Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Evrimi Anlayarak Kanseri Yenebiliriz!

5 dakika
2,492
Evrimi Anlayarak Kanseri Yenebiliriz!
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 9 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Evrimsel biyoloji dahilindeki bilimsel gerçeklerle ve genel olarak bilimle baş edemeyeceğini anlayan her bilim karşıtı, nihayetinde şu soruya varacaktır: "İyi peki ama, evrimi bilsek ne olur, bilmesek ne olur! Ne işimize yarayacak ki?" 

Daha önceden hazırladığımız şu yazımızda, evrimin çok sayıda bilim ve insanlığın geleceği için ne kadar büyük öneme sahip olduğunu göstermiş; buraya tıklayarak okuyabileceğiniz röportaj yazımızda, evrimin günümüzde mühendisliğin bile önünü açmakta kullanılan kilit bir doğa yasası olduğunu anlatmıştık. Bu yazımızda ise, insanlığın (ve genel olarak canlılığın) gelmiş geçmiş en büyük problemlerinden biri olan kanseri yenmekte evrimin ne kadar kritik bir role sahip olduğunu çok kısaca anlatacağız.

17 Şubat 2015'te dünyanın 1 numaralı akademik bilim dergisi olan Nature'da yayınlanan bir makalenin başlığı şöyleydi: "Onkoloji, Paleontolojiyi Tekrarlayabilir Mi? Türlerin Yok Oluşundan Alınacak Dersler" Onkoloji, tıbbın kanser üzerine çalışan bilimidir. Paleontoloji ise, antik yaşamı, fosilleri, yer katmanlarını, evrimi araştıran bilim dallarından birisidir. İlk bakışta, kanser bilimi ile fosil bilimi arasında hiçbir ilişki görülemeyecektir ki yazımızın başındaki soru da, bu sınırlı dünya görüşünden kaynaklanmaktadır. Fakat bilim, ufuk açıcı bir deneyimdir. Bilim insanları, geleceği inşa eden, aydın görüşlü, açık fikirli insanlardır ve neredeyse her zaman bu tür insanlar arasından çıkarlar. Kanseri paleontolojiyi ve evrimi anlayarak yenme fikri de, San Fransisco'da bulunan Kaliforniya Üniversitesinde "Evrim ve Kanser Merkezi"nden bilim insanlarının parlak fikridir. Nature Reviews dergisinde yazılan makale içerisindeki bir paragraf, konuyu herkesin anlayabileceği bir dille, harika bir şekilde özetliyor:

Tüm Reklamları Kapat

Kanserli hücreler ile organizmaların evrimsel biyolojisi benzerdir. Her iki duruma da, genetik çeşitlilik bakımından geniş bir popülasyon mutasyona uğrar ve doğal seçilim yoluyla evrimleşir. Dahası, hem türleri hem de kanserli hücreleri yok olmaya sürüklemek aşırı derecede zordur. Buna rağmen, bugüne kadar Dünya'da yaşamış olan tüm türlerin %99.9'unun soyu tükenmiştir. Tümörler ile organizma evrimi arasındaki benzerlikler, paleontoloji yoluyla türlerin yok oluşunu anlamanın, kanseri yok etmek konusunda bize önemli fikirler verebileceğini göstermektedir. Bu inceleme araştırmasında, türleri yok olmaya iten seçilim baskılarını ve yok olmaya direnebilen türlerin temel özelliklerini inceliyoruz. Bunlardan yola çıkarak, bu özellikler ve seçilim baskılarının kanserlere nasıl uyarlanabileceğini, bunların terapi ve tanı konusunda nasıl fayda sağlayabileceğini tartışıyoruz.
Nature Clinical Oncology

Kanser dediğimiz olgu, çok hücreli organizmaları oluşturan hücrelerden bazılarının mutasyonlar sonucu bölünme döngülerinin farklılaşmasıyla kontrolsüz olarak çoğalmalarıdır. Bu tür bir çoğalma, tümör denen hücre yığınlarını oluşturur. Aslında bu tür hatalı hücreler, vücudumuzda sıklıkla oluşur. Çoğu zaman bu hücreler savunma sistemimiz tarafından hemen yok edilirler. Ancak bazıları, bu savunma sisteminden kaçabilecek kadar farklıdır veya hızlıdır. Bu durumda, hızla çoğalarak çok kısa bir sürede çok miktarda nesil atlar. Bu noktadan sonra kanserli dokunun sıradan bir canlı popülasyonundan farkı yoktur: her bir hücre birbirinden az miktarda farklıdır, bu hücreler bir popülasyon oluşturur, bu popülasyon üzerine çok sayıda seçilim baskısı işler, bazıları buna diğerlerinden daha iyi direnir, hayatta kalırlar ve çoğalmayı sürdürürler. Böylece kanser popülasyonu, her bölünmeyle birlikte yeni bir nesil atlar, her nesille birlikte biraz daha evrimleşir. Bunun bir aslan, insan, at, pamuk, şeker pancarı ya da koli basili popülasyonunun evriminden hiçbir farkı yoktur (bu sayılanların bir kısmı mitozla değil, mayozla bölünür ve ürer, tek fark budur ki bu fark, sonuca doğrudan etki etmez).

