Embriyo İmplantasyonu Nedir? Başarılı Bir Embriyo Transferi İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Başarılı Bir Embriyo İmplantasyonu İçin İpuçları: Embriyo Transferinden Önce ve Sonra Ne Yapmalı?
Wikimedia
- Sponsorlu İçerik
- Embriyoloji
- Cinsiyet ve Cinsellik Araştırmaları
Herhangi bir tüp bebek tedavisinde, embriyo transferi prosedürü, belki de en heyecan verici ve tabii ki stresli bir kilometre taşı olabilir. Tüp bebek tedavisine karar verme aşamasında yaşanan gelgitler, tedavi başladıktan sonraki ilaç kullanımı ve izleme haftalarından sonra, yumurta toplama prosedürü ve en sonunda oluşan embriyoların nasıl geliştiğini görmek için sabırsızlanılan bir süreç yaşanır.
Tüm bunların sonunda da tüp bebek tedavisinin son adımı olan embriyo transferine gelinir. Embriyolar profesyonel bir ekip çalışması ile rahim içine yerleştirildikten sonra, artık anne adayının beklediği tek şey vardır: İmplantasyon, yani embriyonun rahme sağlıklı bir şekilde tutunabilmesi...
Embriyo İmplantasyonu Nedir?
İmplantasyon, yani tutunma, transfer edilen bir embriyo, endometriyal astarda uterusun duvarına tutunduğunda meydana gelir. Tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden 2- 5 gün sonra yumurta toplama işleminden 6- 10 gün sonra implantasyonun gerçekleşmiş olması beklenir. Bu süreç de ideal bir 28 günlük adet döngüsünün 20 - 24 gününe eşittir.
İmplantasyonun Başarı Şansını Neler Etkiler?
Transfer edilen embriyoların başarıyla rahim duvarına tutunma hızı ve gücü çoğunlukla iki faktöre bağlıdır. Bu faktörler embriyonun kalitesi ve rahim duvarının embriyoyu alabilirliğidir.
Bu bağlamda, implantasyon başarısızlıklarının çoğu da embriyodaki kromozomal anormalliklerden kaynaklanmaktadır ve bu da implantasyon başarı oranlarının neden yaşla birlikte azaldığını açıklamaktadır. Çünkü en başından bakarsak, kadının yaşı ilerledikçe yumurta kalitesi düşmekte ve düşük yumurta kalitesi de oluşan embriyoların implantasyon için yeterince sağlıklı olamaması anlamına gelebilmektedir. Ancak bu sorundan muzdarip olmamak adına da günümüzde gebeliği ileri yaşlara ertelemek isteyen kadınlar için yumurta dondurma işlemi uygulanabilmektedir. Bu sayede kadın 30 yaşında yumurtasını dondurduğunda, 40 yaşına gelse bile 30 yaşındaki kaliteli yumurtalarını kullanarak bebek sahibi olabilmektedir.
Needpixİmplantasyon başarısızlıklarına yol açan bir diğer etken olan rahmin alabilirliğinin düşük olması sorunu ise pek çok faktörden etkilenebilmektedir. Genel olarak; hormonsal sorunlar, dengesizlikler, tiroid bozuklukları, otoimmün bozukluklar, uterusun şekli veya pozisyonunda anatomik bir problem veya endometriyal astarda sorun olması gibi durumlarda rahmin embriyoyu tutabilme, orada besleyebilme gücü azalmaktadır.
Tüp bebek tedavinin başlarında yapılan ayrıntılı bir teşhis süreci bu sorunları doğru bir şekilde tanımlayabilmeli ve bir hasta embriyo transfer aşamasına gelmeden önce bu sorunların çoğu tedavi edilmiş olmalıdır. Ancak bu şekilde başarısızlık faktörleri ekarte edilerek daha başarılı bir embriyo implantasyonu gerçek olabilir.
Embriyo İmplantasyonunun Başarılı Olması İçin Neler Yapmak Gerekir?
