Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Eşeysiz Üreyen Kerevit Hızla Yayılıyor: Evrim, Klonlama ve Dünya'nın İşgali!

4 dakika
43,803
Eşeysiz Üreyen Kerevit Hızla Yayılıyor: Evrim, Klonlama ve Dünya'nın İşgali! Science
Tüm Reklamları Kapat

Kötü bir canavar filmi senaryosu gibi geliyor olabilir: 10 bacaklı mutant bir yaratık, eşeysiz olarak üreyebiliyor ve Almanya'daki bir laboratuvardan kaçarak sessiz sedasız küresel bir işgal sürecine başlıyor. Sadece 20 yıl içinde klonları Avrupa'ya ve Afrika'ya yayılıyor, ekosistemleri alt üst ediyor ve yerel türleri tehdit ediyor.

Ne yazık ki bu, bir film senaryosu değil ve bir çeşit tatlısu türü olan benekli kerevit (İng: "marbled crayfish", Lat: Probambarus virginalis) türünün yaptığı tam olarak bu! Üstelik bu kerevitin, 1995 yılında bir akvaryum deneyinde yanlışlıkla yaratıldığı düşünülüyor. Bu kabuklu hayvanın genomu üzerinde yapılan bir analiz, beklenmedik bir köken bilgisini keşfetmemizi sağladı. Bu keşif, türün nasıl yayıldığını ve çok sayıda çevresel şarta nasıl adapte olduğunu anlamamızı sağlayabilir.

Bu kerevitin beklenmedik evrimi, aynı zamanda daha meşhur bir klon canavarını yenmemiz için de bir strateji sunabilir: kanseri! Free University of Brussels'da bir evrimsel genetikçi olan Jean-François Flot, şöyle diyor:

Tüm Reklamları Kapat

Benekli kerevitin işgalci yayılımı, birçok açıdan kanserin eşeysiz bir şekilde konak canlıda yayılmasına benziyor.

Benekli kerevit, eşeysiz olarak üreyen tek on bacaklı kabuklu hayvan türüdür. Türün bütün bireyleri dişidir ve bu dişiler, bir sperm tarafından döllenmemiş yumurtayı kullanarak kendilerinin kopyalarını üretirler. Bu türün, Almanya'daki bir akvaryum ticareti sırasında iki diğer kerevitin çiftleşmesi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. 1995 yılında Almanya'da ilk defa keşfedildiğinden beri benekli kerevit Avrupa'nın tamamına ve Afrika'nın içlerine doğru, sayısı giderek artan bir şekilde yayılmıştır. Alman Kanser Araştırmaları Merkezi'nde bir moleküler genetikçi olan Frank Lyko, şöyle diyor:

Her şeyi yiyorlar! Çürümüş yaprakları, salyangozları, balık yumurtalarını, ufak balıkları, ufak böcekleri...

Berlin'deki Humboldt Üniversitesi'nde evrimsel biyolog olan ve türün Madagaskar Adası da dahil olmak üzere, gezegenimize hızla yayılışını takip eden Gerhard Scholtz da ekliyor:

Kerevitler, oldukça sorunlu bir zararlıdırlar.

Avrupa Birliği'nin bu konudaki tavrı net: Türün satılması, barındırılması, dağıtılması veya doğaya salınması yasak!

5 yıl kadar önce Lyko, şimdi resmi adı Probambarus virginalis olarak bilinen "benekli kerevit" ile ilgilenmeye başladı. Çünkü Lyko, eşeysiz olacak şekilde yeni evrimleşmiş olan bu türün eşeysiz üreyen doğasının, normal hücrelerin kanserli olacak şekilde değişip, kendi klonlarını yaratmasına benzediğini fark etti. Özellikle de bu türün genomunu çalışmak istedi; çünkü bu değişime neden olan epigenetik faktörleri tespit etmek istiyordu. Bu faktörler arasında DNA'ya bağlanan moleküller de bulunmaktadır. Bu moleküller, tümör büyümesine ve kanser yayılımına yardımcı olurlar.

Tüm Reklamları Kapat

Bu nedenle Lyko ve ekip arkadaşları, Dünya'nın farklı yerlerinden topladıkları 12 civarında benekli kerevitin genomlarını diziledi ve Madagaskar Adası'ndan topladıkları 24 civarında diğer türün de genetik analizlerini yaptılar. Türün 3.5 milyar nükleotit uzunluğunda bir genomu olduğunu gösterdiler. Bu, insan genomundan bile büyüktür. Buna rağmen söz konusu kerevitin gen sayısı insanlarla hemen hemen aynıdır ve 21.000 civarındadır. Bu sonuçlar, Nature Ecology & Evolution dergisinde yayımlandı.

Bu, 10 bacaklı kabuklular olarak bilinen dekapodlara ait dizilenen ilk genom! Bu grup içinde karidesler, ıstakozlar, tekeler, yengeçler ve kerevitler bulunur. Fransa'nın Sophia-Antipolis kentinde bulunan Ulusal Tarım Araştırmaları Ensitütüsü'nde evrimsel biyolog olan Etienne Danchin şöyle diyor:

Bu araştırma, ekolojik ve ekonomik olarak son derece önemli olan bu grubun eşsiz özelliklerini keşfetmemizi ve karşılaştırmalı genomik çalışmaları yapmamızı mümkün kılacak yolu açıyor.

