Homo naledi Dişlerindeki Çentikler Bize Ne Anlatıyor?

Homo naledi fosilleri orijinalliğiyle dikkat çekiyor. Yeni bir Homo türü olup olmadığı, tarihlendirme gibi konularda birçok tartışma devam ediyor. Yeni fosiller üzerinde yapılan çalışmalar ise oldukça hızlı bir şekilde yayınlanmaya başlandı. Yapılan bir çalışmada Homo naledi dişleri üzerindeki çentikler incelendi. Çıkan sonuçlar ise oldukça ilginç görünüyor.

Homo naledi’nin artık orijinal, başka bir insan türüne benzemeyen bir fosil olduğunu kabul etmemek yanlış olur. Özellikle dişlerindeki çentiklerin boyutları sert kabuklu veya kök yumrularla beslenen birçok yakın akrabamıza nazaran oldukça büyük. Ian Towle ve ekip arkadaşları dişler üzerinde yaptıkları araştırmalar ile Homo naledi dişlerindeki çentiklerin aynı bölgedeki yani Güney Afrika’da yaşayan insan evriminin diğer üyelerine nazaran oldukça fazla olduklarını gösterdiler. Araştırmacılar bu çentiklerin sert ve kabuklu yiyeceklerin sürekli tüketilmesiyle gerçekleştiğini düşünüyor.

İngiltere’deki Liverpool John Moores Üniversitesi’nden Towle’a göre Homo naledi’nin dişlerindeki bu çentiklerin onların yoğun bir şekilde fıstık ve tohum gibi sert ve bol kumlu bir diyete sahip olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Fayetteville Arkansas Üniversitesi’nden paleoantropolog Peter Ungar ise geniş diş çentiklerinin Homo naledi diyetinde alışılmadık bir şeylerin varlığını işaret ettiğini söylüyor. Ona göre bu çentiklerin bu türün yeni şeyler yediğinin ipuçları olabilir, daha detaylı bilgiler için devam eden çalışmaları beklememiz gerekiyor.

Homo naledi diyeti muhtemelen çevreden toplanan yer altındaki kumlu yumru ve kökleri içeriyordu. Bu diyet besin açısından oldukça zengin bitki parçalarını kapsıyor olabilir. St. Michael Kolejinden paleobiyolog Paul Constantino’ya göre bu çentiklerin oluşumunun ana sebebi Homo naledi’nin bu diyeti düzenli olarak sürdürmesi. Birçok hayvan bu toprak altındaki bitkilere kolay kolay erişemez ancak primatlar özellikle bazı tahta parçalarını kazma olarak kullanıp bu bitkileri çıkartabilir.

Towle ve ekip arkadaşları Dinaledi Odasında bulunan 156 daimi dişin 126’sını incelediler. Bu dişler en az 15 bireyi temsil etmektedir. Bu 15 bireyden 12’sinde en az bir kere bu çentikler görünüyor. Kalan üç kişiden ikisi tek dişle temsil edildiği için yeterli bilgi elimizde bulunmuyor. Bazı dişler ise çıkarılırken hasar görmüş. Bazı dişler çenede henüz sürülmemiş (çıkmamış) veya bazıları ise çiğneme işlemi için az kullanılmış. Towle ve ekibine göre bulunan fosil dişlerde %56 veya %44 oranlarında bu çentiklerden görülmüştür. Bu çentiklerin görülme oranı Molar dişlerde %54, premolar dişlerde %44, köpek dişlerinde ise %25 ve son olarak kesici dişlerde ise %33.

Ian Towle ve arkadaşları

Homo naledi’yi daha önce yaşamış olan öncül insanlar ile karşılaştırdığımız zaman oldukça ilginç sonuçlar görüyoruz. Yaklaşık 1 ila 3 milyon yıl önce yaşamış olan Australopithecus africanus ve Paranthropus robustus’un dişlerindeki çentik oranları sırayla %21 ve %13. Araştırmacılar uzun süreler Homo naledi bireylerinin sert ve kumlu besinleri tükettiklerinden şüphelenseler bile bu eski diyeti yeniden oluşturmak oldukça zor. Eski Homo türlerinde diş çentiklerine dair oldukça az kanıt bulunuyor. Yaşayan primatlar arasında en ileri diş çentikleri %25 ile babunlarda görülüyor. Dişlerde çentik oranları gorillerde %11, şempanzelerde ise %5’tir.

Araştırmacılar Homo naledi’ye yakın diş çentiklerinin benzer modellerinin İtalya, Fas ve Birleşik Devletlerin olduğu bölgelerde 1.000 ila 1.700 yıl önce yaşamış olan insanlarda olduğunu düşünüyor. Fas’ta bir bölgedeki 11 bin ila 12 bin yıllar arasına tarihli alandan çıkan dişlerdeki yoğun çentik izleri de o bölgedeki insanların alışılmadık bir şekilde sert kabuklu yiyecekleri diyet edindiklerini gösteriyor.

Ayrıca bu çentiklerin sağ veya sol çenede olma durumları bize Homo naledi’nin hangi elini daha sık olduğunu gösteriyor. Bulgulara göre sağ dişlerin %50’si sol dişlerin ise %38’i bu çentiklere maruz kalmıştır. Bu verilere göre Homo naledi bireylerinin büyük bir kısmı sağ ellerini kullanmaktadır. Ancak Towle yine de bu konuda kesin kanıya varmak için daha çok diş fosiline ihtiyaç olduğunu dile getiriyor.