Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Gen İfadesi Ne Demek? Genler Nasıl Düzenlenir?

Gen İfadesi Ne Demek? Genler Nasıl Düzenlenir? Pixabay
DNA sarmalı
6 dakika
1,968
  • Moleküler Biyoloji ve Genetik

Bir hücrenin düzgün çalışabilmesi için gerekli proteinlerin doğru zamanda sentezlenmesi gerekmektedir. Tüm organizmalar ve hücreler, DNA'larının proteine transkripsiyonunu ve translasyonunu kontrol eder veya düzenler. RNA ve protein üretmek için bir geni "açma" işlemine gen ifadesi denmektedir. İster basit bir tek hücreli organizmada ister karmaşık çok hücreli bir organizmada olsun, her hücre, genlerinin ne zaman ve nasıl ifade edildiğini kontrol eder. Bunun gerçekleşmesi için, bir genin ne zaman RNA ve protein sentezlemek üzere ifade edileceğini, proteinin ne kadarının sentezlendiğinin ve artık gerekli olmadığı takdirde ilgili proteinin sentezinin durdurulma zamanının geldiğini kontrol edecek bir mekanizma olması gerekmektedir.

Çok hücreli organizmalardaki hücreler özelleşmiştir; farklı dokulardaki hücreler çok farklı görünmekte ve farklı işlevler yerine getirmektedir. Örneğin, bir kas hücresi, bir deri hücresinden çok farklı olan bir karaciğer hücresinden çok farklıdır. Bu farklılıklar, bu hücrelerin her birinde farklı gen setlerinin ifadesinin bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Tüm hücrelerin, şeker moleküllerindeki enerjiyi ATP'deki enerjiye dönüştürmek gibi kendileri için yerine getirmeleri gereken bazı temel işlevleri vardır. Bunun yanı sıra, her hücrenin ifade edilmeyen birçok geni olduğu gibi diğer hücreler tarafından ifade edilmeyen pek çok geni ifade ederler ve böylece özelleşmiş işlevlerini yerine getirebilirler.

Ayrıca hücreler, ortamdaki değişikliklere tepki olarak farklı durumlarda veya organizmanın gelişimi sırasında farklı zamanlarda belirli genleri açıp kapatır. Hem ökaryotik hem de prokaryotik tek hücreli organizmalar, özel koşullara yanıt verebilmeleri için çevrelerinin taleplerine yanıt olarak genleri açıp kapatırlar.

Tüm Reklamları Kapat

Gen ifadesinin kontrolü son derece karmaşıktır. Bu süreçteki aksaklıklar hücreye zarar vermekte ve kanser dahil birçok hastalığın gelişmesine yol açabilmektedir.

Prokaryotik ve Ökaryotik Gen İfadesi

Gen ifadesinin nasıl düzenlendiğini anlamak için öncelikle bir genin hücrede nasıl işlevsel bir protein haline geldiğini anlamamız gerekir. Süreç hem prokaryotik hem de ökaryotik hücrelerde, sadece biraz farklı şekillerde gerçekleşir.

Prokaryotik organizmalarda hücre çekirdeği bulunmadığından, transkripsiyon ve translasyon süreçleri neredeyse aynı anda gerçekleşir. Proteine artık ihtiyaç kalmadığında, transkripsiyon durur. Sonuç olarak, bir prokaryotik hücrede hangi tür ve ne kadar proteinin ifade edildiğini kontrol etmenin birincil yolu, DNA’nın RNA'ya transkripsiyonunun regülasyonudur. Sonraki tüm adımlar otomatik olarak gerçekleşir. Daha fazla protein gerektiğinde, daha fazla transkripsiyon gerçekleşir. Bu nedenle, prokaryotik hücrelerde gen ekspresyonunun kontrolü neredeyse tamamen transkripsiyon seviyesindedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bu tür kontrolün ilk örneği, 1950'lerde ve 1960'larda Fransız araştırmacılar tarafından E. coli kullanılarak keşfedilmiş ve lak operonu olarak adlandırılmıştır. Lak operonu, E. coli için bir besin kaynağı olan laktozun emilimine ve metabolizmasına katılan proteinleri kodlayan üç bitişik gene sahip bir DNA dizisidir. Bakteri ortamında laktoz bulunmadığında, lak genleri düşük miktarlarda transkipte edilir. Laktoz mevcut olduğunda, genler kopyalanır ve bakteri laktozu bir besin kaynağı olarak kullanabilir. Operon ayrıca, transkripsiyonu başlatmak için RNA polimerazın bağlandığı bir promotör sekansı içerir; promotör ile üç gen arasında operatör adı verilen bir bölge vardır. Laktoz bulunmadığı takdirde, represör olarak bilinen bir protein operatöre bağlanır ve nadir durumlar dışında RNA polimerazın promotöre bağlanmasını engeller. Böylece üç genin protein ürünleri düşük miktarda sentezlenir. Ortamda laktoz mevcut olduğunda, laktoz metabolizmasının son ürünü represör proteine bağlanarak operatöre bağlanmasını engeller. Bu durum, RNA polimerazın promotöre bağlanmasına ve üç geni serbestçe kopyalamasına izin vererek organizmanın laktozu metabolize etmesine izin verir.

