Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hapşırırken Kalp Durmaz!

Hapşırırken Kalp Durmaz! Futurity
4 dakika
155,507
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Hapşırma sırasında kalp anlık olarak durur. Bu sebeple hapşıran birine 'Çok yaşa!' deriz.

2. İddia

Hapşırma sırasında bütün sistemler anlık olarak durur.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Hapşırma sırasında vücudun kalp de dahil olmak üzere tek bir organı dahi çalışmasını anlık veya uzun süreli olarak durdurmamaktadır.

İddianın Kökeni

Hapşırma davranışının şiddeti ve o anda hissedilenler, sanki organların bir kısmı duruyormuş gibi bir algı yarattığı için, antik zamanlardan bu yana hapşırma ile vücut faaliyetleri arasında bir ilişki var zannedilmiştir. Bu, az sonra izah edeceğimiz gibi, dile de yansımıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

Hapşırmayı tetikleyen olgu, büyük çoğunlukla burun içerisindeki sinir uçlarının düzensiz uyarılmasıdır. Bu düzensiz uyarılma, beyinde burnun içerisinde rahatsız edici bir yapının bulunduğu şeklinde yorumlanır. Böylece "hapşırma" ismini verdiğimiz, yüksek şiddetli kasılma ve güçlü nefes verme refleksi devreye girer. Hapşırma refleksinin gerçekleştirilebilmesi için beyin derin nefes alma komutunu verir, bütün göğüs kafesi genişler ve gerilir. Gerilme sırasında akciğer basıncı hızla yükselir. Dil damağa yapışır, gözler kapanır ve beynin ikinci komutuyla akciğerlerdeki hava hızla dışarıya, burun ve ağız yoluyla çıkar. Bu süreçte, burnu rahatsız eden olgunun da sistemi terk etmesi hedeflenir. Gözlerin hapşırma sırasında kapatılmasının ve hiçbir şekilde bilinçli olarak açılamamasının sebebi tam olarak bilinmemektedir; ancak Massachusetts Göz ve Kulak Araştırmaları direktörü Dr. Bonnie Henderson bunun ana sebebinin ağızdan ve burundan çıkan mikroorganizmalardan ve parazitlerden gözü korumak olduğunu iddia etmektedir. Ancak birçok diğer bilim insanı bunun spesifik bir sebebi olmadığını, tek sebebin vücuttaki birçok kasın bu refleks sırasında kasılması sebebiyle göz kapaklarının da kasılarak kapandığını düşünmektedir.

Hapşırma sırasında olan olayların hiçbiri, kalbin çalışmasını etkilemez. Amerikan Kardiyoloji Koleji'nin eski başkanı Prof. Dr. Richard Conti, hapşırmanın insanda "kalbin teklemesi" hissini uyandırmasından ötürü böyle bir mitin yayıldığını düşünmektedir. Yapılan hiçbir araştırmada hapşırma sırasında kalbin işleyişinin aksadığına dair en ufak bir veri dahi bulunamamıştır.

Tüm Reklamları Kapat

Farklı Dillerde Hapşırmaya Verilen Tepkiler

Her kültürde hapşırmaya verilen cevaplar benzerdir. İngilizcede "Seni kutsuyorum (bless you)" veya "Tanrı seni kutsasın (God bless you)", Almancada "Sağlık (Gesundheit)", Antik Roma'da "Jüpiter seni korusun", Türkçede "İyi yaşa" veya "Çok yaşa" ile sonrasında gelen "Sen de gör" veya "Hep beraber" cevabı, Hintçede "Yaşa" ve sonrasında gelen "Seninle birlikte" cevabı, Zuluda "Artık kutsandım", Arapçada "Allah'a hamd olsun (Elhamdülillah)" ve daha nicesi... Tüm bunların kültürel inançlara bağlı olarak çeşitli kökenleri vardır; ancak genelde bunların en temel sebebi, Rönesans'tan beri batıl bir inanç olarak karşımıza çıkan "kalbin hapşırma sırasında durduğu" mitidir. Bunun haricinde bazı toplumlarda hapşırmanın şeytanları çağırdığı, ölümcül hastalıkların göstergesi olduğu, vb. inançlar da görülmektedir. Bunların elbette ki hepsi birer batıl inançtır.

