Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Kızıl Gezegen, üzerinde yaşam barındırması konusunda oldukça tartışmalı bir gezegen. Bunun sebebi Mars’ın yüzeyinin yaşam barındırmayacak kadar ağır koşullar içeriyor olması. Bu koşullara; -62 derece sıcaklık, sıcaklığı hapsedemeyecek kadar kuru ve seyrek bir atmosfer, farklı bir su tanımı örnek verilebilir.[1]
Evet; bu şartlar şu anda bildiğimiz türde bir yaşam için oldukça imkansız koşullar olabilir; ancak bu durum, Mars’ın çok eskiden yaşam barındırmadığı anlamına da gelmiyor.
Nature Astronomy dergisinde yayımlanan bir araştırmada Mars'ın birkaç milyar yıl önce yeraltı mikroorganizmalarına ev sahipliği yapmış olabileceği ortaya koyuluyor.[2] Hatta araştırmanın başyazarı Boris Sauterey’in anlatımına göre söz konusu bu mikroorganizmalar kendi sonlarını getirmiş olabilirler.[3] Evrimsel açıdan bu durumun önemini vurgulamak isteyen Boris Sauterey şöyle diyor:[3]
Bu durum biyosfer ve gezegen arasındaki etkileşimi yeniden düşünmemiz için bir meydan okuma olabilir.
Boris Sauterey ve Arizona Üniversitesi’nde evrimsel biyolog olan Regis Ferrière'e göre Mars’ın ilk koşullarındaki karbondioksit ve hidrojen, suyun akmasına izin verebilir ve mikroskobik ölçüde canlı yaşamının evrimleşmesine müsaade eden ılıman bir iklim yaratabilirdi.[3]
Söz konusu ekip Mars kabuğunun neye benzediğini anlamak için varsayımsal bir simülasyon adına bir çalışmada bulundular. Tahminler ile uyacak şekilde Mars kabuğu, atmosferi ve suyunu andırarak bir düzenek geliştirdiler. Ve bu düzeneğe Dünya’da karbondioksit ve hidrojen metabolizmasına sahip bir mikroorganizma türünü yerleştirip ölçüm yaptılar.
Ferrière bir basın açıklamasında şöyle diyor:[3], [4]
Amacımız, kaya ve tuzlu su karışımıyla Mars kabuğunun bir modelini yapmak, atmosferden gelen gazların toprağa yayılmasını sağlamak ve metanojenlerin bununla yaşayıp yaşayamayacağını görmek. Ve cevap, genel olarak konuşursak, evet, bu mikroplar gezegenin kabuğunda geçimini sağlayabilirdi.
Ekibin deney simülasyonlarında kullandıkları metanojenik bakteriler Dünya’nın en ağır koşullu noktalarında; örneğin okyanus tabanlarındaki çatlaklarda, zifiri karanlıklarda, aşırı uç sıcaklıklarda yaşayabilen özel türlerdir. Bu bakteriler canlıların soludukları oksijeni karbondioksite çevirmelerine benzer bir metabolizma ile çevrelerindeki kimyasal maddeleri enerji verecek şekilde dönüştürüp atık ürün olarak metanı atmosfere salarlar.[5]
Ekip Mars’taki metan salan mikroorganizmaların gezegenin kabuğunun hemen altında yaşadığını ve onları radyasyondan koruyan şeyin de birkaç santimlik kir tabakası olduğunu düşünüyor.[3], [4]
Sauterey’in görüşüne göre Mars’ta buz içermeyen herhangi bir nokta Dünya’dakine benzer şekilde bu mikroplarla yüzüyor olabilirdi.[4] Bununla birlikte şu anda Mars’ın karbondioksitçe zengin olan ince atmosferinin varlığının, milyarlarca yıl önce gezegendeki bu bakterilerin atmosferden çok fazla hidrojen çekmesinden ötürü kaynaklandığı da ekleniyor. Hidrojen emildikçe atmosfer sıcaklığı düştü ve muhtemelen gezegen yüzeyindeki veya yakınındaki herhangi bir mikroorganizma türü hayatta kalmak için daha derine indi. Ferrière bir basın açıklamasında şöyle diyor:[4]
Mars'ın o zamanlar Dünya'dan biraz daha soğuk olabileceğini düşünüyoruz, ancak şimdiki kadar soğuk değil, ortalama sıcaklıklar büyük olasılıkla suyun donma noktasının üzerinde seyrediyor. Mevcut Mars, tozla kaplı bir buz küpü olarak tanımlanırken, erken Mars'ı, muhtemelen gölleri ve nehirleri, hatta belki de denizleri veya okyanusları oluşturan sıvı suya batırılmış, gözenekli bir kabuğa sahip kayalık bir gezegen olarak hayal ediyoruz.