Ökaryotik hücreler ise prokaryotların aksine hücre içi organellere sahiptir ve çok daha karmaşıktır. Ökaryotik hücrelerde DNA'nın hücre çekirdeğinde bulunduğunu ve burada mRNA'ya kopyalandığını hatırlayınız. Yeni sentezlenen mRNA, ribozomlar tarafından proteine çevrilmek üzere çekirdekten sitoplazmaya taşınır. Transkripsiyon ve translasyon süreçleri, nükleer membran tarafından fiziksel olarak ayrılır; transkripsiyon yalnızca çekirdek içinde gerçekleşirken translasyon yalnızca çekirdeğin dışında, sitoplazmada gerçekleşir. Gen ifadesinin düzenlenmesi, sentez sürecinin herhangi bir aşamasında gerçekleşebilir. Düzenleme işlemi, DNA sarmalı çözüldüğünde ve transkripsiyon faktörlerinin bağlaması için nükleozomlardan gevşetildiğinde (epigenetik seviye), RNA transkribe edildiğinde (transkripsiyonel seviye), RNA işlendiğinde ve transkripsiyondan sonra sitoplazmaya taşındığında (transkripsiyon sonrası seviye), RNA proteine çevrildiğinde (translasyonel seviye) veya protein sentezlendikten sonra (post-translasyonel seviye) meydana gelebilir.

Ökaryotik gen ifadesinin düzenlenmesi, çekirdekte gerçekleşen transkripsiyon ve RNA işleme sırasında ve sitoplazmada gerçekleşen protein translasyonu sırasında gerçekleşebilir. Daha ileri düzenlemeler, proteinlerin post- translasyonel modifikasyonları yoluyla meydana gelebilir.
Ökaryotik gen ifadesinin düzenlenmesi, çekirdekte gerçekleşen transkripsiyon ve RNA işleme sırasında ve sitoplazmada gerçekleşen protein translasyonu sırasında gerçekleşebilir. Daha ileri düzenlemeler, proteinlerin post- translasyonel modifikasyonları yoluyla meydana gelebilir.
Libre Texts

Alternatif RNA Uç Birleştirme ("Alternative Splicing")

İlk defa alternatif uç birleştirme sergileyen genler 1970'lerde gözlemlenmiştir. Alternatif uç birleştirme, transkriptten farklı intron (ve bazen ekzon) kombinasyonları çıkarıldığında bir genden farklı protein ürünlerinin üretilmesine izin veren bir mekanizmadır. Alternatif uç birleştirme, genellikle kontrol edilmesine karşın bazen gelişigüzel de olabilmekte ve farklı hücrelerde ya da farklı gelişim aşamalarında farklı protein ürünlerinin üretimini kontrol etmenin bir yolu olarak hücre tarafından kontrol edilen farklı ekleme alternatiflerinin sıklığı ile bir gen düzenleme mekanizması olarak hareket etmektedir. Günümüzde, alternatif uç birleştirmenin ökaryotlarda ortak bir gen düzenleme mekanizması olarak görev aldığı bilinmektedir ve bir tahmine göre, insanlardaki genlerin %70'i alternatif uç birleştirme yoluyla pek çok farklı protein olarak ifade edilmektedir.

Beş temel alternatif uç birleştirme modu vardır. Ekzonları mavi, kırmızı, turuncu ve pembe olarak gösterilen pre-mRNA segmentleri, çeşitli yeni olgun mRNA segmentleri üretmek için uç birleştirilebilmektedir.
Beş temel alternatif uç birleştirme modu vardır. Ekzonları mavi, kırmızı, turuncu ve pembe olarak gösterilen pre-mRNA segmentleri, çeşitli yeni olgun mRNA segmentleri üretmek için uç birleştirilebilmektedir.
Libre Texts

