Gürcistan'da Keşfedilen İnsan Fosili, Evrimimizi Basitleştiriyor Olabilir!

Gürcistan'da son 8 yıldır yapılan araştırmalar sonucunda sonunda araştırmacılar 1.8 milyon yıllık bir kafatasını ortaya çıkarmayı başardılar. Bu keşif, Homo cinsinin evrimini yeniden yazmamıza neden olabilir.

Bu yeni bulguya göre evrimimiz daha az dallanmayla ve daha basit bir şekilde gerçekleşmiş olabilir. Bu fosil, daha önceden keşfedilen ve Homo erectus, Homo habilis ve benzeri farklı türlere ait olduğu düşünülen fosillerin, tek bir türün, muhtemelen Homo erectus'un evrimleşmekte olan alt varyasyonlarına ait olduğunu düşündürüyor.

Bir diğer deyişle, tıpkı insanların birbirlerinden farklı gözükmesi gibi, erken insansıların da birbirlerinden farklı gözükmesi, farklı fosillerin farklı türler olduğunu sanmamıza neden olmuş olabilir.

Bu sonuç, David Lordkipanidze tarafından önderlik edilen uluslarası araştırma ekibi tarafından ortaya atıldı. David Lordkipanidze, Gürcistan Ulusal Müzesi'nde bir paleoantrpolog ve bulgularını Science dergisinde yayımladı.

Bu keşfi başlatan, 2005 senesinde Gürcistan'dan çıkarılan ve basitçe "Kafatası 5" olarak isimlendirilen fosildi. Bilim insanları, bu fosili "dünyadaki, ilk defa tam olarak korunmuş insan kafatası fosili" olarak isimlendirdiler. Diğer Homo fosillerinin aksine, birkaç ilkel özelliğe sahipti: uzun, maymunsu bir yüz, büyük dişler ve günümüz insanlarının 3'te 1'i kadar ufak bir kafatası. Bu bulgu, insanların Afrika'dan çıkmak için büyük beyinleri olması gerekmediğine ispat oldu.

Kafatası 5 ile birlikte aynı alanda bulunan diğer 4 insansı fosili, Gürcistan'ın Dmanisi bölgesinde keşfedildi. Bu bölge, insanların evriminden sonra Avrasya'ya göçlerinde kullandıkları yol olarak biliniyor. Bu sayede, aynı bölge ve zamanlarda keşfedilen fosilleri anatomik olarak kıyaslama ve özelliklerini karşılaştırma imkanımız oluyor. 

Dr. Lordkipanidze ve arkadaşları, bu bölgede bulunan fosillerin, günümüzdeki 5 insanın veya 5 şempanzenin birbirlerinden olan farklarından fazla olmadığını söylüyor. Keşfedilen hominid fosilleri, belli başlı farklılıklar taşıyorlar ancak yine de aynı türe aitler. Yayımlanan rapordaki yazarlardan biri olan, Zürih Üniversitesi'nden Dr. Zollikofer, şunları söylüyor:

Eğer ki Kafatası 5'in beyin boşluğu ve yüzü, Afrika'daki diğer alanlarda bulunanlardan farklı olsaydı, o zaman ayrı türden olduklarını söyleyebilirdik.

Bu tür farklılıkların, bilim insanları tarafından yeni türleri tanımlamak için kullanıldığı biliniyor.

Her ne kadar Dmanisi'deki fosiller birbirlerinden farklı gözükseler de, Dr. Zollikofer, bu fosillerin aynı zamanlarda, aynı bölgelerde yaşadığını söylüyor ve ekliyor: "Dolayısıyla, tek bir türün tek bir popülasyonundaki bireyleri temsil ediyorlar." O ve arkadaşları, Dmanisi'den keşfedilen fosillerin anatomik analizini yaptılar. Dr. Zollikofer şunları diyor:

Afrika'daki fosil kayıtlarıyla benzer bir çeşitlilik şablonu ve dağılımı gördüğümüz için, bunların o zamanlar Afrika'da bulunan tek bir Homo türüne ait olduğunu iddia etmek mantıklı gözüküyor. Dmanisi'deki fosiller Afrika'dakine çok benzedikleri için, bu iki bölgedeki türlerin aynı türler olduğunu söylemek mümkün.

