Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Gökbilimciler, James Webb Verilerindeki Gezegen Sinyallerini Yanlış Yorumlama Riskiyle Karşı Karşıya!

Gökbilimciler, James Webb Verilerindeki Gezegen Sinyallerini Yanlış Yorumlama Riskiyle Karşı Karşıya!
4 dakika
1,166
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 11 ay öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, Evren'i olağanüstü ve benzeri görülmemiş bir netlikle gözler önüne seriyor. Gözlemevinin ultra keskin kızılötesi görüşü, kozmik tozu yarıp geçerek Evren'in en eski yapılarından bazılarına ışık tuttu. Bu yapılar arasında, yüz milyonlarca ışık yılı uzaklıkta uzanan, önceden gizli olan moleküler bulutlar ve dönen galaksiler yer aldı.

Webb, Evren'de hiç olmadığı kadar uzağı görmenin yanı sıra, Samanyolu'nda keşfedilen 5,000 gezegenden bazıları gibi kendi galaksimizdeki nesnelerin de en kapsamlı görüntüsünü yakalayacak. Astronomlar, bu yakındaki gezegenlerin bazılarını çevreleyen atmosferleri çözümlemek için teleskopun ışık ayrıştırma hassasiyetinden yararlanıyorlar. Atmosferlerinin özellikleri, bir gezegenin nasıl oluştuğuna ve yaşam belirtisi bulundurup bulundurmadığına dair ipuçları verebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak yeni bir MIT çalışması, astronomların ışık bazlı işaretleri çözümlemek için genellikle kullandıkları araçların, yeni teleskopun verilerini doğru bir şekilde yorumlayacak kadar iyi olmayabileceğini öne sürüyor. Araştırmacılara göre, özellikle maddenin özelliklerinin bir işlevi olarak ışığın madde ile nasıl etkileşime geçtiğini modelleyen araçlar olan donukluk (İng: "opacity") modelleri, Webb'in verilerinin hassasiyetine uymak için önemli ölçüde yeniden ayarlama gerektirebilir.

Peki ya bu modeller düzeltilmezse? Araştırmacılar; sıcaklık, basınç, ögesel bileşim gibi gezegen atmosferi özelliklerinin büyüklük sırasına göre açığa çıktığını tahmin ediyorlar. MIT Dünya, Atmosfer ve Gezegen Bilimi (EAPS) bölümü öğretim üyesi ve çalışmanın yardımcı lideri Julien de Wit şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Su gibi bir bileşiğin 5 derecede bulunması ile 25 derecede bulunması arasında bilimsel açıdan önemli bir fark var. Güncel modeller bunları ayırt edemiyor.

EAPS'tan Prajwal Niraula şunları ekliyor:

Şu anda spektral bilgiyi çözmek için kullandığımız model, James Webb teleskobundan aldığımız verilerin hassasiyeti ve kalitesiyle aynı düzeyde değil. Kendimizi geliştirip donukluk problemini beraber çözmemiz gerekiyor.

Seviye Atlamak!

Donukluk (veya "opasite"), fotonların bir malzemeden ne kadar kolay geçtiğinin bir ölçüsüdür. Belli dalga boylarındaki fotonlar; bir materyalden doğrudan geçebilir, emilebilir veya geri yansıtılabilir. Hangisinin olacağı, fotonların materyalin içerisindeki belirli moleküller ile nasıl etkileşime geçtiğine bağlıdır. Bu etkileşim aynı zamanda, materyalin sıcaklığına ve basıncına da bağlıdır.

Donukluk modeli, ışığın maddeyle nasıl etkileşime girdiğine dair varsayımlar temelinde çalışıyor. Astronomlar, materyalin yaydığı ışık spektrumu göz önüne alındığında, bir materyalin belirli özelliklerini türetmek için donukluk modellerini kullanıyor. Öte gezegen bağlamında donukluk modeli, bir teleskopun yakaladığı gezegenden gelen ışığa dayanarak, bir gezegenin atmosferindeki kimyasalların türünü ve bolluğunu çözebilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

De Wit, klasik bir dil çeviri aracına benzettiği son teknoloji donukluk modelinin, Hubble Uzay Teleskobu gibi araçlar tarafından alınan spektral verileri çözümleme konusunda iyi bir iş çıkardığını söylüyor. Wit şunları da ekliyor:

Şimdiye kadar bu 'Rosetta Stone' iyi iş görüyor. Ama şimdi Webb'in hassasiyetinde bir sonraki aşamaya geçtiğimize göre, çeviri sürecimiz bir gezegenin yaşanabilir olup olmaması gibi önemli incelikleri yakalamamızı engelleyecek.

Hafif ve Rahatsız!

Wit ve iş arkadaşları, en yaygın kullanılan donukluk modelini teste tabi tuttukları çalışmalarında buna değiniyorlar. Ekip, ışık ve maddenin nasıl etkileşime girdiğine dair anlayışımızda belirli sınırlamalar üstlenecek şekilde düzeltilirse modelin hangi atmosferik özellikleri türeteceğine baktı. Araştırmacılar, böyle sekiz adet bozuk model oluşturdu. Sonrasında gerçek versiyon da dahil olmak üzere her bir modeli, sentetik spektrumlarla beslediler. Sentetik spektrumlar, ekip tarafından simüle edilmiş ışık desenleriydi ve James Webb teleskobunun göreceği hassasiyete benzerdi.