Vücudumuzun kanseri yenemiyor oluşunun 1 numaralı nedeni, tıpkı bir virüs ya da bakteri gibi kanser hücrelerinin de müthiş hızla evrimleşiyor olmasıdır. Üstelik bu süreçte, normalde kendimize ait olan hücrelerimizin, normalde kendilerini savunmak için kullandıkları mekanizmalar, artık kanserli olan hücrelerde vücudun savunmasına karşı kullanılır. Kanser, bir nevi "başkaldırıdır". İsyandır. Vücudun bazı hücreleri, vücudun kendisine isyan ederek bağımsızlığını ilan eder. Ancak sonrasında parazit olarak ve bütüne zarar vererek yaşarlar. Fakat bu önemsizdir. Zira evrimsel süreçte organizmalar "geleceği planlayamazlar". Sadece hayatta kalmaya ve üremeye çalışırlar. Ola ki kanserli dokular, bazı hayvanlarda olduğu gibi bulaşıcı olacak şekilde de evrimleşmeyi başarırlarsa, bir organizmadan diğerine sıçrayarak çok daha uzun soluklu bir evrimsel yolağa girebilirler. Evrim, budur.

Dolayısıyla eğer ki kanseri yenmek istiyorsak, evrimi anlamak zorundayız. Evrimsel değişimlerin nasıl yaşandığını, organizmaların yeni özellikleri nasıl kazandığını, var olan özellikleri nasıl yitirdiklerini, evrimin ne gibi alt başlıkları olduğunu ve daha nicesini bilmek zorundayız. Bugüne kadar kanserle hep "kaba kuvvet" yöntemiyle baş ettik: onları radyasyon bombardımanına tuttuk, baktık ki kendi sağlıklı hücrelerimize de zarar veriyor, ilaçlarla yok etmeye çalıştık. Ancak kanserli hücreler kendilerini o kadar güçlü savunuyorlardı ki, ilaçlarımız kanserli dokulara ulaşamıyordu. Bu nedenle nanoteknolojiye başvurduk, çok katmanlı ilaç kapsülleri geliştirdik, kanser hücrelerini ayırt edip yok edebilecek nano ve mikro mekanizmalara hatta robotlara başvurduk. Ancak belki de gereğinden fazla düşünüyor, korkudan ne yapacağımızı şaşırıyoruzdur? Belki de kanseri yenmenin anahtarı, kaba kuvvet değil, onu anlamaktır? Nasıl evrimleştiğini, nasıl farklılaştığını, nasıl çeşitlendiğini, nasıl yayıldığını anlamak ve bu evrimsel sürece müdahale etmek... Kanseri bu şekilde yenmemiz çok daha muhtemel gözükmektedir.

Evrim, sahip olduğumuz her şeyi bize vermiş doğa yasasıdır. İnsan türü olarak tüm fiziksel özelliklerimiz onun eseridir. Hatta şu anda bu yazıyı yazmamızı sağlayan, sizlerin bunu okumasını sağlayan teknolojileri geliştiren kültürümüz ve bu kültürün içini dolduran beynimiz ve davranışlarımız bile onun eseridir. Dolayısıyla biyolojik bir sorunun özüne inmek gerekiyorsa, evrimini anlamamız şarttır.

Tüm Reklamları Kapat

Evrim başka ne işe mi yarar?

İşte, "Nereden geldik?" ve "Biz kimiz?" gibi binlerce yıl öncesine giden, milyonlarca filozofun kafasını kurcalamış, sayısız şiirin, kitabın, tezin konusu olmuş, insanlığın en temel sorularına sağlam, test edilebilir, tekrar edilebilir, sınanabilir bir cevap vermeyi başaran, bilim tarihinin gördüğü en güçlü açıklamalardan ve bilimsel teorilerden birisidir.

Öyle...

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
18
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 6
  • Bilim Budur! 2
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 08/12/2024 00:16:49 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3306

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Algı
Hominid
Evrim Tarihi
Malzeme
Ay Görevleri
İklim Değişikliği
Ornitoloji
Uygulama
Stephen Hawking
Periyodik Cetvel
Sinir Sistemi
Diş
Eşeyli Üreme
Küresel
Hidrotermal Baca
Büyük
Renk
Grip
Zehir
Asteroid
İnfografik
Sağlık Bilimleri
Aminoasit
Yemek
Doğa Yasası
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Evrimi Anlayarak Kanseri Yenebiliriz!. (23 Şubat 2015). Alındığı Tarih: 8 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3306
Bakırcı, Ç. M. (2015, February 23). Evrimi Anlayarak Kanseri Yenebiliriz!. Evrim Ağacı. Retrieved December 08, 2024. from https://evrimagaci.org/s/3306
Ç. M. Bakırcı. “Evrimi Anlayarak Kanseri Yenebiliriz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 23 Feb. 2015, https://evrimagaci.org/s/3306.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Evrimi Anlayarak Kanseri Yenebiliriz!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 23, 2015. https://evrimagaci.org/s/3306.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close