Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Genpets: "Genetiği Değiştirilmiş Hayvan Oyuncaklar" ile İlgili Sahte Haberler!

Genpets: "Genetiği Değiştirilmiş Hayvan Oyuncaklar" ile İlgili Sahte Haberler!
5 dakika
22,985
  • Biyoteknoloji
  • Sahtebilim
Tüm Reklamları Kapat

İddia

Gen teknolojisi o kadar ilerledi ki, artık genetiği değiştirilmiş hayvanlar oyuncak olarak plastik paketlerde satılıyor! Genpets firması bu tür oyuncakların öncüsü konumunda.

Gerçek mi?

Sahte
Sahte

Gerçek Ne?

Genpet adı verilen oyuncaklar bir sanat projesidir. Genlere sahip olan, gerçek hayvanlar değildir.

İddianın Kökeni

Aralıklarla bazı "haber" kaynaklarında "Genpets" adı altında, fotoğrafta gösterildiği gibi "genetiğiyle değiştirilmiş canlıların oyuncak olarak pazarlandığını" iddia eden sahte bir haber dolaşıyor. Haber, hem yerli, hem de yabancı gazete, site ve sayfalarda, her türlü "paranormal faaliyet" sitesinde ve çok sayıda hayvan hakları sitesinde de gerçekmiş gibi gösteriliyor. Kulaktan kulağa aktarılan anlatım, gerçeklikten her seferinde biraz daha kopuyor ve tuhaf tuhaf iddialarla dallanıp budaklanıyor. Bu yazımızda, bu iddiaların ve kaynakların hiçbir geçerliliği olmadığını, bu "hayvan görünümlü maketlerin" tüketim toplumunu eleştiren bir sanatçının birer sanat eseri olduklarını ve tamamen kilden, mekanik parçalardan ve elektronik devrelerden oluşan ürünler olduğunu, genleri değiştirilmiş canlılar olmadığını anlatacağız. 

Tüm Reklamları Kapat

Bilgiler

Genpets, "Bio-Genica" isimli sahte bir firmanın adı altında, Adam Brandejs isimli bir sanatçı tarafından üretilen ve Crystal Pallister isimli makyaj uzmanı tarafından renklendirilen sanat eserleridir. Hiçbiri gerçek değildir, canlıların genlerinin değiştirilmesiye üretilmemiştir ve tamamiyle lateks, plastik, robotik devreler kullanılmıştır. Robotik devre, dışarıdan bakıldığında sakince nefes alıp vererek uyuyorlarmış gibi göstermek için kullanılmıştır. Brandejs, 1990'lı yıllardan beri 3D modelleme, tasarım, prototipleme, elektronik devrelerin üretimi ve programlama üzerine çalışmalar yürüten, çok yönlü bir sanatçıdır. 

Ürettiği sanatın uyandırdığı bu histerik tepkiye şüphecilikte "teşhir sahtekarlığı" denmektedir. Burada, ortada sanatsal bir eser olduğu için, sahtekar olan sanatçı değil, bu sanat eserlerini ciddiye alarak rasyonel/normal davranmayan insanlar olarak görülmektedir. Bu sanatsal çalışmalar ise, insanların bu sorgulamadan yoksun tarafını teşhir etmek (ve tabii başka diğer sebeplerle) üretilmektedir. Genpets, "teşhir sahtekarlığı"nın tek örneği değildir. Daha önceden bizim de detaylıca bahsettiğimiz ekin çemberleri gibi konular da (Alfa Projesi, Pasifik Kuzeybatı Ağaç Ahtapotu, Dihidrojen Monoksit Sahtekarlığı, Atlanta Geceleri sahtekarlığı, vb.), kitleler halinde insanların sahtekarlığı ciddiye alarak çeşitli protestolar, eleştiriler, vb. yapmasının örnekleridir. 

Tüm Reklamları Kapat

Genpetlerin üretilme amacı, hem insanları biyoteknolojinin yapabilecekleri karşısında nasıl tepki verebileceklerini göstermek, hem de modern toplumun tüketim çılgınlığını eleştirmektir. Sanatçının "etten ayakkabı" ve "prostetik fermuar" gibi bazı diğer eserleri de oldukça kışkırtıcıdır; fakat hiçbiri, sahte haber kaynaklarının bu sahte haberi yaydığı gibi yayılmadığı için, bu kadar popüler olamamıştır. 

Genpets, "Sahtekarlıklar Müzesi"nde de yer almaktadır.

Sanatçının Gözünden Konu: Tüketim Toplumu ve Hayvan Etiği

Sansasyonel olmasından ötürü sahte olmasına rağmen hızlı bir şekilde yayılan "Genpets" sitesinin "Hakkımızda" kısmına bile bakacak olursanız, gerçekçi olması nedeniyle tepkilere neden olan (ve bu açıdan amacına ulaşan) bu konunun gerçeklikle alakalı olmadığını görebilirsiniz. "Bio-Genica" isimli sahte firmayı kuran ve buna site açan kişiler, bunu o kısımda şöyle açıklamaktadır:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Feragatname: Yavaş olun, durun ve düşünün. Biraz araştırma yapın, biraz soluklanın. Bu sitenin ortaya çıkardığı sorunlara karşı tepkinize ve fikirlerinize bundan sonra karar verin. Eğer ki bunun getirileri konusunda heyecan duyuyorsanız, belki de diğerlerinden daha da fazla durmanız ve düşünmeniz gerekmektedir. Genpets, 2005 yılından beri Dünya çapında sanat galerilerinde ve müzelerde sergilenen, ödüllü bir heykel ürünüdür.

