Köpeklerin Son 100 Yılda Yapay Seçilim Yoluyla Evrimindeki Hastalık ve Sorunlar: Köpekleri Nasıl Bozduk?

Türümüz uzun bir süredir köpekleri, evrimin Yapay Seçilim mekanizmasını kullanarak evrimleştirmektedir. Her ne kadar bu sürecin sonucunda köpekler bizim istediğimiz gibi gözükmeye başlamış olsa da, isteklerimiz pek “doğal” olmadığı için, köpeklerin bu süreçte birçok sorunla karşılaşmasına da neden olduk.

Aşağıdaki infografikte, bazı köpek soylarının geride bıraktığımız 100 yıl içerisindeki Yapay Seçilim sonucu evrimini ve bu yüzden karşılaştıkları sorunları göreceğiz.

9GAG

Köpekleri Neden Bozduk?

Bu sorunlar Yapay Seçilim'i gerçekleştirmek için yetiştiricilerin kullandığı "iç melezlenme" veya "akraba çiftleştirmesi" (inbreeding) olarak bilinen bir uygulamadan doğmaktadır. Yapay Seçilim uygulamak istediğimiz "arzulanan" karakterleri ortaya çıkarmanın en kolay yolu, bu özelliğe sahip yakın akrabaları birbiriyle çiftleşmeye zorlamaktır. Bu sayede bu özelliğin genleri yavrularda daha sık olarak ortaya çıkabilir. Bu yavrulardan istediğimiz özellikleri en çok taşıyanları yetiştirip yeniden çiftleştirdiğimizde, yeni nesilde istenen özellikler daha da çok ortaya çıkacaktır ve bu evrimsel süreç böyle devam eder. İşte bunu mümkün kılan evrim mekanizmasına Yapay Seçilim, bu mekanizmayı hızlandırmak için uyguladığımız yönteme iç melezlenme denir. 

Bu yöntemle canlıların gizli, üstü örtülü, nadir görülen, vb. "arzulanan" özellikleri çok hızlı bir evrimsel değişimle ortaya çıkarılabilir. Her nesilde bu nadir özellikleri taşıyanlar (ki onlar genellikle akrabalar olurlar) birbiriyle çiftleşmeye zorlanırlar. Yavrularında da o arzulanan özelliklerin ortaya çıkma şansı kat kat yüksek olur. Ancak akrabaların çiftleşmesinin en büyük sıkıntısı, o özelliklerin haricinde aynı zamanda çekinik genlerle taşınan hastalıkların yavrularda bir araya gelerek hastalıklara ve sorunlara neden olmasıdır. İşte bu nedenle bu görselde göreceğiniz birçok fizyolojik, anatomik, davranışsal sorunlar, hastalıklar ve sendromlar ortaya çıkar.

Yetiştiriciler bunların üzerinden gelmek için aralıklarla "dış melezlenme" yoluyla genleri karıştırmaya çalışırlar. Yani onlar da bu hastalıklara engel olmanın yollarını ararlar (zira hasta bir köpeği almak isteyecek insan sayısı çok azdır; üstelik hasta köpeklerin soylarını devam ettirmek de çok daha zor ve masraflıdır). İşte bu noktada evrimsel biyoloji ve onun en yakın yol arkadaşı olan popülasyon genetiğini anlamak çok büyük öneme sahip olmaktadır.

Tabii ki anlaşılması gereken daha önemli şey, bu hayvanların bizim arzularımıza göre şekillendirilmesi çabasının durdurulmasının gerekliliğidir. Zaten günümüzde tek bir vahşi kurt soy hattından, 300 farklı resmi köpek çeşidi evrimleştirdik. Daha fazlasına ihtiyacımız yok. Bu canlıları artık rahat bırakmanın vakti geldi de geçiyor. Tam tersine, şu anda var olan hayvanların sağlık ve yaşam koşullarını arttırmaya odaklanmamız gerekiyor. Ancak bu sayede iyi ve tam bir iş yapmış olabiliriz.