Aynı ışık spektrumuna dayanarak her bir bozuk modelin, gezegenin atmosferinin özelliklerine dair geniş kapsamlı tahminler ürettiğini buldular. Analizlerine göre ekip, eğer mevcut donukluk modelleri Webb teleskobundan alınan ışık spektrumlarına uygulanırsa bir hassasiyet duvarına çarpacakları sonucuna vardı. Yani, bir gezegenin atmosfer sıcaklığının 28 derece mi yoksa 326 derece mi olduğunu veya belirli bir gazın atmosferik katmanda %5'lik mi yoksa %6'lık mı yer kapladığını söyleyecek kadar hassas olmayacaklar. Nirula şöyle söylüyor:

Bu fark, gezegen oluşum mekanizmalarını kısıtlamamız ve biyolojik işaretleri güvenilir bir şekilde tanımlamamız için önemli.

Ekip ayrıca, her modelin verilerle iyi bir uyum ürettiğini buldu. Yani bozuk bir model, araştırmacıların yanlış olduğunu bildiği bir kimyasal bileşim üretse bile aynı zamanda bu kimyasal bileşimden, orijinal spektruma yeterince yakın veya ona uyan bir ışık spektrumu da üretiyordu. Wit şöyle açıklıyor:

Hala iyi bir uyum elde etmek için, yanlış bir modelle bile, ince ayar yapılabilecek yeterli parametre bulunduğunu fark ettik. Yani modelinizin yanlış olduğunu ve size söylediklerinin yanlış olduğunu bilemezsiniz.

Wit ve iş arkadaşları, mevcut donukluk modelini nasıl geliştireceklerine dair bazı fikirler öne sürdüler. Fikirler, modellerin ışık ve çeşitli moleküllerin nasıl etkileşime girdiğine dair varsayımlarını iyileştirmek için daha fazla laboratuvar ölçümü ve teorik hesaplama ihtiyacına yönelikti. Ayrıca, disiplinler arası işbirliğine, özellikle de astronomi ve spektroskopi arasındakine odaklanıldı. Niraula şöyle söylüyor:

Işığın ve maddenin nasıl etkileşime girdiğini tam olarak bilseydik çok daha fazla şey yapabilirdik. Dünya'nın koşullarında bunu yeteri kadar iyi biliyoruz. Fakat farklı tipte atmosferlere geçtiğimiz anda işler değişiyor. Kalitesi artan çok fazla veriyi yanlış yorumlama riski alıyoruz.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
34
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 8
  • Muhteşem! 2
  • Bilim Budur! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Üzücü! 1
  • Grrr... *@$# 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • İğrenç! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/10/2023 23:48:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12537

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Göğüs
Bilgi
Patlama
Öğrenme
Genetik Müdahale
Homo Sapiens
Elektron
Hayatta Kalma
Hastalık Yayılımı
Hematoloji
Sanat
Irk
Nadir
Jinekoloji
Sinirbilim
Biyografi
Epistemik
Uzay
Galaksi
Tercih
Kimyasal Bağ
Bilgisayar
Ribozim
Önyargı
Atom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Büyük Elmas Yalanı: Aşıkları Nasıl Kandırıyorlar?
Oppenheimer Kumarı: Tek Bir Atom Bombası Dünyayı Yok Edebilir mi?
Oppenheimer Kumarı: Tek Bir Atom Bombası Dünyayı Yok Edebilir mi?
Evrendeki En Sıcak Şey, Ne Kadar Sıcak Olabilir?
Evrendeki En Sıcak Şey, Ne Kadar Sıcak Olabilir?
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Karadeliğin İçinden Kurtulabilir miydiniz?
Karadeliğin İçinden Kurtulabilir miydiniz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Küçükkıvanç, et al. Gökbilimciler, James Webb Verilerindeki Gezegen Sinyallerini Yanlış Yorumlama Riskiyle Karşı Karşıya!. (17 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 3 Ekim 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12537
Küçükkıvanç, S., Bakırcı, Ç. M. (2022, October 17). Gökbilimciler, James Webb Verilerindeki Gezegen Sinyallerini Yanlış Yorumlama Riskiyle Karşı Karşıya!. Evrim Ağacı. Retrieved October 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/12537
S. Küçükkıvanç, et al. “Gökbilimciler, James Webb Verilerindeki Gezegen Sinyallerini Yanlış Yorumlama Riskiyle Karşı Karşıya!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 17 Oct. 2022, https://evrimagaci.org/s/12537.
Küçükkıvanç, Sena. Bakırcı, Çağrı Mert. “Gökbilimciler, James Webb Verilerindeki Gezegen Sinyallerini Yanlış Yorumlama Riskiyle Karşı Karşıya!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 17, 2022. https://evrimagaci.org/s/12537.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close