Ekip ayrıca erken Mars koşullarını daha iyi anlamak için yüzey ve kabuktaki sıcaklıkları tahmin eden bir model de geliştirdiler. Bu tür bir yaşamın zaman içinde bu ortamda hayatta kalıp kalamayacağını tahmin etmek için bunu ayrı bir ekosistem modeliyle birleştirdiler. Sauterey bir basın açıklamasında şöyle diyor:[4]
Bu mikropların o zaman karşılaşacakları sorun, Mars'ın atmosferinin temelde ortadan kaybolması, tamamen incelmiş olması, böylece enerji kaynaklarının yok olması ve alternatif bir enerji kaynağı bulmaları gerekmesiydi. Buna ek olarak, sıcaklık önemli ölçüde düşecek ve kabuğun çok daha derinlerine inmek zorunda kalacaklardı. Şu an için Mars'ın ne kadar süre yaşanabilir kaldığını söylemek çok zor.
Araştırmacılar, bu geçmiş yaşamın delillerini aramak için en iyi yerlerin Hellas Planitia (hala keşfedilmemiş bir bölge) ve Jezero Krateri olduğunu öne sürüyorlar.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
NASA'nın Perseverance Rover’ı (Azim Keşif Aracı), Isidis Planitia'nın kuzeybatı tarafındaki kraterde önümüzdeki on yıl içinde Dünya'ya gönderilecek olan kayaları topluyor. Bu sayede Mars’taki canlılık arayışları soyut simülasyonlardan ziyade elle tutulur somut örnekler ile kesinleşebilecek.
Son olarak, bu durum özünde bizi yine entropiye yöneltiyor olabilir. İlkel bir yaşam formu olan metanojenlerin bile kendilerini yok edip habitatlarını yaşanmaz hale getirmelerinin evrimsel açıdan izahı bizi daha kapsamlı açıklamalara yöneltiyor. Evrimsel açıdan canlılık, kendini yok etmeye ya da daha düzensiz bir hale getirmeye çalışıyor olabilir. Mars bu konuda bize bir örnek ve ön izleme olabilir. Zaman ve en önemlisi bilim gösterecek...
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
9
-
6
-
5
-
5
-
4
-
3
-
3
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
- ^ Jonathan Gordon, et al. What Is The Temperature On Mars?. (31 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 27 Ekim 2022. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
- ^ Boris Sauterey, et al. (2022). Early Mars Habitability And Global Cooling By H2-Based Methanogens. Nature. | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b c d e MARCIA DUNN. Underground Microbes May Have Swarmed Ancient Mars. (10 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 27 Ekim 2022. Alındığı Yer: AP NEWS | Arşiv Bağlantısı
- ^ a b c d e Daniel Stolte. Life May Have Thrived On Early Mars, Until It Drove Climate Change That Caused Its Demise. (10 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 27 Ekim 2022. Alındığı Yer: Arizona State University | Arşiv Bağlantısı
- ^ W. Kim, et al. Methanogens. (27 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 27 Ekim 2022. Alındığı Yer: Science Direct | Arşiv Bağlantısı
- Hadi Khan. Microbial Life On Mars Might Have Triggered Climate Change: Study. (11 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 12 Ekim 2022. Alındığı Yer: Mashable | Arşiv Bağlantısı
- Laura Baisas. Billions Of Years Ago, Mars May Have Been Bustling With Climate-Changing Microbes. Alındığı Tarih: 12 Ekim 2022. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
- Leto Sapunar. Mysterious Bright Spots Fuel Debate Over Whether Mars Holds Liquid Water. (28 Ocak 2022). Alındığı Tarih: 27 Ekim 2022. Alındığı Yer: Popular Science | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 23/11/2024 12:51:04 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13046
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