Tüp bebek tedavisi düşünen ya da tedaviye başlamış olan birçok hasta, implantasyona yardımcı olmak için ne yapabileceklerini merak etmekte veya transfer sonrası embriyo implantasyonu şansını en üst düzeye çıkarmak için herhangi bir yol olup olmadığını araştırmaktadır.
Yukarıda da belirtildiği gibi embriyodaki kromozomsal sorunları çözmek ve rahmin embriyoyu tutabilme gücünü artırmak daha çok tıbbi yöntemlerle mümkün olabilmektedir; yani embriyo implantasyonunun büyük ölçüde hastanın kontrolü dışında olduğunu kabul etmek gerekiyor. Hastanın tek başına yapacağı herhangi bir eylemin bir embriyonun tutunup tutunamamasına çok büyük bir katkısı ya da etkisi olmamaktadır.
Bununla birlikte implantasyon başarısını artırmak ile çok fazla ilgilenmek, buna kafa yormak ve bunun için strese girmek bu süreçte zararlı bile olabilir. Tüp bebek tedavisinde başarı için özellikle anne adaylarının rahat, huzurlu ve stressiz olmaları çok önemlidir.
Embriyo Transferinden Önce Neler Yapılabilir?
Tüm bunlara rağmen, tüp bebek tedavisinde embriyo transferine hazırlanırken ve işlem sonrasında, hastanın başarı şansını artırmak için uygulayabileceği bazı basit adımlar da bulunmaktadır.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Blastosist Transferi Düşünülebilir!
Klasik tüp bebek tedavilerinde elde edilen embriyolar 2-3 gün laboratuvarda izlendikten sonra, kalitesi yüksek olduğu düşünülen 1 ya da en fazla 2 tanesi anne adayının rahmine transfer edilir. Yani embriyolar laboratuvarda 3-7 gün kültürlenmeye bırakılabilir ve genellikle 3. gün transfer yapılır. Embriyoların 5. güne kadar bu kültür ortamında tutulup, 5. güne kadar dayanabilenlerin transfer edilmesi ise “blastosist transferi” olarak adlandırılır.
Blastosistler, en az 5 günlük bir gelişimden sonra transfer edilen, bu bakımdan da en güçlü oldukları düşünülen embriyolardır. Tıbbi teknolojideki ve tüp bebek tedavilerindeki ilerlemeler, yeni gelişmeler, embriyoların transfer işleminden önce blastosist aşamasına getirilmesini kolaylaştırmış ve blastosist transferi de tüp bebek tedavisindeki başarı şansını artırmıştır.
Tüp bebek tedavisinde erken aşama embriyolar yerine blastosistlerin transfer edilmesi, embriyonun kalitesini izlemek için daha fazla zaman sağlar. Bu sayede de tüp bebek uzmanın transfer için en uygun embriyoları seçmesi ve implantasyon başarısı şansını arttırması mümkün olabilir.
Blastosist transferi, “doğal” bir hamilelik sürecini, klasik tüp bebek tedavisine göre daha yakından taklit eder. Çünkü korumasız cinsel ilişki ile doğal olarak döllenmiş bir embriyo, gelişiminin 5. gününde uterus için fallop tüplerinden bırakıyor olur ve uterusun astarı bu bölgeyi implantasyona en elverişli duruma getirir. Yani aslında blastosist transferi hem embriyo kalitesinin daha yüksek olması hem de rahim duvarının tutunma için en elverişli hale gelebilmesi ve bunlardan dolayı da implantasyon başarısının artması için önemlidir.
Embriyo Taraması Yapılabilir!
Embriyo transferinin başarılı olabilmesinin iki temel koşulundan birisi embriyo kalitesi olduğuna göre, transferden önce embriyoların genetik açıdan test edilmesi, en uygun embriyoların veya blastosistlerin seçildiğinden emin olmak için iyi bir yoldur. Bu sayede implantasyon şansı artabilir. Bu bağlamda Preimplantasyon Genetik Tanı (PGS) yöntemi, embriyoların doğru sayıda kromozom içerdiğini kontrol etmek için kullanılan bir tekniktir.
