Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

İçe Dönüklük: Limon Tadında Sosyallik

Dünyanın Tüm İçe Dönükleri, Birleşin!

İçe Dönüklük: Limon Tadında Sosyallik chainimage
15 dakika
73,416
Tüm Reklamları Kapat

Şu an durup neler algıladığınıza dikkat edin. Hayır, sadece ekranınızdaki bu yazı değil. Daha çok dikkat edin. Farkındalığınızı artırın. Şu an bulunduğunuz yerin ısısı nasıl? Hava nemli mi yoksa kuru mu? Giysilerinizin bedeninize temasına odaklanın. Duyduğunuz sesler? Örneğin uzaktan gelen araba sesleri ya da kuş sesleri? Hiç koku alıyor musunuz? Aç mısınız?

Beynimiz her saniye milyonlarca bilgiyi alıp işler. Derimizin her santimetrekaresinde acıyı, ağrıyı, ısıyı, basıncı, konumu algılayan milyonlarca sinir hücresi vardır ve bu bilgileri tüm bedenimizden anbean alıp işler. Oysa tüm bu uyaranların çok az bir kısmı bilincimize ulaşır. Beynin bu “filtreleme” işleviyle ilgili olarak incelenen önemli bir bölge Retiküler Aktive Edici Sistem'dir (İng: "Reticular Activating System" veya kısaca "RAS").

Retiküler Aktive Edici Sistem, beyin kökünde (İng: "brainstem") yer alır. Bize ulaşan bilgilerden gerekli ve gereksiz olanın ayırt edilmesinde işlev görür, böylelikle sadece bizim için önemli olan şeylerin işlenmesini sağlar. Örneğin, kalabalık ve gürültülü bir ortamda sadece yanınızdaki insanı dinleyebilmeniz ya da yüzlerce kişilik bir kalabalıkta aradığınız insanı görebilmeniz gibi. Retiküler Aktive Edici Sistem, sizin neye odaklandığınıza göre bir filtre oluşturur ve dış dünyadan gelen uyaranları buna göre gözardı eder ya da bilincinize alır. Yani Retiküler Aktive Edici Sistem, nelerin bilincimize ulaşıp nelerin ulaşmayacağını belirler.

Tüm Reklamları Kapat

RAS: Retiküler Harekete Geçirme Sistemi
RAS: Retiküler Harekete Geçirme Sistemi
Bodytomy

Retiküler Aktive Edici Sistem, bizim için gereksiz, önem taşımayan bilgileri filtreleyerek, önemli olanlar için beynin ilgili diğer kısımlarını aktive eder. Retiküler Aktive Edici Sistem'in bunun dışında başka çok önemli işlevleri de vardır. Örneğin, uyku-uyanıklık geçişini ayarlar. Tahmin edebileceğiniz gibi uyku sırasında uyaranların daha fazla bir kısmını filtreler. Normalde canınıza okuyan diş ağrısının ya da tuvalete gitme ihtiyacınızın uykudayken farkında olmayabilirsiniz. Retiküler Aktive Edici Sistem'in bu şekilde yüksek derecede filtreleme yaptığı durumlarda daha bilinçsiz halimizde oluruz, filtrelemeyi az yaptığında ise daha bilinçli ve farkında olduğumuz söylenebilir.

Retiküler Aktive Edici Sistem Varyasyonları ve Etkileri

İnsanlar arasında Retiküler Aktive Edici Sistem'in yapısı ve işlevi bakımından farklılıklar vardır. Bu farklılıklar ve yol açtığı sonuçlar, bilim insanları tarafından incelenmiş ve ilginç sonuçlara ulaşılmıştır. Gelin bunlara hızlıca bir bakış atalım.

Petrie ve arkadaşları, 1960 yılında yaptıkları çalışmada, içe dönük insanların ağrıya ve acıya daha çok tepki verdiğini gördüler. Ağrı toleransları daha düşüktü, yani ağrıya karşı daha az filtreleme oluştuğu için ağrıyı daha fazla hissediyorlardı. Benzer şekilde deneklerin boş ve sessiz bir odaya konduğu durumda da içe dönükler duyusal yoksunluktan daha az etkileniyordu, dışa dönükler ise daha çabuk sıkılıyor, buna dayanamıyorlardı.