Fotik Hapşırma Refleksi

Kimi zaman hapşırma refleksi oluşturamadığımızda, güneşe bakmamız tavsiye edilir. Bu bir mit ya da batıl inanç değildir! Bunun sebebi beyindeki sinir ağlarının kusursuz olmamasından ötürü gözden gelen uyarıların başka birçok organı da etkilemesidir. Beyindeki bu bağlantılar sebebiyle ani ışığa maruz kalma, burnumuzu kontrol eden beyin bölgelerini uyarabilir. Bu konudaki araştırmalar halen devam etmektedir ve genetik bağlantılar tespit edilmeye başlamıştır. Genomunda "fotik (ışığa bağlı) hapşırma refleksi"ne sebep olan genler bulunmayan kişiler, ışığa baktıklarında hapşıramazlar. Toplam nüfusun sadece %18-35 arasında bu genlerin bulunduğu düşünülmektedir. Bu konuyla ilgili buradaki yazımızı okuyabilirsiniz.

Hapşırma Dinamikleri

Hapşırma refleksi başladığı andan itibaren tekrar durdurulamaz. Çünkü bilincimizin etkisinde değildir. Kimi zaman hapşıracak gibi olup da, hapşıramadığımızda, henüz refleks başlamamıştır; sadece beyin burun içerisindeki yabancı cisimlerce uyarılmaktadır. Ancak refleks bir defa başladı mı, birkaç saniye süren olaylar zinciri bilinçli olarak durdurulamaz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Hapşırma Hızı

Genellikle iddia edilenin aksine, hapşırığın hızı ortalama olarak saatte 120-160 kilometre değildir; saatte sadece 16 kilometre civarındadır. Bu, vücuttaki yabancı maddeleri uzaklaştırılmak için yeterlidir.

Uyurken Hapşırma

Uyurken hapşıramazsınız, çünkü beyinde hapşırmayı tetikleyen sinirler uyurken etkisiz durumdadır.

Hapşırırken Burun Tıkamak

Hapşırırken burnunuzu tıkamak, iddia edildiği gibi beyin damarlarında çatlamaya neden olmaz (veya olma ihtimali çok düşüktür); ancak yine de sağlığınız için zararlıdır. Çünkü hapşırmanın temel amacı burundan yabancı maddeyi dışarı atma isteğidir; ancak siz buna engel olursanız, yabancı maddelerin burunda birikmesine neden olursunuz. Ayrıca solunum yolunda burnun tıkanmasından ötürü biriken yüksek basınç, kulak zarına zarar verebilir ve geçici veya kalıcı sağırlık doğurabilir.

En Uzun Hapşırma

Kayıtlara geçen en uzun hapşırma, 978 gün boyunca, yaklaşık olarak her dakikada 1 defa hapşıran Donna Griffiths olmuştur. Worcestershire, İngiltere'de yaşayan bu şahsın beyninde geçici bir anormalliğin devrelerin düzgün çalışmasına ve hapşırma refleksinin kontrol edilmesine engel olduğu tespit edilmiştir. Benzer şekilde üst üste defalarca hapşıran insanların beyinlerindeki sinir bağlantıları, genel ortalamadan farklıdır. Bu, beynimizin birebir aynı olmadığını ve her organımız gibi çeşitlilik gösterdiğini bizlere göstermektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
44
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 59
  • Muhteşem! 22
  • Merak Uyandırıcı! 19
  • İnanılmaz 14
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 8
  • Bilim Budur! 6
  • Umut Verici! 2
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 29/03/2024 15:48:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/794

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Alan
Astrobiyoloji
Alkol
Yaşanabilir Gezegen
Çekirdek
Tohum
Botanik
Nöron
Makina
Karanlık
Uydu
Aminoasit
Geometri
Sayı
Mantık Hatası
Beyin
Bilişsel
Hominid
Evren
Süt
Araştırma
Filogenetik
Homo Sapiens
İspat
Güneş
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Hapşırırken Kalp Durmaz!. (26 Temmuz 2012). Alındığı Tarih: 29 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/794
Bakırcı, Ç. M. (2012, July 26). Hapşırırken Kalp Durmaz!. Evrim Ağacı. Retrieved March 29, 2024. from https://evrimagaci.org/s/794
Ç. M. Bakırcı. “Hapşırırken Kalp Durmaz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 26 Jul. 2012, https://evrimagaci.org/s/794.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Hapşırırken Kalp Durmaz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, July 26, 2012. https://evrimagaci.org/s/794.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close