Dinozor Atalarını Yok Eden Kitlesel Yok Oluşu Atlatmayı Başaran Kuşlar, İklim Değişikliğine Uyum Sağlayabilecek mi?
Wikipedia
- Özgün
- Ornitoloji
- Komünite Ekolojisi
Hayvanlar iklim değişikliğine adapte olabilmek için morfolojik, fizyolojik, davranışsal ve fenolojik* özellikler geliştiriyor. Nature Communications'da yayınlanan ve 71 tür üzerinde yapılan araştırma, küresel ısınmanın morfolojik özelliklerden çok fenolojik özellikleri geliştirdiğini gösterdi. Çalışmanın odağı, fenolojik özelliklerin incelenmesinin kolaylığı bakımından kuşlardı. (*Fenoloji: Doğal olayların tekrar etme zamanlarını inceleyen bilim dalı.)
Fenolojik özellikler, üreme, göç gibi olayların zamanlamasını ifade eder. Sıcaklığın artması, Kuzey Yarım Küredeki türlerde fenolojik olayların zamanlamasını erkene çekiyordu. PRC (İklime Fenolojik Tepki) veri tabanları, Kuzey Yarım Küredeki kuşlar üzerinde oluşturulduğundan, bunun her zaman böyle olduğu, örneğin üreme döneminin iklim değişikliğine tepki olarak normal vaktinden önce gerçekleştiği tahmin edildi. İklime tepki odaklı fenolojik değişiklikler doğrusal seçilim ile aynı yönde ilerliyorsa, özellik bireyin adapte olmasını sağlar. Örneğin, sıcaklık artışı üreme zamanını erkene çektiğinde bireysel başarı artar. Ancak özellik seçilimin tersi yönde değişirse (erken üreme yararlı olmasına rağmen geç üreme olursa) uyumsuz olarak tanımlanır. (Buna Kolombiya yer sincaplarının kış uykusunu geç gerçekleştirmeleri örnek olarak verilebilir. Bu durum bireysel başarılarını (fitness) azaltır.) Ancak yine de gecikmelerin diğer enlemlerde uyumsuz sonuçlara yol açıp açmayacağı henüz bilinmiyor.
Bir fenolojik değişiklik, üç şart sağlanırsa adapte edici nitelikte olabilir:
- İklim faktörleri zaman içerisinde gözlenebilir değişime uğrarsa,
- İklim faktörü türün fenotipik özelliklerini etkilerse,
- Özellik değişikliği bireysel uyum başarısında (İng: "fitness") avantaj sağlarsa.
İki veri tabanı kullanıldı: İklime verilen fenolojik tepkiler (PRC) ve seçilim ile gerçekleşen fenotipik tepkiler (PRCS). PRC veri tabanında 4845, PRCS'de 71 çalışma kullanıldı. PRCS kuş odaklıydı, bunun nedeni kuşların morfolojik ve fenolojik özellikleriyle ilgili birçok araştırmadan veri birikmiş olmasıydı. Örneğin Oxford Üniversitesi 1947 yılından beri yürüttüğü Wytham Woods Tit Projesi ile mavi baştankara ve büyük baştankara kuşlarının popülasyonlarındaki değişimleri mikroçipler, yuva kutuları ve yemleme istasyonları kullanarak gözlemliyordu. Bu proje ile kuşların üreme zamanı, yumurta sayıları ve son zamanlarda etkisini gösteren iklim değişikliğine karşı vücutlarının boyut ve ağırlık açısından gösterdiği değişiklikler takip edilebilmişti.
PRC veri tabanı, PRCS verilerinin yukarıda verdiğimiz ilk iki şart açısından ne kadar kullanılabilir olduğunu görmek için kullanıldı. Ancak adaptasyon sağlayan değişikliklerin popülasyonların kalıcılığını sağlayacak kadar hızla gerçekleşebildiğine dair bir kanıt bulunamadı. Mükemmel bir fenolojik tepkinin sağlayacağı adaptasyonlar (PRC) seçilimin olmaması anlamına gelirdi. (Ancak adaptasyonlarının mükemmel olmadığı da görülmüştü.) Buna rağmen popülasyonlar sıcaklık artışıyla adaptasyonlarını artırmaya çalışmıyorlardı (aynı zamanda uyumsuzlaşmıyorlardı da).
Çalışma, kuşların uyum sağlamak için gösterdiği çabaların onları iklim değişikliğine karşı uzun vadede güvende tutmak için yeteri kadar hızlı olmadığını gösterdi. Kuşların geliştirdiği adaptasyonların iklim değişikliği için uzun vadede yeterli olmaması, aslında insanın iklim değişikliğine katkısının ve onu hızlandırışının bir kanıtı.
Yine de, iklim değişikliğini bir kenara bıraksak bile, insanlar halihazırda birçok kuş habitatını yok ediyor veya parçalıyor. Kuşlar iklim değişikliğine yeteri kadar hızlı bir şekilde cevap verseler bile, kuşların habitatları bir gün insan eliyle tamamen yok edildiği zaman başarılarının bir anlamı kalmayacak.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
8
-
4
-
2
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- V. Radchuk, et al. (2019). Adaptive Responses Of Animals To Climate Change Are Most Likely Insufficient. Nature Communications. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 09/05/2025 08:58:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8569
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