Bu sonuçları ilginç bulan D. W. J. Corcoran, 1964 yılında deneklerin dilleri üzerine biraz limon suyu damlattı. Daha sonra üretilen salya miktarını deneklerin kişilik testleri sonuçlarıyla karşılaştırdığında, tutarlı bir sonuçla karşılaştı: İçe dönükler, dışa dönüklere göre anlamlı ölçüde daha çok salya üretiyorlardı.

Tüm Reklamları Kapat

Ne kadar salya üretileceği, uyaranın (limon suyu) Retiküler Aktive Edici Sistem tarafından algılanıp, başta prefrontal korteks olmak üzere beynin diğer bölgelerinde uygun aktiviteyi yaratması ve organizmayı, buna uygun tepki vermeye yöneltmesi ile ilgilidir. Yani uyaran Retiküler Aktive Edici Sistem tarafından yüksek derecede filtrelenirse, fazla salya üretilmez. Uyaranın az filtrelendiği durumlarda ise daha fazla salya üretilir. Corcoran'ın deneyinde içe dönükler daha fazla salya üretiyorlardı. Bir başka deyişle Retiküler Aktive Edici Sistem filtrelemesi daha azdı.

Bu yıllardan itibaren benzer kapsamlı araştırmalar, tutarlı olarak aynı sonucu vermiştir: İçe dönüklerde filtreleme daha az oluşur; bir başka deyişle çevrelerinde, bedenlerinde ve zihinlerinde olup bitenin daha fazla farkındadırlar.

İçe Dönüklük - Dışa Dönüklük Skalası

İçe dönüklük - dışa dönüklük skalası, kişilik testlerinde kullanılan ana boyutlardandır. Örneğin günümüzde yaygın olarak kullanılan Myers Briggs Kişilik Tipi Envanteri'nin ve Beş Faktör Kişilik Envanteri'nin ana boyutlarından biri, içe dönüklük dışa dönüklük ölçeğidir.

"Skala" kelimesi ile vurgulamak istediğimiz durum, belirli bir insanın içe dönüklük - dışa dönüklük boyutunda illa ki bir uçta yer almadığı, bu iki ucun arasında bir noktada konumlandığıdır. Örneğin hem içe dönüklerin (İng: "introvert") hem dışa dönüklerin (İng: "extrovert") özelliklerini dengeli bir şekilde gösteren bireylere İngilizcede ambivert denmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

İçe dönüklüğün tüm özelliklerini gösteren birinin otizm kapsamında yer aldığı, dışa dönüklüğün tüm özelliklerini gösteren birinin ise sosyopat olarak nitelendirilebileceği belirtilmiştir.[1], [2] Buradan da anlayacağımız üzere, insanların ezici bir kısmı, her iki niteliğin de özelliklerini kısmen gösterir ve "normal" sayılacak özelliklere sahiplerdir. Bu yazıda "içe dönük" ve "dışa dönük" ifadeleri ile kastedilen, bir insanın ağırlıklı olarak bu iki eğilimden hangisini gösterdiğidir.

İçe Dönükler ile Dışa Dönükler Arasındaki Temel Farklar

Şimdi içe dönüklerle dışa dönükler arasındaki temel farkları inceleyelim.

Düşünce Dünyaları

İçe dönükler, kendi düşünce ve duygularından oluşan dünyalarında daha rahat hissederler. Hayatlarını daha doyum verici buldukları zamanlar, yalnız başlarına ya da kendilerini çok yakın buldukları bir kişiyle geçirdikleri anlardır. Tüm gündelik uğraşlarında en fazla zevk aldıkları zamanlar bu yalnızlık süreçleridir. Yeni insanlarla tanışıp ilişkilerini ilerletmeye çalışmaz, hatta birçok durumda bundan kaçınırlar.

Dışa dönükler ise diğer insanların yanında sosyal etkileşim halindeyken daha rahat hissederler. Sosyal ortamlarda daha enerjik ve aktif olurlar, kendilerini daha iyi ifade ederler. Günlük yaşamlarının dönüm noktası sosyal iletişim halinde oldukları zamanlardır. Grup etkinliklerinden hoşlanırlar. Yeni insanlarla tanışmaya hevesli olurlar. Bir iki kişi başlanılan etkinliklere bile başkalarını dahil edip kişi sayısını artırmaya çalışırlar.

