgisayar Oluyor!
Bu, bir araba ya da akıllı telefona yüklenmiş bir çipe süper bilgisayar hesaplamalarını herhangi bir ağa bağlanmadan yapabilme şansını veriyor. Modha AFP’ye yaptığı telefon bağlantısında şunları söylüyor:
Sensörler bilgisayar oluyor. Wi-Fi ya da buluta(cloud) bağlanmadan daha iyi duyusal işlemcilere sahip olabilirsiniz.
Bu, örneğin, bir insansız aracın problemleri tespit etmesini ve internet bağlantısı olmasa bile bunlarla başa çıkmasını sağlayabilir. Modha bunu şöyle ifade ediyor:
Gerçekleşmek üzere olan bir kazayı önceden tespit edebilir.
Benzer bir şekilde, bir cep telefonu ağ bağlantısına ihtiyaç duymadan koku ve görsel bilgileri alıp yorumlayabilir. Cornell Üniversitesine ait Cornell Tech’te araştırmacı olan Rajit Manohar şunları söylüyor:
IBM ile yıllardır süren iş birliği sonucunda, beynimize benzeyen bir bilgisayar yaratmaya bir adım daha yakınız.
US Defence Advanced Research Project Agency (DARPA) tarafından maddi olarak desteklenen proje, 8 Ağustos 2014' te Science dergisinde kapak makalesi olarak yayınlandı.
Araştırmacılar, TrueNorth’un günümüz süper bilgisayarlarından daha yüksek bir performans sağlamasına rağmen iki sistemin farklı çalışmasından dolayı doğrudan bir kıyaslamanın mümkün olmadığını söylüyor. Ancak araştırmacılar, saniyede 1 Watt enerji ile 4.5 milyar hesap yapabilen en yüksek verimli süper bilgisayara kıyasla TrueNorth’un 46 milyardan 400 milyara kadar sinaptik hesaplama yapabildiğini de söylediler. Çip, Samsung’un 28-nanometre işlem teknolojisi kullanılarak üretildi. Samsung Elektronik’ten Shawn Han şunları söyledi:
Yıllardır ticari olarak kullanılan düşük enerjili mobil cihazları geliştirerek, birçok duyusal veriyi çok küçük bir enerjiyle işleyerek insan beynini taklit eden çipler üretmek hayret verici bir gelişme. Endüstri, gelecek nesil bulut ve bilgi işleme sistemlerine doğru ilerlerken, bu büyük mimari atılımın yapılması gerekiyordu." Modha ise şunları ekliyor: "Araştırmacılar henüz yalnızca çipi ürettiler ve ticari olarak kullanılması için yıllar geçmesi gerekebilir ancak yeni bilişim teknolojileri ile birlikte toplumu değiştirebilecek bir kapasitesi var. Hibrit bilgisayarlar sayesinde birgün sol beyin ve sağ beyin cihazları daha iyi performans alabilecek şekilde birleştirilebilir.
Not: Bu yazıyı çeviren Serkan Buhurcu'ya teşekkür ederiz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
6
-
5
-
5
-
3
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
- P. A. Merolla, et al. (2014). A Million Spiking-Neuron Integrated Circuit With A Scalable Communication Network And Interface. Science, sf: 668-673. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 20/05/2025 18:07:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2589
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Phys.org. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
