Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hibrit (Melez) Meyve Nedir? Hibrit Bir Sebze Nasıl Yetiştirilir?

Hibrit (Melez) Meyve Nedir? Hibrit Bir Sebze Nasıl Yetiştirilir? Shared
Melezleştirme yoluyla elde edilen hibrid meyveler
4 dakika
8,641
Tüm Reklamları Kapat

Hibrit (melez) meyve ve sebzeler, tek bir ürün içerisinde 2 veya daha fazla sayıda meyve ve sebzeden alınan dokulara ve lezzetlere sahip ürünlerdir. Bu teknoloji, son birkaç on yılda biyoteknoloji alanında yapılan atılımlar sayesinde mümkün olmuştur. Peki bu tarz ürünler nasıl elde edilmektedir? Daha da önemlisi, elde edilen ürün "sağlıklı" mı? Gelin bu soruların cevaplarına bir bakış atalım.

Melezleşme Nedir? Hibrit Ürünler Nasıl Elde Edilir?

Sanılanın aksine melezleştirme yeni bir yöntem değildir ve sadece insanlar aracılığıyla gerçekleşmez. Melezleşme, yüzlerce yıldır doğada gerçekleşen, doğal bir süreçtir. Doğada melezleşme; rüzgarın, arıların veya herhangi bir diğer böceğin/unsurun etkisi ile farklı türden bitkilerin polenlerinin çaprazlaşması ile oluşur.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bir çaprazlanmanın melezleşme ile sonuçlanması için, bazı şartların sağlanması gerekmektedir. Bu şartlardan ilki ve en önemlisi, iki bitkinin evrimsel anlamda yakın akraba olmasıdır. Yani bir türün poleninin, bir diğer bitkiyi dölleyebilmesi için, bu iki türün aile (familya), cins ya da takım gibi taksonomik seviyelerinden en azından birisi aynı olmalıdır. İki bitki ne kadar yakın akraba ise, başarılı bir şekilde melezleşme ihtimali de o kadar yüksek olacaktır.

"Fragaria chiloensis" ve "Fragaria virginiana" isimli iki çilek türünün melezlenmesi sonucu üretilen, çilek görünümlü, ananas tadında, kırmızı çekirdekli çilek hibridi. Bu meyve, "pineberry" ("anaçilek") olarak da bilinmektedir.
"Fragaria chiloensis" ve "Fragaria virginiana" isimli iki çilek türünün melezlenmesi sonucu üretilen, çilek görünümlü, ananas tadında, kırmızı çekirdekli çilek hibridi. Bu meyve, "pineberry" ("anaçilek") olarak da bilinmektedir.
Pinterest

Melezleşme işlemi, insanlar tarafından da "doğal" veya "yapay" olarak gerçekleştirilebilir. Örneğin insanların ataları, vahşi doğada etkileşime geçtikleri (örneğin meyvelerini yedikleri veya aynı ortamda yaşadıkları) bitkilerden birinden polenleri yanlışlıkla alıp, bir diğer bitkinin üreme organlarına ulaştırabilirler. Bu sürecin melezler yarattığını fark etmeleri sonrasındaysa, bilinçli bir şekilde, iki bitkiden birinin polenleri toplanıp, dişi bitkinin çiçeğindeki dişilik organına yerleştirebilirler. Bunlar, endüstriyel bir düzlemde yapılmadığı sürece "doğal" olarak kabul edilmektedir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak bunun daha yaygın ve genelde "yapay" olarak görülen yöntemi aşılamadır. Aşılama, yakın akraba olan iki bitki türünün birinden alınan bir dalın veya filizin, anaç bitkinin gövdesine yerleştirilmesi ile yapılır. Aşılama yapmanın birçok yolu bulunmaktadır ve bunlara dair detaylı bir analizimizi buradan okuyabilirsiniz.

Hibrit Ürünler "GDO'lu" mudur?

Yukarıda da anlattığımız üzere, melezleme yolu ile doğal olarak, canlıların genlerindeki spesifik nükleotitlere müdahale etmeksizin, organizma düzeyinde üremeye müdahale ederek hibrit ürünler elde edilebilir. Genlere doğrudan müdahale olmaksızın yapılan melezleme işlemleri, genel olarak Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) kapsamına girmemektedir.