Sakin bir akşamın farklı yansımaları
Sakin bir akşamın farklı yansımaları
Learning Mind

Gözlem ve Analiz

İçe dönük insanlar gözlem ve analiz odaklıdırlar. Çevrelerini, diğer insanları ve yaşamı anlamaya çalışırlar.

Dışa dönük insanlar için ise hayatın anlamı dünyayı nasıl etkiledikleri üzerine kuruludur. Çevrelerindeki koşulları ve insanları değiştirmeye, yönetmeye ve etkilemeye odaklı olurlar.

Tüm Reklamları Kapat

Enerji

İçe dönüklerin kendilerini enerjik hissetmeleri için yalnız kalmaya ihtiyaçları vardır. Ancak belirli bir süre yalnız kalabilirlerse sosyal ortamlara uyum sağlayabilecekleri ölçüde enerji depolarlar. Bu yüzden sosyal ortamlarda bulunduktan sonra kendilerini toparlayabilecekleri, yalnız başlarına geçirecekleri bir süreye ihtiyaç duyarlar. Bu durum "içe dönük mahmurluğu" (İng: "introvert hangover") olarak adlandırılır. Nasıl ki bir insanın akşamdan kalmalığı üzerinden atması için dinlenmesi, sakin bir ortamda kalması gerekirse, içe dönüklerin sosyal ortamların etkisini üzerlerinden atabilmesi için de benzer bir durum söz konusudur.

Dışa dönükler ise tersine,  yeterince sosyal ortamda kaldıktan sonra bir yalnızlık sürecine katlanabilirler. Onlar için yalnızlık katlanılması, atlatılması gereken bir durumdur. İçe dönüklerin enerji toplamak için yalnız kalmaya ihtiyaçları varken, dışa dönüklerin birileriyle olmaya ihtiyacı vardır.

İçe dönükler için klasik bir mazeret
İçe dönükler için klasik bir mazeret
Bored Panda

İçsel Dünya

İçe dönüklerin içsel dünyası oldukça zengindir, ancak söylemleri daha kısıtlıdır. Sosyal ortamlarda pek konuşkan olmazlar. Çok fazla konuşmanın olduğu ortamlarda rahat edemezler. Kendilerini yazarak daha iyi ifade ederler.

Tüm Reklamları Kapat

Dışa dönükler ise düşündükleri şeyleri, fazla ölçüp biçmeden diğer insanlara aktarmaya heveslidirler. Sosyal topluluklarda yoğun sohbetlerden zevk alırlar. Bu tür ortamlarda genelde en çok kendileri konuşur, sessizlikten huzursuz olurlar. Kendilerini en iyi konuşarak ifade ederler.

İçe dönükler, yazılı iletişimi tercih ederler.
İçe dönükler, yazılı iletişimi tercih ederler.
deMilked

Dikkat ve Temkin

İçe dönükler dikkatli ve temkinli hareket ederler. Bir konu ya da proje hakkında etraflı şekilde düşünür ve konuyu analiz ederler. Tehlikeden ve risk almaktan kaçınırlar.

Dışa dönükler ise girişkendir. Birçok proje üretirler. İnisiyatif ve risk almaya eğilimli olurlar.

Sosyal ortamlarda geçirilen zamanın farklı etkileri
Sosyal ortamlarda geçirilen zamanın farklı etkileri
deMilked

Beyin Farkları

Nörobilim, içe dönüklerle dışa dönüklerin beyin yapısı ve işleyişindeki farklılığı doğrulamıştır. Temel farklılığın Retiküler Aktive Edici Sistem'in yapısı ve işleyişi olduğundan bahsetmiştik. Retiküler Aktive Edici Sistem'deki bu farklılık ise beyindeki başka yapı ve işleyişlerde temel farklılıklara yol açar.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Homage to Catalonia (George Orwell)

Homage to Catalonia is George Orwell’s personal account of his experiences and observations fighting in the Spanish Civil War for the POUM militia of the Republican army.