Bu gerçekçi heykellerin yapımcısı olan Adam Brandejs, amacının tüketim toplumuna bir eleştiri olduğunu vurguluyor. Bunların gerçek biyoteknoloji ürünleri olmadığını, ancak böyle bir şeyin yapılması halinde insanların nasıl hissedeceğini görmek istediğini ve kendi duygularını nasıl eserlerine yansıttığını, kendi sitesinde şöyle anlatmaktadır:

1. İlk olarak, burada gördüğünüz her şey sıfırdan, elle yapılmıştır. Plastikler, devreler, robotlar, yaratıklar ve diğer tümü... Kilden kalıba kadar her şey... İddia edildiği gibi devasa üretim hatları bulunmamaktadır veya bir dolu insanın çalışmasının ürünü değildir. Sadece et ve tırnakla yapılmıştır.

2. Şahsen ben, biyomühendisliğe karşı değilim. Sadece bu teknolojinin nerede, nasıl ve kim tarafından kullanılacağına dair çekincelerim var. Ki heykellerimin ortaya koyduğu da budur. (...) Genpetler, tamamen plastik olmalarına rağmen, birçoklarını rahatsız etmektedir. Peki bunun, gerçek bir hayvan dükkanından farkı nedir? Birinde cam, diğerinde plastik var, hepsi bu. Pek de büyük bir değişiklik değil. Ancak konunun farklı olması, tepkiyi de farklı kılmaktadır.

3. Eğer ki birçok insan gibi siz de bunların gerçek olup olmadığına takıldıysanız, bunda bir sorun yok. Aslında çalışmamın amacı bu değil. Yavaşlayın, durun ve düşünün. Bu eserleri gören insanlar her ne kadar bunu çeşitli derecelerde rahatsızlık verici bulsalar da, yine de muhtemelen bir tane almak isterlerdi. Ne olursa olsun, bir şeyleri satın almaya neden bu kadar meyilliyiz? Peki bu konsepti size bu kadar rahatsız edici (veya etmeyici) kılan unsur nedir? Konunun iki tarafını da düşünün. Çiftliklerde ve hayvan dükkanlarında hayvanlara nasıl davrandığımızı düşünün. Bu eserlerle onlar arasındaki ilişki nedir?

Uzun lafın kısası, ürünler gerçek biyoteknoloji sonucu üretilen gerçek hayvanlar değiller. Sadece birer robotlar... Sadece gerçekçi birer robotlar... Ama canlı değiller. Dolayısıyla teknik olarak etik sorunlar doğurmayan sanat eserleri. 

Neden Bu Kadar Gerçekçi? 

Peki ya neden hem site, hem içerik bu kadar gerçekçi? Sırf insanları rahatsız edip kandırmak için mi? Yine öncelikle sanatçının ağzından dinleyelim:

Genpetler, gerçek olmadıkları için 'sahtekarlık' mı? İnsanları kandırmak ve zaman harcamak için koca bir uydurmaca mı? Eğer öyleyse, sanat tarafından yaratılan neredeyse her ürün öyle. Sanatın arkasındaki fikir (ki bu, muhtemelen en temel fikirdir), bir illüzyon yaratmaktır. Biri bir ağaç çizer ve çizimin hemen yanına 'Bu bir ağaç değildir!' yazarsa, bu sahtekarlık mı olur? Bu, var olmayan bir nesnenin görüntüsüdür. (...) Amaç, 'sizi kandırmak' değildir. Sizi, fikriniz ne olursa olsun, bu konularda düşünmeye sevk etmektir. Eğer ön sayfasında kocaman bir şekilde 'Bu gerçek değildir!' yazsaydım veya size doğrudan kendi fikrimi aktarsaydım, tüm bunların asıl amacını kaçırmış olurdum. Kişisel olarak Genpetlerin hiçbir zaman üretilmesini istemiyor olsam da, bu konu hakkında son derece dinamik fikirler olmasından mutluyum. (...) Genpetler, %100 sizde uygunsuz bir tepki uyandırmak için üretilmiştir. Ancak tepkinizin ne olacağına karar veren sizsiniz.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
9
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 4
  • Tebrikler! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Muhteşem! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 02/06/2023 19:13:54 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2984

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hominid
Alan
Çocuk
Newton
Biyokimya
Kanıt
Yaşamın Başlangıcı
Makine
Ara Tür
Çekirdek
Mitler Ve Gerçekler
Beslenme Davranışı
Yapay
Antibiyotik
Kan Hastalıkları
Samanyolu Galaksisi
Moleküler Biyoloji
Anne
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Nasa
Viral Enfeksiyon
Evrimsel Psikoloji
Çağ
Psikoloji
Üreme
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Zamanın İleri Aktığını Nereden Biliyoruz?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Karanlık Enerji: Evreni Genişleten Gizemli Enerjinin Kaynağı Ne?
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Hastayken Sesimiz Neden Kalın ve Boğuk Çıkıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Elektrik Tellerindeki Renkli Toplar Ne İşe Yarıyor?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Genpets: "Genetiği Değiştirilmiş Hayvan Oyuncaklar" ile İlgili Sahte Haberler!. (15 Kasım 2014). Alındığı Tarih: 2 Haziran 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2984
Bakırcı, Ç. M. (2014, November 15). Genpets: "Genetiği Değiştirilmiş Hayvan Oyuncaklar" ile İlgili Sahte Haberler!. Evrim Ağacı. Retrieved June 02, 2023. from https://evrimagaci.org/s/2984
Ç. M. Bakırcı. “Genpets: "Genetiği Değiştirilmiş Hayvan Oyuncaklar" ile İlgili Sahte Haberler!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 15 Nov. 2014, https://evrimagaci.org/s/2984.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Genpets: "Genetiği Değiştirilmiş Hayvan Oyuncaklar" ile İlgili Sahte Haberler!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, November 15, 2014. https://evrimagaci.org/s/2984.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close