İnsan Beynini Taklit Eden Küçük Çip, Bir Süper Bilgisayar Hızına Ulaşabiliyor!

Araştırmacılar insan beynini taklit ederek süper bilgisayar seviyesinde performans veren, posta pulu büyüklüğünde güçlü bir çipin buluşunu açıkladı. Bilim insanları “Neurosynaptic” olarak adlandırdıkları bu çipin, insansız araçlardan, akıllı telefonlara yüklenebilecek yapay zeka sistemlerine kadar yepyeni geniş bir alan için büyük bir gelişme olduğunu söylüyor.

IBM ve Cornell Tech araştırmacıları ve Dünya’nın farklı yerlerinden bu projede görev alanlar “kavramsal programlama” olarak adlandırılan sisteme doğru ilerleyerek, geçmiş programlama sanatına kıyasla tamamen farklı bir tasarım kullandıklarını söylüyorlar. IBM Brain-Inspired Computing (Beyinden İlham Alarak Programlama) başkanı Dharmendra Modha şöyle diyor:

Bu çipi tasarlarken serebral korteksten ilham aldık. Mevcut bilgisayarlardan 1940’lardaki hesap makinelerine kadar bütün cihazlar matematiksel veya 'sol beyin' görevlerini yerine getiriyordu. 'TrueNorth' olarak adlandırılan bu yeni çip 'sağ beynin' duyuları işleme fonksiyonlarını- daha sonra farklı bir durumda kullanabilmeyi öğrenmek için görüntüye, kokuya ve çevresel bilgilere tepki verme- yerine getiriyor.

Çip bu görevi insan vücudundaki duyu organlarından gelen bilgilerin beyinde kullanılması gibi “nöron” ve “sinaps” arasındaki güçlü iletişim sayesinde başarıyor. Araştırmacılar TrueNorth’u bir milyon programlanabilir nöron ve 256 milyon programlanabilir sinapsı 4,096 çekirdek ve 5.4 milyar transistör ile birlikte kullanarak tasarladı.

Bu performansı sağlayan kilit nokta ise çok düşük enerji kullanımı. Yeni çip, işitme cihazı bataryası kadar enerji kullanıyor.

Sensörler, Bilgisayar Oluyor!

Bu, bir araba ya da akıllı telefona yüklenmiş bir çipe süper bilgisayar hesaplamalarını herhangi bir ağa bağlanmadan yapabilme şansını veriyor. Modha AFP’ye yaptığı telefon bağlantısında şunları söylüyor: 

Sensörler bilgisayar oluyor. Wi-Fi ya da buluta(cloud) bağlanmadan daha iyi duyusal işlemcilere sahip olabilirsiniz.

Bu, örneğin, bir insansız aracın problemleri tespit etmesini ve internet bağlantısı olmasa bile bunlarla başa çıkmasını sağlayabilir. Modha bunu şöyle ifade ediyor:

Gerçekleşmek üzere olan bir kazayı önceden tespit edebilir.

Benzer bir şekilde, bir cep telefonu ağ bağlantısına ihtiyaç duymadan koku ve görsel bilgileri alıp yorumlayabilir. Cornell Üniversitesine ait Cornell Tech’te araştırmacı olan Rajit Manohar şunları söylüyor:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

IBM ile yıllardır süren iş birliği sonucunda, beynimize benzeyen bir bilgisayar yaratmaya bir adım daha yakınız.

US Defence Advanced Research Project Agency (DARPA) tarafından maddi olarak desteklenen proje, 8 Ağustos 2014' te Science dergisinde kapak makalesi olarak yayınlandı.

Araştırmacılar, TrueNorth’un günümüz süper bilgisayarlarından daha yüksek bir performans sağlamasına rağmen iki sistemin farklı çalışmasından dolayı doğrudan bir kıyaslamanın mümkün olmadığını söylüyor. Ancak araştırmacılar, saniyede 1 Watt enerji ile 4.5 milyar hesap yapabilen en yüksek verimli süper bilgisayara kıyasla TrueNorth’un 46 milyardan 400 milyara kadar sinaptik hesaplama yapabildiğini de söylediler. Çip, Samsung’un 28-nanometre işlem teknolojisi kullanılarak üretildi. Samsung Elektronik’ten Shawn Han şunları söyledi:

Yıllardır ticari olarak kullanılan düşük enerjili mobil cihazları geliştirerek, birçok duyusal veriyi çok küçük bir enerjiyle işleyerek insan beynini taklit eden çipler üretmek hayret verici bir gelişme. Endüstri, gelecek nesil bulut ve bilgi işleme sistemlerine doğru ilerlerken, bu büyük mimari atılımın yapılması gerekiyordu." Modha ise şunları ekliyor: "Araştırmacılar henüz yalnızca çipi ürettiler ve ticari olarak kullanılması için yıllar geçmesi gerekebilir ancak yeni bilişim teknolojileri ile birlikte toplumu değiştirebilecek bir kapasitesi var. Hibrit bilgisayarlar sayesinde birgün sol beyin ve sağ beyin cihazları daha iyi performans alabilecek şekilde birleştirilebilir.

Not: Bu yazıyı çeviren Serkan Buhurcu'ya teşekkür ederiz.