Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 8: Entomoloji

Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 8: Entomoloji
6 dakika
3,653
  • Evrimsel Biyoloji
  • Entomoloji
Evrim Ağacı Akademi: Evrimi Destekleyen/Kullanan Bilimler Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrimi Destekleyen/Kullanan Bilimler yazı dizisinin 8. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 1: Embriyoloji" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al

Ben bir böcek miyim diye sordu örümcek kızgınlıkla, solucan lafı ağzımdan aldın diye karşılık verdi. Dünya üzerinde en çok türe ev sahipliği yapan ve evrimsel açıdan bir dolu dallanmaya da yer veren bu koca sınıfta maalesef ne örümcek ne de solucan yer alıyor. Ama ağız alışkanlığı derler ya, çoğu zaman hala artık eskisi kadar bu konuda pek bilgisiz insanlar kalmadığı halde o sekiz ayaklı dostumuza böcek muamelesi yapabiliyoruz, solucan bu konuda biraz daha şanslı sanırım.

Böcekler, Latincede Insecta olarak bilinirler, pek tabi ki bu akılda kalıcı bir kelimedir. İngilizcede kendileri "Insect" olarak çağırıldıkları için Latince adlarını pek unutmak zor olmasa gerek. Ama bu kadar da değil, genelde sınıflandırmada yıllar geçtikçe yeni isimler önerilir türlere, cinslere, familyalara hatta takımlara ve ne zaman yeni isim kullanılmaya başlansa eski isimler artık sinonim olarak geçerler kitaplarda. Böceklerin de takım olarak bir başka adları daha vardır: Hexapoda! Bu çok önemli bir kelimedir, çünkü böceklerin en önemli özelliklerine vurgu yapar. Kelimenin tam karşılığı altı bacaklı olarak çevrilebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Bu bacakların her çifti böceklerde göğüs segmentinde yer alırlar ve bu da son derece önemli bir özelliktir. Elinize aldığınız her böceği incelediğinizde bu altı bacağın konumunun son derece dikkat çekici olduğunu kendiniz görebilirsiniz, bir karıncadan tutun da bir çekirgeye kadar. Böceklerin göğüs segmentinden sonra gelen abdomen olarak genelde bahsi geçen karın segmentlerinde hiç bacak bulunmaz. Bu işte içinde yer aldığı Eklembacaklı şubesindeki diğer grupların çoğundan böcekleri bir güzel ayıran bir detaydır.

Segmentten bahsetmişken önemli bir kavramdan bahsetmeden konuya devam etmek pek doğru olmaz. Şimdi böceklerde göğüsler üç segmentlidir deriz ve bu segmentlerin her biri benzer özellikler gösterir, sonuç olarak göğsü oluştururlar. Benzer segmentlerin bir araya gelerek oluşturdukları bu kısımlara tagma diyoruz, çoğul hali de tagmata olarak geçer. Şimdi bu tagma kavramı neden önemlidir. Böceklerde üç tagma vardır: baş, göğüs (=toraks) ve karın (=abdomen). Örümcekler, akrepler ve kenelerin yer aldığı Arachnida sınıfında ise iki tagma söz konusudur. Baş ve toraks bölgesi birleşmiştir, cephalotoraks adıyla terminolojide kendine yer bulmuştur.

Tüm Reklamları Kapat

En azından bu zamana kadar anlatılanlardan yola çıkarak eklembacaklı şubesinde yer alan iki sınıfın en ayırıcı özelliklerinin ne olduğunu kavramışsınızdır. Böceklerde üç tagma yer alırken, örümceklerde baş ve toraksın birleşmesi ile iki tagmaya inmiştir. Böceklerde göğüsten çıkan altı bacak bulunurken, örümceklerde sekiz bacak bulunduğunu söyleyebiliriz. İşte o sekiz bacağı yüzünden de örümcekler benim fobim haline gelmişlerdir, sevimli yaratıklar olduğunu en azından ben diyemem. Bana gayet itici geliyorlar, ama böcekler öyle mi?