Peki hangi türe aitler? Bazı araştırmacılar bunları kısaca "erken Homo türü" olarak isimlendiriyor. Bazıları ise benzerliklerinden ötürü Homo erectus olarak isimlendiriyor. H. erectus, günümüzden 2 milyon ila 900.000 yıl kadar önce bu bölgede yaşamış bir insan türü. Kaliforniya Üniversitesi'nden paleoantropolog Tim White şunları söylüyor:

Bu fosil, bugüne kadar keşfettiğimiz en ilkel Homo erectus fosilidir. Şimdiye kadar doğu Afrika'da keşfedilen tüm diğer insan türlerinden daha çok Homo erectus'a benzemektedir.

Dr. White ve bazı diğer araştırmacılar, bu bulgunun önemine ve Homo cinsinin evrimindeki değerine özellikle dikkat çekiyorlar. Science dergisi, raporu yayınlarken New York Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nden Dr. Ian Tattersall'ın şu sözlerine yer verdi:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Bu keşif, şüphesiz olarak şimdiye kadarki en önemli keşiflerden biri.

Bazı araştırmacılar, fosilin Homo habilis türüne ait olduğunu ve ona daha çok benzediğini ileri sürdüler ve bulgulara karşı çıktılar. Ayrıca, tüm Afrika türlerinin Homo erectus türüne ait olduğunu iddia etme fikrini de hatalı bulmaktalar. Ancak bu bulguların, insan evrimini daha iyi anlayacağımız ve yeniden ortaya koyacağımız konusunda çok geniş bir kitle hemfikir gözüküyor. Dr. White, yazdığı bir e-postada şunları diyor:

Şimdiye kadar keşfedilen en erken Homo fosili... Dmanisi için ikonik bir bulgu olacak. En erken Homo erectus örneği olmasından ötürü, bizim nasıl insan olduğumuzu daha geniş olarak anlamamızı sağlayacak.

Bu bulgu insan evrimini nasıl değiştirecek? Zollikofer'e göre bilim insanlarının şu anda hiçbir fikri yok. CNN'e şunları söylüyor:

Bunun Neandertaller ile bizim son atamız olduğunu söylemek güzel olurdu; ancak basit olarak, şu anda bunu bilmiyoruz.

Henüz bu keşfin insanın evrim ağacını nasıl etkileyeceğini de tam olarak bilinmiyor. Müzeden Tattersall konuyla ilgili şunları söylüyor:

Henüz bu bulguya dayanarak insan evrim ağacını değiştirmemiz kesinlikle doğru değil. Ancak bu fosili, çok önemli bir bulgu olarak, ekleyebiliriz.

Dmanisi'deki 50.000 metrekarelik kazı alanında çalışmalar devam ediyor. Dolayısıyla, gelecek günlerde daha fazla bulguya ulaşabiliriz.

Evrim Ağacı Uyarısı

Her zaman olduğu gibi, evrime, özellikle de insan evrimine yönelik değişiklikler yaratabilecek keşifler, haber kaynakları tarafından çarpıtılıp, abartılarak şahsi inanç ve ideolojilere alet edilebilirler. Lütfen bu sebeple kaynaklarınızı sorgulayınız ve keşfin gerçekte ne olduğunu anlamaya çalışınız.

Bu keşif, bazı kaynakların iddia ettiğinin aksine "insanın evrimleşmediğini" falan ortaya koymamaktadır. İnsan evrimleşmiştir, tüm diğer canlı türleri gibi. Bunu çürütmenin bir yolu yoktur, çünkü bu fosil de dahil olmak üzere tüm insan evrimine ait fosiller, günümüz insanlarından farklıdır. Zaten habere dikkat edecek olursanız, bizden, yani Homo sapiens türünden değil, atalarımızdan biri olan Homo erectus ve soyu tükenmiş kuzenlerimizden bahsedilmektedir. Dolayısıyla, bu haberi (ve benzerlerini) evrimin "çürütülmüş" olduğuna yoran, bilim düşmanı kaynaklara itibar etmeyiniz. Evrimin çürütülebilirliği ile ilgili olarak şu yazımıza başvurabilirsiniz.

Ancak kısaca söyleyebiliriz ki, bir doğa yasası olarak evrimin çürütülebilirliği, bir doğa yasası olarak cisimler arası çekimin (bırakılan topun yere düşmesi gibi) çürütülebilirliği ile eşdeğerdir ve basitçe, olanaksızdır. Ancak bu gerçekleri açıklayan teoriler yeni bulgular ışığında değişip, gelişebilir. Bu, temel ilkelerinin (seçilim, mutasyon, evrim gibi) çürümesi anlamına asla gelmemiştir ve asla da gelmez; aklı başında hiçbir insan da bunu iddia etmez. Dolayısıyla bir kez daha, kaynaklarınıza dikkat etmenizi önemle tavsiye ederiz.