Covering the period between December 1936 and June 1937, Orwell recounts Catalonia’s revolutionary fervor during his training in Barcelona, his boredom on the front lines in Aragon, his involvement in the interfactional May Days conflict back in Barcelona on leave, his getting shot in the throat back on the front lines, and his escape to France after the POUM was declared an illegal organization.

The war was one of the defining events of his political outlook and a significant part of what led him to write in 1946, “Every line of serious work that I have written since 1936 has been  written, directly or indirectly, against totalitarianism and for democratic socialism, as I understand it.”

Warning: Unlike most of the books in our store, this book is in English.
Uyarı: Agora Bilim Pazarı’ndaki diğer birçok kitabın aksine, bu kitap İngilizcedir.

Devamını Göster
₺170.00
Homage to Catalonia (George Orwell)
  • Dış Sitelerde Paylaş

İçe dönüklerde prefrontal korteks daha büyüktür ve burada daha fazla miktarda gri madde vardır.[3] Ayrıca bu bölgede daha fazla kan akışı hareketliliği gözlemlenmiştir.[4] Bu bölgenin de genel olarak planlama yapma, karar verme, dikkatli olma ile ilişkili olduğunu hatırlatalım. Doğal olarak içe dönükler daha temkinlidir, karar verirken daha çok etkeni göz önünde bulundururlar, daha fazla gözlem yapma eğiliminde olurlar.

Dopamin beynin ödüllendirme ve motivasyon aracıdır, organizmayı aktiviteye ve kendisini mutlu edecek şeylere yöneltir. Dışa dönüklerde Retiküler Aktive Edici Sistem'in etkisiyle yeterli kabul edilebilecek dopamin miktarı daha çoktur. Yani bir içe dönükle aynı derecede motivasyonu ve mutluluğu hissedebilmek için, dışa dönükler daha fazla dopamine ihtiyaç duyarlar.[5] Bu yüzden daha fazla yenilik arar, risk alır ve hareketliliği takip ederler.

Asetilkolin kişiyi daha sakin, huzurlu, kendiyle ilgili ve mevcut halinden  memnun yapar. Beyinde asetilkolin patikalarında yüksek düzeyde hareketlilik, öğrenme ve dikkat ile ilgilidir (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan bireylerde, asetilkolin miktarının daha az olduğunu da tutarlı bir ek bilgi olarak belirtelim). Tahmin edilebileceği gibi içe dönüklerde daha fazla asetilkolin hareketliliği gözlenmiştir.[5]

Sinir sisteminin dinginlik ile ilgili parasempatik bölümü içe dönüklerde daha aktifken, “savaş ya da kaç” ile ilgili sempatik bölüm dışa dönüklerde daha aktiftir.[5]

İnsan-Dışı Hayvanlardaki Araştırmalar

Benzer yapı ve işleyiş farklılıkları insan dışında diğer hayvanlarda da bulunur. Diğer primatlarda da benzer içe dönük - dışa dönük kişilik eğilimlerinin olduğuna dair kuvvetli gözlemler mevcuttur.[6]

İçe dönüklük ve dışa dönüklük ayrımına atlarda, meyve sineklerinde, balıklarda ve kuşlarda da rastlanmıştır.[7], [8], [9], [10] Sodhi'nin 2017’de Australian Veterinary Journal'da yayınlanan yazısına göre köpeklerde de bu ayrım vardır.[11] Makale içeriğinde etolog Dr. Jacqui Ley, köpeklerde utangaçlık ve içe dönüklüğün bağımsız özellikler olarak mevcut olduğunu ayrıca belirtir. İçe dönük köpekler yabancı insanlarla ve köpeklerle ilgilenmezken, utangaç köpekler yabancıların varlığında gergin ve tedirgin olur.

İnsanlarda da tamamen paralel bir durum söz konusudur; içe dönüklükle utangaçlık birbirinden farklıdır.[12] İçe dönük insanlar sosyal ortamlarda bulunmayı tercih etmezler. Utangaçlar ise olumsuz sosyal geribildirim korkusu ile bu ortamlardan kaçınırlar. Utangaçlar aslında bu tür ortamlarda kabul görmek ve ortamın bir parçası olmak isterler.