Ancak hibrit ürünler, laboratuvar ortamında bitkilerin DNA'ları değiştirilerek de elde edilebilir. GDO teknolojileri sayesinde, melezleştirilecek bitkiler arasında yakın akrabalık olmaksızın da genetik çaprazlama yapılabilir ve doğada bulunmayan, yepyeni bir tohum üretilerek uygun ortamda yetiştirilebilir. Bunun sonucunda, resmen yeni bir tür yaratılmış olur. Yaratılan bu yeni türün (veya kimi durumda varyetenin) genetik kombinasyonuna bağlı olarak çeşitli besin değerleri, normalde olması gerekenden farklı olabilir. Buna bağlı olarak da, çeşitli sağlık riskleri oluşabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

GDO ile üretilmiş bir çilek-pitaya hibridi
GDO ile üretilmiş bir çilek-pitaya hibridi
Youtube

GDO'nun avantajı, spesifik genler veya nükleotitler düzeyinde kontrol imkanı ediniliyor olmasıdır. Bu sayede, bir türün spesifik özellikleri, istenen şekillerde değiştirilebilir. Doğal çaprazlamalarda ise üreticiler, iki ebeveyn türün rastgele çaprazlanan genleriyle sınırlıdır ve her zaman istedikleri sonuçları üretemeyebilirler veya bu sonuçları çok uzun denemeler sonucunda elde edebilirler.

Buna karşılık, spesifik gen kontrolünde oluşabilecek hatalar beklenmedik sağlık problemlerini tetikleyebilecektir ve bu nedenle daha "riskli" bir uygulama olarak görülmektedir. Yine de, "doğal" yollarla çaprazlanan bitkilerde, iki ebeveyn bitkide olmayan bazı niteliklerin kazanılabileceği veya ebeveynlerde olan niteliklerin yitirilebileceği ve buna bağlı olarak, ebeveyn bitkilerden beklenmeyen sağlık sorunlarının tetiklenebileceği hatırlanmalıdır.

Doğal olarak elde edilen hibrid ürünler, oluşturulduğu iki bitki türünün de özelliklerini genel olarak taşımasına rağmen, iki türün toplamı kadar besin ögesi içermezler. Oluştukları türlerin tat, koku, doku ve aroma gibi karakteristik özelliklerini taşırlar. Hatta oluştukları türlerin birbirine karışan alelleri içinden genel olarak daha "sağlıklı" olduğu düşünülen aleller baskın ise, oluşan yavrunun iki ebeveynden de "sağlıklı" olması olasıdır.

Örneğin, brokoli ve kale bitkilerinden hibritlenen ''brokali'' sebzesi, brokoliden daha fazla antioksidan içermektedir. Ya da aynı familyanın mor bir üyesi ile karnabahar bitkisinin melezleştirilmesi ile elde edilen mor karnabahar, normal karnabaharın aksine bol miktarda antosiyanin adlı bir antioksidan içerir. Antosiyanin antioksidanı, kalp rahatsızlıkları ve kanser olmak üzere çeşitli kronik rahatsızlıklara karşı koruyuculuk sağlar.

Sonuç

Doğal ya da genetik olarak değiştirilerek birçok hibrit meyve ve sebze elde edilmektedir. Öyle ki bu yolla yeni ve yetiştirilmesi daha kolay türler keşfedilmeye ve dünya üzerinde daha verimli bir beslenme sağlanmaya çalışılmaktadır. Bu yöntemler, sıkı bir şekilde denetlenip, bu alanda yapılan yeni bilimsel atılımlarla birleştiğinde, umuyoruz ki tüm dünyayı, çok daha sağlıklı bir şekilde besleyebilen ürünlere kavuşulacaktır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 13
  • Umut Verici! 7
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Muhteşem! 4
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • P. Zboch. Plant Hybrids: All Natural, Unique Fruit Creations.. (13 Ocak 2016). Alındığı Tarih: 19 Haziran 2020. Alındığı Yer: Medium | Arşiv Bağlantısı
  • D. J. Kowalczyk. Are Hybrid Fruits And Vegetables Good For Your Health?. (28 Mart 2018). Alındığı Tarih: 19 Haziran 2020. Alındığı Yer: Agriculture Alliance | Arşiv Bağlantısı
  • D. Wolford. Hybrid Fruits & Vegetables: Are They Good Or Bad?. (19 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 19 Haziran 2020. Alındığı Yer: Weed'em and Reap | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 07:28:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8905

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
C. Çolak, et al. Hibrit (Melez) Meyve Nedir? Hibrit Bir Sebze Nasıl Yetiştirilir?. (20 Haziran 2020). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8905
Çolak, C., Bakırcı, Ç. M. (2020, June 20). Hibrit (Melez) Meyve Nedir? Hibrit Bir Sebze Nasıl Yetiştirilir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/8905
C. Çolak, et al. “Hibrit (Melez) Meyve Nedir? Hibrit Bir Sebze Nasıl Yetiştirilir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 20 Jun. 2020, https://evrimagaci.org/s/8905.
Çolak, Canberk. Bakırcı, Çağrı Mert. “Hibrit (Melez) Meyve Nedir? Hibrit Bir Sebze Nasıl Yetiştirilir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, June 20, 2020. https://evrimagaci.org/s/8905.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close