Eğer Merkür Güneş'e Daha Yakınsa Nasıl Oluyor da Venüs Daha Sıcak Olabiliyor?

Sağduyumuz, sıcak nesnelere daha yakın olan cisimlerin daha yüksek yüzey sıcaklıklarına sahip olmasını bekler. Örneğin, bir kamp ateşi etrafında duran insanlardan ateşe daha yakın olanların yüzleri ve elleri daha fazla ısınacaktır. Aynı durum, devasa bir kamp ateşi olan (ancak yanma yerine çekirdek tepkimeleri dolayısıyla ısı yayan) Güneş ve etrafında dönen gezegenler için de geçerlidir. Ancak önemli bir farkla: Güneş'e en yakın gezegen Merkür'ün yüzey sıcaklığı (ortalamada 427 santigrat derece), ikinci en yakın gezegen olan Venüs'ün sıcaklığından (ortalamada 462 santigrat derece) daha düşüktür! Yani daha uzaktaki gezegen, daha yakındaki gezegenden daha sıcaktır! Bu neden olur?

En temel sebebi, bilimde sağduyuların yanılgıya fazlasıyla açık olmasıdır. Zira sağduyu, genellikle en basit ve bariz açıklamayı doğru kabul etmeye meyillidir. Bu özünde kötü bir şey değildir ve çoğu zaman isabetli yargılara varmanıza katkı sağlayabilir. Fakat aynı zamanda, aslen çok daha karmaşık olan konuları gereğinden fazla basitleştirmenize ve hatalı varsayımlarda bulunmanıza da neden olabilir. Örneğin, kamp ateşi örneğimizde mesafe ile sıcaklığı ilişkilendirirken cisimlerin yapısal özelliklerini göz ardı ettik. Sadece "insan bedeni" olarak düşündük. Halbuki kıyasladığınız şeyler odun ile metal gibi farklı yapılı, farklı ısıl katsayılara sahip malzemelerse, kamp ateşinden daha uzakta olsa bile metal odundan daha hızlı ve fazla ısınabilecektir! 

Merkür ve Venüs için de bu geçerlidir. Her ne kadar "gezegen" deyip geçsek de, bu iki gezegen arasında önemli yapısal farklar bulunmaktadır. Bu farkların başında, Venüs'ün aşırı yoğun atmosferi ve Merkür'ün aşırı ince atmosferi gelmektedir. Atmosfer, hele ki karbon-temelli sera gazlarına sahip atmosfer, adeta bir battaniye gibidir: Gezegenleri sarar ve Güneş'ten gelen ışınları gezegenin bünyesinde hapseder. Böylece daha az ısı enerjisi geliyor olsa bile, bu enerji daha uzun süreler boyunca yüzeyde tutularak sıcaklığın arttırılmasında kullanılabilir. 

Venüs'ün kalın atmosferi de tam olarak bu sebeple Güneş'ten gelen ısıyı Merkür'e göre çok daha uzun süreler ve çok daha etkili bir şekilde yüzeyinde hapis halde tutabilir. Bu sayede Güneş'ten daha uzak olsa bile, Merkür'den daha yüksek yüzey sıcaklığına sahip olabilmektedir. Buna karşılık Merkür'e gelen yoğun Güneş ışınları, ince atmosferden kolaylıkla kaçarak uzaya saçılır. Bu nedenle Merkür, Venüs'ten daha soğuktur. 

Aslında bunu sağduyu örneğimize de uyarlamak mümkündür: Eğer ki bir battaniyeniz varsa, kamp ateşinden daha uzakta olsanız bile battaniyesi olmayan ama kamp ateşine daha yakın bir arkadaşınıza göre daha sıcak kalabilirsiniz!