Dünya'nın İçi Boş Olsaydı Nasıl Olurdu?

Dünyanın İçi Boş Olsaydı Nasıl Olurdu?

Bir Boeing 747 ile dünyanın bir tarafından tam karşı tarafına uçmanız yaklaşık 22 saatinizi alır... Yolun biraz sarsıntılı geçeceğini bilsem de uzun yol bu dairesel olandır.

Peki dünyanın ortasından bir tünel açsak ve içine atlasak nasıl olurdu? Aslında, Coriolis etkisi yüzünden muhtemelen çok da uzağa gidemezdik. (Coriolis etkisi, hareket eden bir atlı karıncaya bir top fırlattığınızda topun garip bir şekilde kavis almasının ve kuzey yarım küredeki fırtınaların daima saat yönünün tersine esmesinin nedenidir.) Ekvatordayken dünya doğuya doğru 1670 km/sa hızla hareket eder, siz de tabii. Ve derinlere gittikçe, etrafınızda bulunan dünyaya ait parçaların her biri bir günde bir tam tur atarlar, ama merkeze doğru gittikçe parçaların çizgisel hızları düşer.

Düşey bir tünelin içine zıplarsanız bir süre sonra doğuya doğru hareket hızınız kayanın hareket hızını geçer. Yani bir kaç kilometre aşağıya ilerledikten sonra doğu duvarına çarparsınız. Bu bir felaket olmaz.

Hatta bazı madenciler bunu, Lake Superior yakınlarında bir millik bir tünele bir gülle atarak denemişler ve gülle asla tabana ulaşmamış. Ya tünelimiz kutuptan kutba olsaydı, yani Coriolis Etkisi devre dışı kalsaydı ne olurdu? Bir de hava direncini ve sürtünmeyi de yok sayalım. Dünyanın kütlesi merkeze doğru daha konsantre olduğundan, ilk 3000 km'de kütle çekimi sizi hemen hemen aynı kuvvetle çeker. Yani başka bir deyişle dünyanın merkezine olan yolu yarılayıncaya kadar.

Bu bilinen sabit kuvvet saniyede 8km'lik bir hıza ulaşıncaya dek sizi ivmelendirir. Dünyanın merkezine olan yolculuğun yarısı sadece 13 dakika sürer. Ve işte yolculuğunuzdaki bu noktada üzerinize uygulanan çekim kuvveti maksimumdur. Ama bu kuvvet, yüzeyde üzerinize uygulanmakta olan kuvvetten sadece biraz daha fazladır.

Siz merkeze daha da yaklaşmaya başladıkça ve dünyanın kütlesinin daha fazla kısmı üzerinizde kaldıkça altınızda kalan kısmın kütle çekiminden daha fazla kurtulmaya başlayacaksınız. Ve bu çekim siz merkeze gidene kadar azalacak. Ve burada üzerinizde hiçbir kütle çekimi hissetmezsiniz, ya da dünya sizi her yönden aynı büyüklükte çekiyor da denebilir, böylece "yukarı" ya da "aşağı" algısı olmadan serbestçe süzülebilirsiniz. 22,000 mil/sa ya da 6 mil/sn'ye dek hızlanacağını unutmaman kaydıyla tabii.

Merkezi geçer geçmez tüm süreç tersine döner ve gitgide yavaşlarsınız. İlk başta zayıfça ve sonra daha güçlü bir şekilde aşağı çekilirsiniz, yoksa yukarıya mı demeliydim?

Diğer tarafa geçince durup yüzeye adımınızı atarsınız. Sadece 37 dakika (ya da bir kurutma makinesinin süresi) kadar geçmiştir. Kazabildiğimiz en derin çukur Rusya'daki Kola Superdeep sondaj kuyusu. Ama o da sadece 12 km kadar aşağıya gidiyor, yani Manhattan'ın uzunluğunun 2/3'ü kadar. Durmak zorunda kaldılar çünkü çok sıcaktı, tam 180°C. Dünyada bir taraftan bir tarafa delik açmanın bir zorluğu da bu. Dünya sıcak, merkezde ise eriyik halde. Öyle küreklerle bir delik açamazsınız.

Ama soru şu ki: Dünya’nın merkezi tamamen eriyik olmasaydı, tamamen boş olsaydı ve Dünya yine aynı ağırlıkta olsaydı?

Dünya’nın tüm kütlesini ayağımızın altındaki ince bir kabukta toplanmış olarak düşündüğümüzde dünyanın artık bir manyetik alanı olmazdı. Çünkü bu manyetik alan eriyik demir çekirdekten gelmektedir. O zaman güneşten gelen rüzgar ve fırtınalara karşı tamamen korunmasız olurduk. Bu da HER YERDE aurora (şafak) göreceğimiz anlamına gelirdi.

Bakın! