Eğer Merkür Güneş'e Daha Yakınsa Nasıl Oluyor da Venüs Daha Sıcak Olabiliyor?
Mehmet Ergün
Sağduyumuz, sıcak nesnelere daha yakın olan cisimlerin daha yüksek yüzey sıcaklıklarına sahip olmasını bekler. Örneğin, bir kamp ateşi etrafında duran insanlardan ateşe daha yakın olanların yüzleri ve elleri daha fazla ısınacaktır. Aynı durum, devasa bir kamp ateşi olan (ancak yanma yerine çekirdek tepkimeleri dolayısıyla ısı yayan) Güneş ve etrafında dönen gezegenler için de geçerlidir. Ancak önemli bir farkla: Güneş'e en yakın gezegen Merkür'ün yüzey sıcaklığı (ortalamada 427 santigrat derece), ikinci en yakın gezegen olan Venüs'ün sıcaklığından (ortalamada 462 santigrat derece) daha düşüktür! Yani daha uzaktaki gezegen, daha yakındaki gezegenden daha sıcaktır! Bu neden olur?
En temel sebebi, bilimde sağduyuların yanılgıya fazlasıyla açık olmasıdır. Zira sağduyu, genellikle en basit ve bariz açıklamayı doğru kabul etmeye meyillidir. Bu özünde kötü bir şey değildir ve çoğu zaman isabetli yargılara varmanıza katkı sağlayabilir. Fakat aynı zamanda, aslen çok daha karmaşık olan konuları gereğinden fazla basitleştirmenize ve hatalı varsayımlarda bulunmanıza da neden olabilir. Örneğin, kamp ateşi örneğimizde mesafe ile sıcaklığı ilişkilendirirken cisimlerin yapısal özelliklerini göz ardı ettik. Sadece "insan bedeni" olarak düşündük. Halbuki kıyasladığınız şeyler odun ile metal gibi farklı yapılı, farklı ısıl katsayılara sahip malzemelerse, kamp ateşinden daha uzakta olsa bile metal odundan daha hızlı ve fazla ısınabilecektir!
Merkür ve Venüs için de bu geçerlidir. Her ne kadar "gezegen" deyip geçsek de, bu iki gezegen arasında önemli yapısal farklar bulunmaktadır. Bu farkların başında, Venüs'ün aşırı yoğun atmosferi ve Merkür'ün aşırı ince atmosferi gelmektedir. Atmosfer, hele ki karbon-temelli sera gazlarına sahip atmosfer, adeta bir battaniye gibidir: Gezegenleri sarar ve Güneş'ten gelen ışınları gezegenin bünyesinde hapseder. Böylece daha az ısı enerjisi geliyor olsa bile, bu enerji daha uzun süreler boyunca yüzeyde tutularak sıcaklığın arttırılmasında kullanılabilir.
Venüs'ün kalın atmosferi de tam olarak bu sebeple Güneş'ten gelen ısıyı Merkür'e göre çok daha uzun süreler ve çok daha etkili bir şekilde yüzeyinde hapis halde tutabilir. Bu sayede Güneş'ten daha uzak olsa bile, Merkür'den daha yüksek yüzey sıcaklığına sahip olabilmektedir. Buna karşılık Merkür'e gelen yoğun Güneş ışınları, ince atmosferden kolaylıkla kaçarak uzaya saçılır. Bu nedenle Merkür, Venüs'ten daha soğuktur.
Aslında bunu sağduyu örneğimize de uyarlamak mümkündür: Eğer ki bir battaniyeniz varsa, kamp ateşinden daha uzakta olsanız bile battaniyesi olmayan ama kamp ateşine daha yakın bir arkadaşınıza göre daha sıcak kalabilirsiniz!
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
32
-
17
-
16
-
14
-
11
-
8
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- UCSB. Why Is Venus Hotter Than Mercury If Mercury Is Closer To The Sun?. (30 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 30 Mayıs 2019. Alındığı Yer: UCSB | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/11/2024 11:59:06 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4456
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
