Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hayvanlarda Erkek-Dişi Esnekliği: Hayvanlarda Bazı Bireyler, Karşı Cinstenmiş Gibi Davranabiliyorlar!

Hayvanlarda Erkek-Dişi Esnekliği: Hayvanlarda Bazı Bireyler, Karşı Cinstenmiş Gibi Davranabiliyorlar!
3 dakika
19,345
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 8 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bazı hayvanlar sanki karşı cinsmiş gibi davranırlar, hatta bazıları cinsiyet değiştirirler ve buna rağmen yavrulayabilirler.

Eğilip bükülebilen ve şekli kolayca değiştirilebilen malzemeler plastik olarak tanımlanır. Bu malzemelerin çoğu fosil yakıttan üretilen polimerlerden yapılmıştır. Davranışlar da eğilip bükülebilir ve şekil değiştirebilir. Bu anlamda davranışlar da plastik olarak düşünülebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Kanada’nın Alberta şehrindeki Lethbridge Üniversitesinden Paul Vasey, karşılaştırmalı psikolog olarak hayvan davranışları üzerinde çalışmaktadır. Çalışmaları sırasında, bazı hayvanların biyolojik cinsiyetlerinin sabit veya değişmez olmadığı, bazı hayvan davranışlarının pekala plastik olabileceği Vasey’in dikkatini çekmiştir. Vasey, türlerin davranışlarını karşılaştırırken bazı farklılıkları akılda tutmanın önemli olduğunu söylemektedir: 

Kimlik sahibi olmak için benlik kavramına sahip olmalısınız.

Gerçekten insanlarda kimlik ve cinsiyet birbirine sımsıkı bağlıdır, ikisini birbirinden ayrı düşünmek neredeyse imkansızdır. Ancak, büyük insansı maymunlar hariç (o da belki), hayvanlarda “benlik” kavramına çok rastlanmaz. Yani hayvanların, erkek veya dişi olarak davrandıklarına dair bir algıları yoktur. Ait oldukları cinsiyete özgü -bazen de aykırı- davranışlar sergilerler sadece. Ne var ki hayvanlar krallığı içerisinde birçok ara cinsellik (her iki cinse özgü özelliklerin bir arada bulunması durumu) örneği vardır. Her iki cinsiyete ait izler, hem davranışlarda hem de fiziksel özelliklerde gözlenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Örneğin 1999’da yayınlanan Biological Exuberance (Biyolojik Taşkınlık) adlı kitapta, mercan kayalıklarında yaşayan 50’den fazla balık türünün cinsiyet organlarını (yumurta üreten yumurtalıklarla sperm üreten testisleri) değiştirebildiği belirtilmiştir. Buna transseksüellik adı verilir. Lapinagiller, hanigiller, iskaroz, melek balığı ve daha niceleri böyledir. Tamamıyla fonksiyonel yumurtalıklara sahip dişi balık, köklü bir değişiklik geçirerek tamamıyla fonksiyonel erkek üreme anatomisine sahip olur. Hatta cinsiyet değiştirdikten sonra, her iki cinsiyet de üreyebilir.

Ötleğengiller ve devekuşları gibi birkaç kuş çeşidi de erkek ve dişi özelliklerini bir arada barındırabilir. Bir cinsiyete özgü renk, tüy, ötme gibi özellikler karşı cinsin bazı üyelerinde de gözlenebilir.

Araştırmacılar bozayı, kara ayı ve kutup ayılarında da ara cinselliğe rastlamışlardır. Belli ayı topluluklarında, dişi ayıların küçük bir kısmının erkek ayılarınkine benzer cinsel organları olduğu görülmüştür. Bu yetişkin dişi ayıların bazıları, erkek ayı gibi görünmesine rağmen, yavru doğururlar. Ara cinsellik babun, geyik, bufalo ve kangurularda da gözlenmiştir. Bunun nedeni tam olarak bilinmese de böcek ilaçları gibi suyu kirleten malzemelerin anormal durumlara yol açtığı kesin olarak bilinmektedir. Örneğin biyologlar, belli böcek ilaçlarına maruz kalan erkek timsah ve balıkların bazılarının testislerinde yumurta bulmuşlardır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bazı deneylerde böcek ilacına maruz kalma, genetik olarak erkek olan kurbağaları dişi gibi görünen kurbağalara çevirmiştir. Bu Erkek Anneler, hep erkek oldukları halde ve yavrularının her iki ebeveyni de erkek olduğu halde, sağlıklı yavrular doğurabilmişlerdir. Bazı durumlarda da ara cinsellik tamamen doğal ortamlarda ortaya çıkmıştır.

Ancak belki de cinsiyetteki bu plastikliğe en iyi örneklerden biri Avrupa’daki kurbağalar üzerinde yapılan yeni bir çalışmada verilmiştir. Rana temporaria adındaki bu tür, İspanya’daki ormanlık alanlardan Norveç’teki ormanlara kadar uzanan bölgede görülür. Bu kurbağaların kuzeydeki “ırk”ında, iribaşlar aşağı yukarı eşit sayıda erkek ve dişi kurbağaya dönüşürken güney bölgesindeki diğer bir ırk sadece dişi kurbağaya dönüşür. Güneydeki kurbağaların yumurta üreten organları, yani yumurtalıkları tastamam yerindedir. Ancak bu kurbağaların hepsi dişi olarak kalmazlar. Yaklaşık yarısı zamanla yumurtalıklarını kaybedip testis geliştirirler. Artık onlar erkektirler ve hala üreme yeteneğine sahiptirler.

Önce yumurtalığa sahip olup da zamanla cinsiyet değiştiren ırk, dişiden erkeğe değişimlerinin tetiklenmesini birtakım çevresel işaretlere borçludurlar. Araştırmanın ayrıntıları, 7 Mayıs 2015’te Proceedings of the Royal Society B dergisinde yayınlanmıştır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
20
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 8
  • Muhteşem! 4
  • Tebrikler! 4
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Merak Uyandırıcı! 1
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science News for Students | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 12:47:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4200

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
A. L. Mascarelli, et al. Hayvanlarda Erkek-Dişi Esnekliği: Hayvanlarda Bazı Bireyler, Karşı Cinstenmiş Gibi Davranabiliyorlar!. (17 Şubat 2016). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4200
Mascarelli, A. L., Ölez, Ş., Özdil, A. Ş. (2016, February 17). Hayvanlarda Erkek-Dişi Esnekliği: Hayvanlarda Bazı Bireyler, Karşı Cinstenmiş Gibi Davranabiliyorlar!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4200
A. L. Mascarelli, et al. “Hayvanlarda Erkek-Dişi Esnekliği: Hayvanlarda Bazı Bireyler, Karşı Cinstenmiş Gibi Davranabiliyorlar!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Şule Ölez, Evrim Ağacı, 17 Feb. 2016, https://evrimagaci.org/s/4200.
Mascarelli, Amanda Leigh. Ölez, Şule. Özdil, Ayşegül Şenyiğit. “Hayvanlarda Erkek-Dişi Esnekliği: Hayvanlarda Bazı Bireyler, Karşı Cinstenmiş Gibi Davranabiliyorlar!.” Edited by Ayşegül Şenyiğit Özdil. Translated by Şule Ölez. Evrim Ağacı, February 17, 2016. https://evrimagaci.org/s/4200.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close