Sosyal Bir Hayvan Olarak İnsan

İnsan sosyal bir hayvan türüdür. Normal koşullar altında psikolojik açıdan sağlıklı insanlar için herhangi bir andaki en önemli uyaranın sosyal uyaranlar olduğu söylenebilir. Örneğin, yolda yürürken bir insan size bakarak konuşmaya başlarsa hemen dikkatiniz ona yönelir. Evde oturmuş film izlerken diğer odadan biri size seslenirse büyük olasılıkla seslenen kişiye odaklanırsınız. Bir caddede yürürken insanların yürüdüğünü fark etme ihtimaliniz, o caddede ağaçların olduğunu ya da üzerinizde kuşlar uçtuğunu fark etme ihtimalinizden daha yüksektir. Bu yüzden olağan şartlar altında diğer insanlarla ilgili sosyal uyaranlar bizden yüksek düzeyde “bilişsel yük” talep eder; onlarla ilgili uyaranlara daha fazla dikkat ederiz.

İçe dönük insanlarda RAS’ın daha az filtreleme yaptığından bahsettik. Uyaranlar daha az filtrelenince bu durum, yüksek bazal aktiviteye yol açar.[13] Dolayısıyla bu insanlar herhangi bir anda çevrelerindeki daha çok uyaranı fark eder ve "işlerler". Sosyal ortamlar dışadönükler için bile daha fazla bilişsel yük demektir. İçe dönüklerde RAS daha az filtreleme yaptığından sosyal ortamlarda bir "uyaran bombardımanı"na maruz kalırlar ve bundan rahatsız olurlar. İşlenmesi gereken çok fazla veri vardır, bu yüzden sosyal  ortamlarda bulunmaktan kaçınırlar. Eğer bulunmak zorunda kalırlarsa da burada fazla zaman geçirmek istemezler. Sosyal bir ortamda herkesin ne söylediği, ne söylemek istediği, beden dili, söylediklerine verebilecekleri olası yanıtlar vb. sayısız uyaran onları yorar.

Dışa dönük insanlarda ise Retiküler Aktive Edici Sistem daha fazla filtreleme yaptığından, onlar için sosyal ortamlar daha "eğlenceli" ortamlar olur. Çünkü temel olarak sosyal ortamlarda beyinlerinde yeterince uyarılma gerçekleşir. Dışa dönüklerin beyinlerinde yeterince uyarılmanın gerçekleşebilmesi için, daha çok uyarana ihtiyaç duyulur (limon deneyini hatırlayın).

Tüm Reklamları Kapat

İçedönükler için aşırı derecede uyaran ve yoğun bilişsel yük
İçedönükler için aşırı derecede uyaran ve yoğun bilişsel yük
lifehacker

Retiküler Aktive Edici Sistem'in filtreleme işlevini ne ölçüde yerine getirdiği, insanlarda ve diğer hayvanlarda kabaca içe dönüklük - dışa dönüklük olarak tanımlanabilecek iki farklı şekilde belirir. Bunun beyinde bazı yapısal ve işlevsel çeşitlenmelere yol açtığından da bahsetmiştik. Peki, bu iki farklı eğilimin evrimsel temeli nedir?

Araştırmacılara göre bireyin yaşadığı çevrede bazen içe dönüklük, bazen dışa dönüklük doğal seçilim açısından avantajlı olabilmektedir.[14], [15] Örneğin, tehlikeli ortamlarda içe dönüklük hayatta kalmayı kolaylaştırır, çünkü içe dönükler daha temkinli, dikkatli olurlar ve yavaş karar verirler. Ancak güvenli ortamlarda dışa dönüklük fazla sosyal bağ kurma, eş bulma ve besin maddelerine erişim gibi konularda avantaj sağlayabilmektedir. Yani içinde yaşanılan çevreye göre biri diğerine üstün olabilmektedir. Benzer şekilde cinsel seçilim açısından da iki özellik avantaj ya da dezavantaj sağlayabilmektedir. İnsanlar da dahil bazı hayvan türlerinde rastlanan tek eşlilik durumunda içe dönük bireyler karşı cins üzerinde daha güvenilir ve ilişkinin devamı açısından stabil bir izlenim uyandırmaktadır. Dışa dönük bireyler daha kolay sosyalleşebildiği ve kaynak erişimi daha fazla olabileceği için karşı cins tarafından tercih edilebilmektedirler.