Böcekler o kadar sevimlidirler ki onları inceleyen koca bir bilim dalı söz konusudur (evet, sanki diğer canlılar için de yok; ama olsun böcekler candır) ve o bilim dalı entomoloji olarak bilinir. Bugün tanımlanmış hayvanların en az %80'i böcekler sınıfının içinde yer alır. Sayısal kısımlara da şöyle kısaca göz atacak olursak 1.000.000 kadar yaşayan tür, 15.000 kadar da fosil tür karşımıza çıkacaktır. Bunların tanımlanmış tür sayısı olduğunu ilave edecek olursak toplamda tür sayısının 2.000.000 kadar olduğu varsayılmaktadır. Tür sayısı ile değil sadece böcekler birey sayısı olarak da dikkat çekerler. Örnek olarak bir domates bitkisi deyip geçmeyin, üzerinde 25.000 kadar yaprak biti barındırabilir. Ya da daha tanıdık bir örnek vermek gerekirse, bir arı kovanına baktığınızda toplamda 60.000 kadar arıyla karşı karşıya kalmanız mümkündür.

Jeolojik devirlerin her biri bir hayvan grubuyla simgelenirler. Şu anda içinde bulunduğumuz devir ise sizce ne olabilir? Size bir ipucu: insan değil. Diğer hayvan gruplarına belirli olarak üstünlük kurmuş olan böcekler bu devrin simgeleşmiş canlılarıdır.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Bunun başlıca nedeni olarak “kanat” gösterilebilir. Böceklerin büyük bir kısmında kanat yapısı gelişmiştir, bunlar kuşların ve yarasaların kanatları ile benzer yapılar değillerdir, o yüzden bu adları kanat olarak geçen birbirinden farklı yapılar analog organlar olarak kıyaslanırlar. Hayvanlar âleminde uçma yeteneği ilk defa bu omurgasız hayvanlarda ortaya çıktığı için bu yetenek onlara yayılma, düşmanlarından kurtulma, daha iyi yaşam koşullarını bulma gibi bir sürü olanak sağladığı için her yerde kendilerine rastlayabiliyoruz.

Şimdi bu kadar teknik detaydan bahsettik, gelelim bu böceklerin evrim ile ilişkilerine. Araştırıcıların büyük bir kısmı, genelde bu araştırıcılar entomolog olurlar yoksa niye böcek ile uğraşsın, her neyse böceklerin halkalısolucanlardan türediklerini kabul etmişlerdir. Hani bu başta ben böcek değilim diye örümcek ile isyan bayrağını çekmiş olan solucandan bahsediyorum.

Halkalı solucan ile herhangi bir böceği elinize aldığınızda ne gibi farklar görürsünüz? Solucanların deri solunumu yaptıklarını, ama böceklerinin etrafının kalın bir kutikula ile çevrili olmasından ötürü deri solunumu yerine trake sisteminin gelişmiş olduğunu söylemekle başlayabiliriz işe. Kutikula böceği korudu, ama deriden hava alamadı, trake sistemi gibi farklı bir solunum yöntemine yol açtı bu durum. Tabi her avantaj bir bedel de getirir. Kutikula yüzünden büyüme sınırlandırılmış ve bu da deri değiştirme yeteneğinin ortaya çıkmasına önayak olmuştur.

İkisi arasında daha büyük bir fark daha vardır. Böceklerde daha önceden bahsettiğim gibi değişmez sayıda segmentler söz konusudur. Baş 5-6 civarı, göğüs 3, abdomen köken olarak 11 segment ile bizi karşılar. Abdomen ve baş segmentlerinde gelişmiş böceklerde körelme görülebilir, ama bu sayı embriyonik dönemlerinde sabittir. Buradan da embriyolojik açıdan böcek evrimine göz kırpabiliriz, tabi isterseniz. Her neyse biz entomolojide kalalım.

Daha bir sürü fark vardır, halkalısolucanlarda çizgili kas bulunmaması gibi. Ama buraya tüm farkları say say bitmez. İlk böceklerde halkalısolucanlara benzerlik daha çok görülebilir. En önemlisi atasal böceklerde çok ince kitin kutikula vardır. Kutikulanın karaya geçişten sonra kalınlaşmaya başladığını ve trake sistemi, deri değişimi gibi bir sürü özelliğin böceklerin evriminde ortaya çıktığını söyleyebiliriz.

