Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Hangi Sesleri Duyabiliriz? Duyabildiğimiz Ses Şiddeti ve Ses Yükseklik Aralıkları Nedir? Gürültü, İnsanları Neden Rahatsız Eder?

Hangi Sesleri Duyabiliriz? Duyabildiğimiz Ses Şiddeti ve Ses Yükseklik Aralıkları Nedir? Gürültü, İnsanları Neden Rahatsız Eder? Parenting Journals
4 dakika
69,481
Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar tüm sesleri duyamaz. Dahası, ses frekans aralığındaki büyük bir bölümü işitemezler. Görebildiğimiz dalga boyu aralığının, ışık tayfının çok dar bir kısmına karşılık gelmesi gibi, duymamızın mümkün oluğu dalga boyu aralığı da kısıtlıdır. Fizik derslerinden hatırlayabileceğiniz üzere, bir dalga grafiğinde önemli görev üstlenen iki adet ölçüm birimi vardır: Dalga boyu (İng: wave length) ve dalga şiddeti (genliği, büyüklüğü) (İng: wave intensity). 

Fen Ödevi

Dalga boyu (iki dalga tepesi arasındaki mesafe) ve genliği (denge poziyonu ile dalga tepesi arasındaki fark) birbirlerini tamamlarlar. Bu terimler önemli oldukları kadar, genel olarak pek de fazla bir şey anlatmazlar; çünkü hiçbir dalga yukarıdaki fotoğraftaki gibi işaretlenmiş bir şema gibi gelmez.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanlar ses dalgalarının dalga boyu ve genliğini içgüdüsel bir kavrama yetisine sahiptirler. Dalga boyunu frekans/perde (İng: "pitch") olarak, ikincisini ise ses gürlüğü (İng: "loudness") diyebileceğimiz kavram olarak olarak algılarız. Aslında ses yüksekliğinin algısal bir ölçü olduğunu hatırlatalım; burada terimleri sadece temel düzeyde kullanmaktayız. Algılayabildiğimiz sesin perdesinin ne kadar yüksek veya ne kadar düşük olabileceğinin ve ses şiddetinin (gürlüğünün) ne kadar gür veya kısık olabileceğinin belirli sınırları vardır.

Ses Şiddetinin Sınırları

İlk olarak sesin gürlüğünden bahsetmek gerekirse... Ses şiddetini ölçmek için desibel kullanılır. Sıfır desibel tanım olarak, insanın duyabildiği limitin altında olduğundan, bunun çok az üst düzeylerinde bulunan 20 mikro-paskal civarında bir basınç insanlar tarafından duyulabilir. Bu genç ve sağlıklı bireyler için geçerlidir. Buna bağlı olarak yaşlandıkça, duyma aralığı azalır. Büyükannenizin sık sık söylediklerinizi tekrarlamanızı istemesi bu sebepledir.

Tüm Reklamları Kapat

İnsanın duyabileceği en yüksek ses şiddeti ise 160 desibelin altındadır; çünkü 160 desibellik bir şiddete maruz kalmak, kulak zarınızı işlevsiz bir hale getirir. Bir top ateşlendiğinde altında olmak, fırlatılan bir roketin yakınında bulunmak veya bir jetin kalkışı gibi durumlar kulak zarına ciddi zarar verirler. Bu tarz durumlarla karşılaşmamaya özen gösterilmelidir.

Ses Frekansının Sınırları

Frekans ise biraz daha kapsamlıdır. Normal bir birey 20 – 20.000 Hertz aralığını duyabilirken, bir yunus veya yarasa 15 – 200.000 Hertz aralığındaki sesleri duyabilirler! Buna sebep olan durum, bu canlıların avlanmada, yankı ile uzaklık belirleme sistemlerini kullanmalarıdır. Ses şiddetinin işitilme aralığının yaşlandıkça daralması gibi, frekans aralığı da daralır. Özellikle 20.000 Hertz’e yakın olan seslerde daha büyük bozulmalar gerçekleşir. Aşağıdaki videoda insanların duyduğu ses frekans aralığını dinleyebilirsiniz (Uyarı: Hoparlörünüzü kısmak isteyebilirsiniz).

Eğer 25 yaşın üzerindeyseniz (ki duyma problemleri genelde bu yaşlarda başlar), muhtemelen videodaki tüm sesleri duyamayacaksınız. Eğer duyabiliyorsanız, tebrikler! Sizin de genç bir birey gibi duyma probleminiz bulunmuyor. Siz de genç bir birey kadar sağlıklı bir işitme duyusuna sahipsiniz.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Şunu da belirtelim: Yukarıdaki testi mutlaka 0 ila 22.000 Hertz'ten geniş bir aralığı verebilen kulaklıklarla yapmanız gerekmektedir. Her kulaklık bunu veremez; ancak bazı kulaklıklar 5-33.000 Hertz aralığa kadar olan frekansları verebilmektedir.

Gürültü ve Rahatsızlık

Gürültünün bizi rahatsız ettiği kadar diğer canlıları da rahatsız edebildiğini biliyor muydunuz?

Az önce de izah ettiğimiz üzere, insanın duyma aralığı her insanda birebir aynı olmasa da aşağı yukarı 20 ile 20.000 Hz arasındadır. Ancak pek çok hayvan bu sınırın çok üstündeki sesleri de duyabilmektedir. Frekans olarak bu aralığın içinde kalan ve şiddeti yaklaşık 120 dB (desibel) üzeri olan sesler bizim duyabildiğimiz ve gürültü olarak tanımladığımız insana rahatsızlık ve acı veren ses sınıfına girmektedir.

Bu frekansın üzerine çıkan sesler biz duyamadığımız için şiddeti yüksek olsa bile rahatsız edici olma özelliğini yitirir. Bazen telefon uygulamaları arasında gördüğünüz sivrisinek ya da köpek kovucu olarak tabir edilen uygulamalar da bu açıktan yararlanmaya çalışır. Örneğin köpekler için rahatsız edici aralık 130 dB üstü 16.000 23.000 Hz arası olan seslerdir. Mobil cihazların desibel olarak bu aralığa çıkması zor olsa da sınırlı bir şekilde etkili olanları da vardır. Gene de bu işlevi en iyi yerine getiren güçlü hoparlörlere sahip cihazlardır. Özellikle hayvanları uzak tutmak için tasarlanış cihazlar piyasada mevcuttur. 

Şeref Efendiler

İşin daha ilginç tarafı ise bunun insanlar üzerinde de işe yaramasıdır. İstenmeyen çocuk ve genç gruplarının belli yerlerde toplanmasını önlemek için de bu gibi cihazlar kullanılabilmektedir. Çünkü erken yaşlarda duyma frekans aralığımız ileriki yaşlara göre çok daha geniştir ve çocuklar yetişkinlerin duyamadığı bazı sesleri duyabilmektedir. Bu durum kulağımızdaki sesi algılamak üzere evrimleşmiş hücrelerin zaman içinde ölmesi ile alakalıdır. Hayatımız boyunca maruz kaldığımız şiddetli sesler yavaş yavaş bu hücrelerin azalmasına sebep olmaktadır. Gene bu yüzden bazı yaşlıların işitme yetenekleri zayıftır. 

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
27
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 13
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Muhteşem! 1
  • Güldürdü 1
  • İnanılmaz 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
  • Umut Verici! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 12:45:56 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/877

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
R. Tatman, et al. Hangi Sesleri Duyabiliriz? Duyabildiğimiz Ses Şiddeti ve Ses Yükseklik Aralıkları Nedir? Gürültü, İnsanları Neden Rahatsız Eder?. (5 Ağustos 2019). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/877
Tatman, R., Kocakuşak, H., Bakırcı, Ç. M., Telimenli, . (2019, August 05). Hangi Sesleri Duyabiliriz? Duyabildiğimiz Ses Şiddeti ve Ses Yükseklik Aralıkları Nedir? Gürültü, İnsanları Neden Rahatsız Eder?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/877
R. Tatman, et al. “Hangi Sesleri Duyabiliriz? Duyabildiğimiz Ses Şiddeti ve Ses Yükseklik Aralıkları Nedir? Gürültü, İnsanları Neden Rahatsız Eder?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 05 Aug. 2019, https://evrimagaci.org/s/877.
Tatman, Rachael. Kocakuşak, Hüseyin. Bakırcı, Çağrı Mert. Telimenli, . “Hangi Sesleri Duyabiliriz? Duyabildiğimiz Ses Şiddeti ve Ses Yükseklik Aralıkları Nedir? Gürültü, İnsanları Neden Rahatsız Eder?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, August 05, 2019. https://evrimagaci.org/s/877.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close