İçe Dönüklük Ne Kadar Yaygın?

Cain'in bildirdiğine göre nüfusun üçte biri ila yarısı içe dönüktür.[15] Buna karşın modern toplumlarda içe dönüklere ve dışa dönüklere bakış açısı birbirine denk değildir.

İçe dönük ve dışa dönük kişilik özelliklerini ilk kez bilimsel arenaya taşıyan Carl Gustav Jung'a göre içe dönüklük özellikle batı toplumlarında hastalıklı, düzeltilmesi gereken bir durum olarak görülmektedir.[16] Toplumsal bakış açısına göre kendisinden kaçınılması gereken bir kişilik özelliği ve bir tür psikolojik sorun olarak algılanmaktadır. İçe dönüklerin mutsuz ve yeteneksiz olduğu düşünülür.

Tüm Reklamları Kapat

Dışa dönüklük ise aile, eğitim ve iş hayatı gibi birçok toplumsal kurumda teşvik edilir.[17] Bu yüzden eğitim sistemlerinde dışa dönüklük teşvik edilmekte, öğrencilerin önüne bir norm olarak konulmaktadır. Öğrencilerin grup çalışması yapması teşvik edilmekte ve öğrenciler katılımcı etkinliklere yönlendirilmektedir.

Benzer şekilde iş hayatında da "ekip ruhu" kavramına yüksek öncelik verilmektedir. Çalışma sürecinde ortak hareket etmenin zorunlu kılınmasının yanı sıra, iş saatleri dışında da çeşitli aktivitelerle bir araya gelinmesi teşvik edilmektedir.

Sosyal kurumların, insanları daha mutlu ve üretken kılacağı varsayımına dayanarak onları dışa dönüklüğe teşvik etmesi hatta buna zorlaması, günümüzde artık genelgeçer bir durumdur. Oysa içe dönükler de dışa dönükler kadar mutlu insanlardır, sadece bu mutluluğa yalnız başına yaptıkları etkinliklerde ve içsel dünyalarında ulaşırlar (Hills ve Argyle, 2001). Yani mutluluklarının “türü” değişiktir. İçe dönüklerin yetenek ve üretkenlik düzeyi de dışa dönüklerden farklı değildir, hatta birçok durumda onlardan yüksektir. Yazarların, bilim insanlarının ve sanatçıların hatırı sayılır bir kısmı içe dönük insanlardan oluşmaktadır. Örneğin Albert Einstein, Charles Darwin, Isaac Newton, Bill Gates, Steve Wozniak, JK Rowling, Frederic Chopin, Steven Spielberg, Thomas Edison vb. sayısız tanınmış isim içe dönüklüğü ile bilinir.[5], [15]

İçe dönük insanlara karşı toplumun olumsuz bakış açısına dikkat çekmek ve bunu değiştirmek için son yıllarda içe dönüklüğün farkındalığıyla ilgili bir sosyal hareket oluşmuştur. Hareket, Susan Cain'in 2012'de yayınlanan kitabı Sakinler de Kazanır: Konuşmadan Duramayan Bir Dünyada İçedönüklerin Gücü (İng: Quiet: The Power of Introverts in a World That Can't Stop Talking) ile ateşlenmiştir. Kitap milyonlarca satılmış ve kitaptan sonra Cain'in aşağıdan izleyebileceğiniz TED konuşması da çok daha fazla sayıda kişi tarafından izlenmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu ilgi, tüm dünyada içe dönüklere yönelik olumsuz bakış açısını değiştirmeye ve içe dönükleri "dönüştürerek" dışa dönük hale getirmeye zorlamaya karşı bir platformun oluşumuna yol açmıştır. İçe dönüklüğün utanılacak bir eğilim olmadığı ve içe dönüklerin oldukları haliyle kabul edilmelerine yönelik kitaplar, konuşmalar, memler, karikatürler, afişler ivmeli bir şekilde yaygınlaşmıştır. Hatta bu farkındalığı artırmak için 2011 yılından itibaren her yıl 2 Ocak günü, "Dünya İçe Dönükler Günü" olarak kutlanmaktadır. Özellikle bu günün seçilme nedeni, dünyanın birçok bölgesinde 1 Ocak'ta yeni yıl kutlamaları yapılması ve bunun içe dönükler için çoğu durumda zoraki bir "sosyalleşme günü" olmasıdır. Dolayısıyla 2 Ocak tarihi onlar için yılın en çok "içe dönük mahmurluğu" yaşanan günüdür. 