Bu yöntem, embriyolog taramasının, aneuploidi (eksik veya ekstra kromozomlar) olarak bilinen, implantasyon başarısızlığına neden olabilecek çok çeşitli genetik mutasyonlar için kullanılmasına olanak verir. Preimplantasyon Genetik Tanı (PGD) işlemi, embriyodaki tek gen bozukluklarının veya kromozom parçalarının yeniden düzenlendiği kromozomal translokasyonları taramak için kullanılmaktadır.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGD) işlemi genellikle;
- Tay Sachs hastalığı (hatalı bir genin olduğu kalıtsal bir hastalık),
- Kistik fibroz (pek çok organın salgı bezlerini etkileyerek fonksiyon bozukluklarına yol açan kalıtsal bir hastalık),
- Kırılgan X sendromu (zeka geriliğine ve öğrenme güçlüğüne yol açan kalıtsal bir hastalık),
- Anöploidi (hücre bölünmesi sırasında, kromozomların ayrılmasında oluşan hatalar nedeniyle normal kromozom setinde bir ya da birkaç kromozomun artması ya da eksilmesi) gibi durumlar açısından risk görüldüğünde uygulanır.
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGD) işlemi laboratuvarda embriyolog tarafından ve embriyoya çok az zarar verme riskiyle yapılabilmektedir.
Embriyoskop İşe Yarayabilir!
Embriyo kalitesini araştırmak için herhangi bir genetik teste girmeyi tercih etmeyen, ancak embriyoların laboratuvarda nasıl kültürlendiği ve nasıl geliştiği hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyenler embriyoskop teknolojisinden faydalanabilir. İzah edelim:
Embriyoskop, en yeni fotoğrafçılık teknolojisinin kullanımı ile embriyoların an be an takip edilerek fotoğraflanmasına olanak vermektedir. Özel bir inkübatör olan embriyoskop, her 5 dakikada bir embriyoların fotoğraflarını çeker ve bunları zaman atlamalı filmlere yerleştirir. Oluşturulan bu filmle, embriyologların hücrelerinin nasıl bölündüğünü ve geliştiğini izlemek mümkün olabilir.
Aynı bağlamda, kültürleme işlemi sırasında belirli kilit noktalardaki kalıpları, genel geçerli işlemleri tanımak, uzmanların transferden sonra hangi embriyoların implante olma şansının en iyi olduğuna karar vermesine yardımcı olabilir.
Embriyo Tıraşlamayı Araştırın!
Erken evre embriyoları, zona pellicuda olarak bilinen çok ince bir zarla çevrelenmiştir. Bir embriyo implante edilmeden önce, bu zardan çıkmış olmalıdır. Embriyo tıraşlama olarak bilinen bir teknik, tüp bebek embriyosunun implante edilmesini kolaylaştırabilmektedir. Buna biraz bakacak olursak:
Bazı embriyolar, kendini saran bu zarı delemediği için dışarı çıkamaz ve dolayısıyla da rahim duvarına tutunamaz. Embriyo tıraşlama işlemi ise embriyonun bu zardan çıkmasına yardım eder. Bu işlem, laboratuvarda yüksek güçlü bir mikroskop altında yapılır. Embriyolog, özellikle zorlu bir prognozu olan hastalar için embriyonun implantasyon şansını artırabilmek için zona pellicudada küçük bir delik yaratır ve embriyo bu delikten çıkarak implante olabilir.
Östrojen ve Progesteron Takviyesi Hakkında Doktorla Görüşmek İyi Olabilir!
Hem transfer öncesi hem de sonrasında dikkatli bir şekilde yönetilen hormon dengesi ve gerekiyorsa hormon takviyesi, endometriyal astarın embriyo tutunması için hazırlanmasına ve desteklenmesine yardımcı olabilir. Bu sayede embriyo, implantasyon ve erken gelişim için ideal bir ortama sahip olabilir. Bunun için tüp bebek tedavisini gerçekleştiren doktor ile görüşmek gerekir.
