İklim Değişimi Yavaşladı mı? Rüzgar Tersine Dönene Kadar Bekleyin...
Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Pasifikteki güçlü rüzgarlar, küresel ısınmadaki yavaşlamada büyük rol oynuyor. Bu yoğun rüzgarlar, şuana kadar ısının okyanusun altında hapsedilmesine yardımcı oldu. Fakat rüzgarlar biter bitmez, ısı tekrar atmosfere yayılacak.
Son 20 yılda, Pasifik boyunca batıya doğru yükselerek ve kasırgalar halinde ilerleyen alize rüzgarları inanılmaz derecede güçlendi. Dünyanın en şiddetli rüzgarları şimdi iki kat daha güçlü durumda bulunuyor.
Bu rüzgarlar şu ana kadar iklim modellemelerinde fazlalık olarak düşünülüp küresel sıcaklık planlamaları yapılırken hesaba katılmıyordu. Avustralya’nın Sidney şehrinde bulunan, Yeni Güney Wales Üniversitesi’nden Matthew England ve çalışma arkadaşları bu rüzgarları modellemelere dahil ederek ne olacağına bakmaya karar verdiler.
England ve ekibi şunu keşfettiler: 5 yıl boyunca esmeye devam eden bu güçlü alize rüzgarları, okyanus yüzeyindeki güçlü sıcak su akıntılarını dipteki soğuk su akıntılarıyla değiştirmeye yetmiş, soğuyan okyanus yüzeyi sayesinde küresel ısınma yavaşlatmıştı. England şöyle söylüyor:
Modellemelere dahil edilmeyen bu rüzgarlar bir bütün içinde değerlendirildiğinde küresel ısınmayı durdurucu bir faktör olarak görülebilir.
Geçen yıl, Kaliforniya’da bulunan Scripps Okyanusyografi Enstitüsü’nden Yu Kosaka ve Shang-ping Xie küresel ısınmadaki yavaşlamadan Pasifik Okyanusu’ndaki soğuk su yüzeylerinin sorumlu olabileceğini gösterdi.
Fakat şimdiye kadar, hiç kimse okyanus yüzeyinin neden bu kadar soğuk olduğunu bilmiyordu. Bu keşif üzerine konuşan Kosaka: “Bu keşif bize bir mekanizma sunuyor.” dedi.
Peki neden bu rüzgarlar bu kadar güçlü? Bir sebebi havanın tekrarlayan döngüsü (Interdecadal Pacific Oscillation ‘IPO’) olabilir. IPO’lar hakkında konuşan England:
Şu anki durumda, IPO daha şiddetli rüzgarların ve daha soğuk su yüzeylerinin oluşmasını sağlıyor olmalı. Fakat modelleme sistemimiz en iyi durumda bile büyüklüğün yarısından azını yakalayabildi.
Kolorado, Boulder’de bulunan Ulusal Atmosfer Araştırma Merkezi’nden Kevin Trenberth şöyle söylüyor:
Bu durum, şimdiye kadar yeteri kadar odaklanılmamış doğal değişkenlerin modelleme sistemine dahil edilmesine ihtiyaç duyulduğuna işaret ediyor.
England sözlerine ekliyor:
Rüzgarların hızı kaçınılmaz bir şekilde normale dönecek. Bu gerçekleştiğinde okyanusa gömülmüş olan sıcaklık tekrar atmosfere yayılacak. Sıcak su, yalnızca 125 metre derinlikte olduğu için ısının atmosfere yayılması muhtemelen çok hızlı gerçekleşecek. Bu gerçekleştiğinde ne olacağını tahmin etmek zor fakat küresel ısınmadaki yavaşlama bu IPO’lara bağlıysa önümüzde yalnızca 5 ya da 6 yılımız var demektir.
Önceki araştırmalar ise yavaşlamanın başka sebepleri olabileceğine dikkat çekiyor: Güneş’in parlaklığından biraz kaybetmesi Dünya’nın daha az ısıyı absorbe etmesine yol açmış olabilir ya da hava kirliliği daha çok ısının uzaya yansıtılmasına sebep olmuş olabilir. England ise sözlerini şöyle bitiriyor:
Eğer tüm bu faktörler rol oynamış olsaydı bu daha kötü bir habere işaret olabilirdi. Çünkü bu kadar fazla soğumayı tetikleyen faktörle şüphesiz yavaşlamanın daha hızlı olması gerekiyordu. İnsanlar küresel ısınmanın yavaşlaması hakkında konuşuyor fakat bizim için asıl soru ise şu olmalı: Son 10 yılda Dünya neden soğumadı? Bu kadar faktörün bir arada olduğu bir süreçte soğumanın olmasını beklememiz çok doğal. Belki de modellememizi sera gazlarının yol açtığı ısınmaya daha duyarlı hale getirmeliyiz.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 2
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/12/2024 06:13:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2007
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in New Scientist. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.