Peki, alternatif birleştirme nasıl gerçekleşir? İntronların bir başlangıç ve bitiş tanıma dizisi vardır ve birleştirme mekanizmasının bir intronun sonunu ve bir sonraki intronun sonunu belirleyerek iki intronu ve araya giren ekzonu ortadan kaldırmadaki başarısızlığını hayal etmek kolaydır. Aslında, bu tür ekzon atlamalarını önlemek için halihazırda var olan mekanizmalar vardır, ancak mutasyonların bu mekanizmaların başarısızlığına yol açması muhtemeldir. Bu tür "hatalar" büyük olasılıkla işlevsel olmayan bir proteinin üretilmesine yol açacaktır. Gerçekten de birçok genetik hastalığın nedeni, bir dizideki mutasyonlardan ziyade alternatif birleştirmedeki hatalardır. Bununla birlikte, alternatif birleştirme, orijinal proteini kaybetmeden yeni bir protein varyantı oluşmasına yol açarak yeni fonksiyonlara uyum sağlayabilen yeni varyantların oluşma olasılığına ihtimal tanımaktadır. Gen duplikasyonu, orijinal fonksiyonel proteini ortadan kaldırmadan evrimleşebilen genler sağlayarak benzer şekilde yeni fonksiyonların evriminde önemli bir rol oynamıştır.

RNA İnterferans (RNAi)

Son yıllarda RNA’ların gen ifadesinin düzenlenmesinde sandığımızdan daha fazla rolü olduğunu anlaşılmıştır. İlk olarak C. elegans’ta çift sarmallı RNA’ya karşı bir yanıt olarak keşfedilen RNAi mekanizması, ökaryotlarda hangi genlerin aktif olacağını ve nasıl aktif olacağını kontrol etmektedir.[1] dsRNA üreten virüslere karşı doğal bağışıklık tepkisi olarak keşfedilmiş olsa da transpozonların baskılanması veya gen ekspresyonunun kontrolüyle genom bütünlüğünün korunması gibi rollerde de görev alabilmektedir.[2] RNAi, temelde siRNA ve miRNA gibi küçük RNA molekülleri aracılığıyla mRNA'nın translasyonunu engelleyerek protein sentezinin baskılanması işlemidir. Bu gen susturma işleminde, dsRNA bir ribonükleaz olan DICER enzimi tarafından yaklaşık 22 nükleotidlik küçük parçalara kesilerek siRNA moleküllerini oluşturur. RISC (RNA indüklenmiş susturma kompleksi) adı verilen büyük bir nükleaz komplesi siRNA iplikçiklerini birbirlerinden ayırarak tek sarmallı hale getirir ve bu tek sarmallı RNA molekülleri RISC kompleksine tutunarak mRNA üzerindeki homolog dizilere bağlanır. Bu sayede, mRNA'nın ribozomlardaki translasyonu engellenerek ve mRNA'nın enzimatik bozulmasına yol açarak hedeflenen mRNA’nın spesifik olarak susturulması sağlanmış olur. Gen ifadesinin düzenlenmesinde görev alan miRNA (mikro RNA) molekülleri de tıpkı siRNA’lar gibi RISC kompleksine tutunarak mRNA'ların ribozom bağlanma bölgelerinin yakınlarına bağlanır ve mRNA'ların ribozoma bağlanmasına engel olurlar.[3]

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
54
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 10
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • İnanılmaz 3
  • Umut Verici! 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Korkutucu! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Libre Texts | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/03/2023 03:02:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13998

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Zehirli Mantar
Mühendislik
Öğrenme
Diş Hekimi
Yayılım
Gözlem
Yeni Koronavirüs
Yılan
Bilinç
Mistisizm
Oyun Teorisi
Kimyasal Bağ
Mikoloji
Coğrafya
Uluslararası Uzay İstasyonu
Fosil
Test
Amerika
Kültür
Kadın Doğum
Matematik
Yüksek
Dalga
Canlılık Ve Cansızlık Arasındaki Farklar
Yüzey
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
L. Texts, et al. Gen İfadesi Ne Demek? Genler Nasıl Düzenlenir?. (26 Şubat 2023). Alındığı Tarih: 26 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/13998
Texts, L., Duman, Z. Y., Bakırcı, Ç. M. (2023, February 26). Gen İfadesi Ne Demek? Genler Nasıl Düzenlenir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 26, 2023. from https://evrimagaci.org/s/13998
L. Texts, et al. “Gen İfadesi Ne Demek? Genler Nasıl Düzenlenir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 26 Feb. 2023, https://evrimagaci.org/s/13998.
Texts, Libre. Duman, Zeynep Yağmur. Bakırcı, Çağrı Mert. “Gen İfadesi Ne Demek? Genler Nasıl Düzenlenir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 26, 2023. https://evrimagaci.org/s/13998.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.