Embriyo Transferinden Sonra Neler Yapılabilir?
Biraz Rahatlamak İyi Gelebilir!
Embriyo transferinden sonra yatak istirahatinin faydalı olduğuna dair bir akademik bir kanıt bulunmamakla birlikte, transfer ile hamilelik testi arasındaki “iki haftalık bekleme” sırasında rahatlamanın yollarını bulmak çok iyi olabilir. Embriyo transferine kadarki süreç genellikle yorucu ve gergin olabilmektedir.
Transfer sonrası, fiziken ve zihinsel olarak kendinize yatırım yapmak ve tabiri yerindeyse "kendinizi şımartmak" için çok uygun bir dönemdir. Zaten yukarıda da izah ettiğimiz gibi, anne adayının stresten uzak olmasının implantasyonu olumlu etkilediği de bilinmektedir.
Ağır Egzersizler ve Cinsel İlişki Önerilmez!
Embriyo transferinden sonra anne adayının günlük rutin faaliyetlerini kısıtlamaya gerek yok. Ancak ağır egzersizler bu dönemde kötü bir fikirdir. Çünkü yumurtalıklar bu süreçte hala büyüyebilir, hassaslaşır ve korunmaları gerekir. Bu bakımdan ağır bir antrenman uterus kasılmalarını uyarabilir. Aynı şey cinsel ilişki için de geçerli olabilir. Bundan dolayı embriyo transferinden kanda gebelik testine kadar ağır egzersizlerden ve cinsel ilişkiden kaçınmak doğru olabilir.
Hamileymiş Gibi Beslenmek Gerekir!
Pek çok internet sitesinde yer alan “implantasyon diyeti” ve “mucize yiyecekler” gibi başlıklar altındaki ürünlerin implantasyonu kolaylaştırdığına dair herhangi bir kanıt yok; bunlara aldanmayın! Bu süreçte bir yiyecek veya yiyecek grubuna aşırı odaklanmak dengeli beslenmeyi engelleyebilir ve eğer gebelik oluşursa sağlıklı bir bebek olmalıdır. Bu bakımdan implantasyona yardımcı olacak en iyi diyet, tedavi ve hamilelik boyunca tüketilmesi gerekenlerden ibarettir. Yani bol miktarda protein, lif ve sebze ile dengeli bir beslenme programı gayet uygundur. Tabi ki de, alkol, nikotin ve kafein gibi tüm zararlı maddelerden kaçınmak en önemlisidir.
Aşırı Sıcaklıklardan Kaçınmak Önerilir!
Sıcak su havuzları, saunalar, solaryum veya vücut ısısını yükselten herhangi bir aktiviteden bu süreçte kaçınılmalıdır. Genel olarak, bu süre zarfında havuz veya küvet gibi su içinde olmamak da en iyisidir. Çünkü enfeksiyonlardan korunmak gerekir. Bu bağlamda doktor aksini söyleyene kadar dinlendirici bir ılık duş yeterli olur.
Manevi Destek Güçlü Olmalı!
Embriyo transferinden sonraki süreçte anne adayının eşi, arkadaşları, ailesi, varsa terapisti, tüp bebek kliniğinde çalışanlar ve aslında tüm tanıdıkların desteği çok değerlidir. Anne adayının yaşadığı heyecana ortak olunması, endişelerin paylaşılması çok önemlidir. Bu bakımdan stresi uzaklaştırmak için yakınlar, tanıdıklar en iyisidir.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
5
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- İçerik Sponsoru: Prof. Dr. Bülent Tıraş | Arşiv Bağlantısı
- M. L. Grøndahl, et al. (2017). Effect Of Women’s Age On Embryo Morphology, Cleavage Rate And Competence—A Multicenter Cohort Study. PLOS ONE. | Arşiv Bağlantısı
- L. Anderheim, et al. (2005). Does Psychological Stress Affect The Outcome Of In Vitro Fertilization?. Human Reproduction, sf: 2969-2975. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 13:24:51 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8053
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
