Enerji Şirketleri Biyoçeşitlilik Üzerindeki Olumsuz Etkilerini Gizliyor!

Bask Üniversitesi Döngüsel Ekonomi, İşletme Performansı ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine Ulaşma Araştırma Grubu tarafından yapılan bir çalışma, enerji şirketlerinin faaliyetleri sonucunda biyoçeşitliliğe verdikleri zararın %47'sini gizlediğini ortaya koyuyor. Çalışma, Journal of Behavioral and Experimental Finance dergisinde yayınlandı.^[1]

Araştırmacılar, Avrupa Birliği'nin ortak para birimi Euro'yu kullanan ülkelerdeki 30 büyük enerji şirketiyle ilgili toplam 47 olayı inceledi. Bu olaylar arasında ormansızlaşma, kuşların elektrik hatlarına çarparak ölmesi ve habitat tahribatı gibi vakalar yer alıyordu. İncelenen bu olayların 22'sine, ilgili şirketlerin sürdürülebilirlik raporlarında hiç değinilmemişti. Çalışmanın yazarı şöyle anlatıyor:

Avrupa direktifleri, büyük şirketlerin çevre ve biyoçeşitlilikle ilgili belgeler yayınlamasını zorunlu kılıyor ancak bu belgelerde yer alması gereken bilgiler tam olarak belirlenmiş değil. Her şirket hangi yönü ele alacağına kendisi karar veriyor. Bu yüzden serbestçe hareket ediyorlar ve daha olumlu bir imaj yaratmaya çalışıyorlar.

Gerçekten de araştırmada enerji şirketlerinin biyoçeşitliliği tehdit eden olayların yalnızca %23'ünü açıkça belirttiği tespit edildi. Bununla birlikte, bazı olaylar da raporlarda belirsiz bir şekilde iletiliyor. İncelenen olumsuz etkilerin %30'unda yani 14 vakada, şirketlerin kendi sorumluluklarını örtmek için stratejiler kullandığı görülmüştür.

Blanco'ya göre, en sık kullanılan yöntem, iyi yönleri ve olumlu eylemleri vurgulamaktır. Örneğin, bazı şirketler biyoyakıt üretmek için tropikal bölgelerde palmiye ağaçları dikiyor ve bu yerel ekosistemleri tahrip ediyor. Ancak şirketler, sürdürülebilirlik raporlarında dikkatleri başka yerlere çekerek konuyu yumuşatmaya ve olumlu göstermeye çalışıyorlar:

Başka bölgelerde çok sayıda ağaç diktiklerini vurguluyorlar. Ve bu, şirketin palm yağı çıkarmak için diktikleri ağaçlar nedeniyle neden olduğu ormansızlaşmayı telafi etmiyor çünkü ağaç dikilen bu alanlar, hasar gören yerlerden oldukça uzakta yer alıyor.

Diğer durumlarda ise enerji şirketleri oluşan tahribatın sorumlusunun kim olduğunun belirsiz olduğunu ya da asıl suçlunun başkası olduğunu iddia edebiliyor. Örneğin doğrudan tedarikçileri suçlayabiliyorlar.

Araştırma, ayrıca şeffaflığın olayın türüne göre de değiştiğini gösterdi. Enerji şirketlerinin daha doğru açıkladığı olumsuz olaylar, kuşların elektrik çarpması sonucu ölmesi ve yerli toplulukları etkileyen olaylar. Blanco, şöyle anlatıyor:

İşin içine insanlar girdiğinde şeffaf olmamak daha zordur. Doğanın aksine insanlar konuşur, protesto eder ve şirketlerin karşısında durur. Bu olayların bildirilmesi gerekir.

Kuşların ölmesi söz konusu olduğunda para cezaları söz konusu oluyor. Bunların hesabını vermek kolay olduğundan şirketler bu ölümleri de daha doğru bir şekilde rapor etme eğilimindedir. Blanco, ekosistemlere müdahale edilmesi veya yok edilmesi gibi daha karmaşık konularda bunun geçerli olmadığını vurguluyor:

Kuş konusundan devam edersek örneğin bir türün göç koridoru üzerine rüzgar çiftliği inşa edilmişse, bunu açıkça bildirmiyorlar. Etkiler daha derin ve ölçülmesi daha zor olduğu için bunları gizleme eğilimindeler.

Bu sonuçlara ulaşmak için araştırma karşı muhasebeye dayalı bir şekilde yürütüldü. Başka bir deyişle, enerji şirketlerinin sürdürülebilirlik raporları doğrudan incelenmek yerine önce biyoçeşitlilik kaybına yol açan olaylar için dış kaynaklar (Google Haberler, X, vb.) tarandı ve ardından ilgili kurumların resmî belgeleri kontrol edildi. Blanco, araştırmasını ve kullandıkları yöntemi şöyle özetliyor:

Karşı muhasebe yolsuzluk ve toplumla ilgili konularda kullanılıyor. Ancak biyoçeşitlilik söz konusu olduğunda daha yeni bir yöntem olsa da çok faydalıdır. Nitekim şirketler resmi raporlarda bilgiyi gizleme eğilimindedir.

Araştırmamızın niteliksel olması ve biz araştırmacıların bakış açısının devreye girmesi nedeniyle bazı sınırlamalar olduğu doğrudur, ancak şeffaflığı ölçmek için şirketlerin kontrolü altında olmayan bilgilere bakmak esastır ve biz de mümkün olduğunca objektif davrandık.