Shotz ise şöyle diyor:

Bu araştırma aynı zamanda bu genomların nasıl ortaya çıktığı ve çevre korumacılarının bu tip işgalci türleri daha iyi nasıl takip edebileceğine dair ipuçları sunuyor.

Bazı erken sonuçların ortaya koyduğu üzere, benekli kerevitin, normalde alışık olduğumuz 2 set yerine, 3 set kromozomu bulunuyor. Toplamda 92 kromozomu olduğu gösterildi. Her set kromozom, pullu kerevit (P. fallax) türüne ait. Bu 3 setten 2 tanesi tıpatıp aynı; ancak üçüncü seti de inceleyen Lyko ve ekibi, benekli kerevitin muhtemelen Dünya'nın farklı yerlerinden getirilen pullu kerevitlerin bir akvaryumda çiftleşmesi sonucu oluştuğunu tespit ettiler. Bunlardan birinin muhtemelen anormal bir yumurtası veya spermi bulunuyordu. Bu anormal yumurta veya spermin içinde, tek set kromozom yerine, iki set kromozom bulunuyordu. Farklı türden olan kerevitler, aynı akvaryumda bir araya getirildiklerinde, vahşi doğada asla olmayacak bir çiftleşme de mümkün olmayan bir çiftleşme yaşanmış oldu. Böylece yeni bir "tür" doğmuş oldu.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Ama Schotz, genomik yığılmanın bir akvaryumda olduğuna ikna olmuş değil. O, bu ebeveynlerin vahşi doğada çiftleşmiş olabileceğini iddia ediyor:

Türün akvaryum şartlarında oluştuğu tamamen spekülasyon. Ama Avrupa ve Afrika'dan toplanacak benekli kerevitlerin analizi, tüm bu kerevitlerin kopya olduğunu gösteriyor. Dünya çapında birebir aynı genoma sahipler!

Bu kabuklunun kökeninden daha önemli olan şey, bu klonların bu kadar farklı doğa şartlarında (sıcaklık, tuzluluk, asidite, vs.) nasıl adapte oldukları... Klonların normalde dezavantajlı olması beklenir; çünkü yeni ortamlara adapte olabilecek genetik çeşitlilikten yoksundurlar. Danchin şöyle söylüyor:

Bu araştırma, hayvan türlerinin, cinsiyet olmaksızın ve tamamen klonlamaya dayalı bir şekilde ürüyor olsalar bile, çok geniş coğrafi alanları işgal edebileceğini gösteriyor.

Benekli kerevitin üç set kromozomu, farklı doğa şartlarına adapte olmasında anahtar bir özellik olabilir. Danchin, çok başarılı bir bitki paraziti olan bir nematodu inceliyor. Bu nematod da eşeysiz ürüyor ve 3 set kromozomu var.

ABD Orman Servisi'nin Oxford, Mississippi'de bulunan Güney Araştırma İstasyonu'nda su ekologu olan Susan Adams bu olasılığa katılıyor. Diğer organizmalar üzerinde yapılan çalışmalar, fazladan bir kromozom setine sahip olmanın yavru sayısını arttırabildiğini ve klonların yeni ortamlara adapte olabilmesini mümkün kıldığını gösteriyor. Şöyle diyor:

Daha yüksek adaptasyon yeteneği, işgal başarısını da arttırıyor.

Adams ise son olarak şunu diyor:

Bir diğer avantaj da şu: Bir klon, sadece tek bir bireyle başlayarak, kendi başına bir popülasyon inşa edebilir. Bu kadar nadir bir evrimsel olayın, birinin akvaryumunda başladıktan sonra, küresel ve ekolojik ne tip etkiler yaratacağını düşünmek oldukça ilginç...
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
24
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 19
  • Korkutucu! 12
  • Merak Uyandırıcı! 9
  • Muhteşem! 7
  • Tebrikler! 5
  • Bilim Budur! 2
  • Üzücü! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Güldürdü 1
  • Umut Verici! 1
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: Science | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 13/12/2024 00:14:55 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5335

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Taklit
Sars Virüsü
Salgın
Hücre
Göğüs Hastalığı
Gazetecilik
Şiddet
Ribozim
Nükleer Enerji
Kuantum Fiziği
Aminoasit
Afrika
Organ
Periyodik Cetvel
Malzeme
Bilim İnsanı
Fosil
Organizma
Hava
Yörünge
Komplo Teorisi
Yaşanabilir Gezegen
Bilim Tarihi
Kurbağa
Kadın Doğum
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
E. Pennisi, et al. Eşeysiz Üreyen Kerevit Hızla Yayılıyor: Evrim, Klonlama ve Dünya'nın İşgali!. (13 Şubat 2018). Alındığı Tarih: 13 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5335
Pennisi, E., Bakırcı, Ç. M. (2018, February 13). Eşeysiz Üreyen Kerevit Hızla Yayılıyor: Evrim, Klonlama ve Dünya'nın İşgali!. Evrim Ağacı. Retrieved December 13, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5335
E. Pennisi, et al. “Eşeysiz Üreyen Kerevit Hızla Yayılıyor: Evrim, Klonlama ve Dünya'nın İşgali!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 13 Feb. 2018, https://evrimagaci.org/s/5335.
Pennisi, Elizabeth. Bakırcı, Çağrı Mert. “Eşeysiz Üreyen Kerevit Hızla Yayılıyor: Evrim, Klonlama ve Dünya'nın İşgali!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, February 13, 2018. https://evrimagaci.org/s/5335.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close