Tüm Reklamları Kapat

Toparlayacak olursak ne diyebiliriz? Entomoloji, sadece bir sınıflandırma bilimi değildir. Ziraat, adli tıp, mühendislik gibi alanlarda karşımıza çıkar. Ekonomik anlamda önemlidirler. Onlardan ipek, bal gibi maddeler üretirken, bir kısmını da zararlı olarak görürüz ve onlara karşı ürünlerimizi korumaya çalışırız. Kendileri direk zarar veriyor olmasalar bile taşıdıkları parazitler yüzünden düşman olarak görülebilirler. Çok tehlikeli hastalıklara davetiye çıkartabilirler. Bir cesedin başına üşüştükleri zaman dilimlerine göre ölen kişinin ölüm saatinin ortaya çıkartılmasına katkı sağlarlar. Bazı dâhiler onları gözlemleyerek icatlarını yapacak ilhamı toplarlar. Sivrisineğin kan emme mekanizmasını bir düşünün mesela. Aynı mekanizmayı hemşirenin elindeki iğnede de göreceksiniz.

Bunlar diğer bilim dallarıyla olan ilişkisi, peki entomoloji biyolojinin tam olarak hangi noktasında duruyor? Özellikle evrim ile ilgili çalışmalara tam olarak nasıl bir katkısı olabilir? Bir kere kendisi, taksonominin içerisine de alınabilir ve sınıflandırmanın ne derece evrime katkısı olduğu ayrı bir konudur ve burada anlatılması uzun sürecektir. Zaten bu konuda burada yazılmış makaleler de göreceksinizdir ya da belki de çoktan görmüşsünüzdür.

En önemlisi immünoloji ile ilgili olan kısımdır. Bağışıklık sistemi tam olarak çözülememiş bir engel olarak karşımıza çıkar. Özellikle omurgasızlarda bir sürü bilinmeyen kısımlar söz konusudur. Evrimsel olarak daha ilkel düzeyde olan böceklerin bağışıklık mekanizmalarının tamamına hâkim olabilirsek sırasıyla insanlara kadar çıkılabilir ve bu sayede kanser, AIDS gibi hastalıklarla mücadelede bir adım öne çıkabiliriz. Sonuç olarak böceklerin İmmünoloji bilimine katkıları yadsınamaz diyebiliriz.

Size elimden geldiğince böceklerin genel özelliklerinden, ataları olarak kabul edilen halkalısolucanlarla arasındaki ilişkilerinden ve evrimsel açıdan önemini anlatmaya çalıştım. En azından entomoloji bilimine az buçuk dikkat çekmeyi başardıysam ne mutlu bana. (Mesela adli entomoloji bir araştırın derim, çok ilginçtir!)

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Evrim Ağacı Akademi: Evrimi Destekleyen/Kullanan Bilimler Yazı Dizisi

Bu yazı, Evrimi Destekleyen/Kullanan Bilimler yazı dizisinin 8. yazısıdır. Bu yazı dizisini okumaya, serinin 1. yazısı olan "Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 1: Embriyoloji" başlıklı makalemizden başlamanızı öneririz.

Yazı dizisi içindeki ilerleyişinizi kaydetmek için veya kayıt olun.

EA Akademi Hakkında Bilgi Al
1
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Tebrikler! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • A. Demirsoy. (2014). Yaşamın Temel Kuralları - Omurgasızlar/Böcekler-Entomoloji. ISBN: 6054460331. Yayınevi: Hacettepe.
  • P. Gullan, et al. (2010). The Insects: An Outline Of Entomology. ISBN: 1444330365. Yayınevi: Wiley-Blackwell.
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/03/2023 00:53:39 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/376

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Yağ
Görme
Hastalık Kataloğu
Evrimsel
Sağlık Bakanlığı
Mühendislik
Doğru
Karanlık Enerji
Tespit
Diş Hastalıkları
Paleontoloji
Etimoloji
İmmünoloji
Hastalık
Öne Çıkan
Hücre Biyolojisi
Zooloji
Kan
Yeni Koronavirüs
Bilimsel
İnfografik
Hava
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Çiftleşme
Dil
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
G. Öztürk, et al. Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 8: Entomoloji. (13 Eylül 2013). Alındığı Tarih: 22 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/376
Öztürk, G., Bakırcı, Ç. M. (2013, September 13). Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 8: Entomoloji. Evrim Ağacı. Retrieved March 22, 2023. from https://evrimagaci.org/s/376
G. Öztürk, et al. “Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 8: Entomoloji.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 13 Sep. 2013, https://evrimagaci.org/s/376.
Öztürk, Gürhan. Bakırcı, Çağrı Mert. “Evrim'i Destekleyen/Kullanan Bilimler - 8: Entomoloji.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 13, 2013. https://evrimagaci.org/s/376.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.