Bir "Dünya İçe Dönük Günü" afişi
Bir "Dünya İçe Dönük Günü" afişi
me.me

Sonuç

Kısaca içe dönüklük ve dışa dönüklük, insanların kişilik özelliklerine göre sınıflandırılmasını sağlayan bir boyutun iki ucunu gösterir. Bu ikisinden birini diğerine "daha üstün" ya da "daha sağlıklı" kılan bir durum söz konusu değildir. Her ikisi de belirli şartlar altında avantaj ve dezavantaj yaratabilmektedir.

Bazı insanlar dış dünyadaki uyaranların çoğunu filtreler, uyarılma ihtiyaçlarını tatmin etmek için daha girişken olur, hızlı karar verirler. Maceracı ve yenilikçi olur, risk alırlar. Daha enerjik, konuşkan ve hareketli olurlar. Bazı insanlar ise mevcut durumu analiz eder, gözlem yapar ve odaklanırlar. Daha bilinçli ve daha farkında olurlar.

Dışa dönüklük insanlığa dinamizmi ve dayanışmayı kazandırırken, içe dönüklük insanın doğayla ve kendi doğasıyla ilişkisini güçlendirir, uyumu ve huzuru teşvik eder, yüksek bir odaklanma gücü sağlar.

Tüm Reklamları Kapat

İçe dönüklük olumsuz, kaçınılması gereken bir durum değildir. Stephen Hawking’in dediği gibi:

En sessiz olanlar, en gürültülü zihinleri olanlardır.

Ya da bilge bir içe dönüğün de dediği gibi:

...
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
723
1
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 133
  • Muhteşem! 71
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 51
  • Bilim Budur! 27
  • Merak Uyandırıcı! 25
  • İnanılmaz 22
  • Umut Verici! 22
  • Güldürdü 10
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ J. Grimes. (Akademik Tez, 2019). Introversion And Autism: A Conceptual Exploration Of The Placement Of Introversion On The Autism Spectrum. Not: Erişim: https://stars.library.ucf.edu/etd/4406/.
  • ^ J. P. Newman, et al. (2002). Passive Avoidance In Syndromes Of Disinhibition: Psychopathy And Extraversion.. American Psychological Association, sf: 1316-1327. doi: 10.1037//0022-3514.48.5.1316. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ A. J. Holmes, et al. (2012). Individual Differences In Amygdala-Medial Prefrontal Anatomy Link Negative Affect, Impaired Social Functioning, And Polygenic Depression Risk. Journal of Neuroscience, sf: 18087-18100. doi: 10.1523/JNEUROSCI.2531-12.2012. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ D. L. Johnson, et al. (1999). Cerebral Blood Flow And Personality: A Positron Emission Tomography Study. The American journal of Psychiatry. doi: 10.1176/ajp.156.2.252. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b c d Laney, M.O. (2019). The Introvert Advantage: How Quiet People Can Thrive In An Extrovert World. ISBN: 978-0761123699. Yayınevi: Workman Publishing Company.
  • ^ H. D. Freeman. (Akademik Tez, 2010). Scale Development And Construct Validation Of A Chimpanzee Rating Scale. Not: https://dar.vin/7T8LG.
  • ^ C. Ijichi, et al. (2014). Pain Expression Is Linked To Personality In Horses. Applied Animal Behaviour Science, sf: 38-43. doi: 10.1016/j.applanim.2013.12.007. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ L. Dossey. (Dergi, 2016). Introverts: A Defense. Not: EXPLORE Cilt:12, Sayı:3.
  • ^ K. Coleman, et al. (1998). Shyness And Boldness In Pumpkinseed Sunfish: Individual Differences Are Context-Specific. Animal Behaviour, sf: 927-936. doi: 10.1006/anbe.1998.0852. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ L. M. Aplin, et al. (2013). Individual Personalities Predict Social Behaviour In Wild Networks Of Great Tits (Parus Major). Ecology Letters, sf: 1365-1372. doi: 10.1111/ele.12181. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ N. Sodhi. (Dergi, 2017). Introverted Dogs. Not: Australian Veterinary Journal: Cilt:95, Sayı:6.
  • ^ K. H. Rubin, et al. The Development Of Shyness And Social Withdrawal. ISBN: 9781606235225. Yayınevi: The Guilford Press.
  • ^ W. D. S. Killgore, et al. (2007). The Trait Of Introversion–Extraversion Predicts Vulnerability To Sleep Deprivation. Journal of Sleep Research, sf: 354-363. doi: 10.1111/j.1365-2869.2007.00611.x. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ D. Nettle. (2005). An Evolutionary Approach To The Extraversion Continuum. Evolution and Human Behavior, sf: 363-373. doi: 10.1016/j.evolhumbehav.2004.12.004. | Arşiv Bağlantısı
  • ^ a b c S. Cain, et al. Quiet: The Power Of Introverts In A World That Can't Stop Talking. ISBN: 9780307352149. Yayınevi: Crown Publishing Group/Random House, Inc..
  • ^ C. G. Jung. Psychological Types. ISBN: 9780691018133. Yayınevi: Princeton University Press.
  • ^ P. T. Costa, et al. Neo Pi-R Professional Manual (Revised Neo Personality Inventory And Neo Five-Factor Inventory). ISBN: 9789997924452. Yayınevi: PAR Psychological Assessment.
  • P. Hills, et al. (2001). Happiness, Introversion–Extraversion And Happy Introverts. Personality and Individual Differences, sf: 595-608. doi: 10.1016/S0191-8869(00)00058-1. | Arşiv Bağlantısı
  • D. W. J. Corcoran. (2006). The Relation Between Introversion And Salivation. JSTOR, sf: 298. doi: 10.2307/1420140. | Arşiv Bağlantısı
  • A. Petrie, et al. (2006). The Tolerance For Pain And For Sensory Deprivation. JSTOR, sf: 80. doi: 10.2307/1419118. | Arşiv Bağlantısı
  • M. X. Cohen, et al. (2005). Individual Differences In Extraversion And Dopamine Genetics Predict Neural Reward Responses. Cognitive Brain Research, sf: 851-861. doi: 10.1016/j.cogbrainres.2005.09.018. | Arşiv Bağlantısı
  • M. Nicolaus, et al. (2012). Experimental Evidence For Adaptive Personalities In A Wild Passerine Bird. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, sf: 4885-4892. doi: 10.1098/rspb.2012.1936. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 27/07/2024 03:09:11 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/7563

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Elektrik
Bakteriler
Madde
Mucize
Doğal
Bebek
Sosyal
Eczacılık
Abd
Darwin
Kanat
Hayvan
İhtiyoloji
Mitler
Süt
Metabolizma
Küresel Isınma
Hindistan
Uzay
Hominid
Fizyoloji
Türkiye
Sars-Cov-2
Yaşamın Başlangıcı
Biyoteknoloji
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
F. Birinci. İçe Dönüklük: Limon Tadında Sosyallik. (14 Ocak 2019). Alındığı Tarih: 27 Temmuz 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/7563
Birinci, F. (2019, January 14). İçe Dönüklük: Limon Tadında Sosyallik. Evrim Ağacı. Retrieved July 27, 2024. from https://evrimagaci.org/s/7563
F. Birinci. “İçe Dönüklük: Limon Tadında Sosyallik.” Edited by Fatih Birinci. Evrim Ağacı, 14 Jan. 2019, https://evrimagaci.org/s/7563.
Birinci, Fatih. “İçe Dönüklük: Limon Tadında Sosyallik.” Edited by Fatih Birinci. Evrim Ağacı, January 14, 2019. https://evrimagaci.org/s/7563.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close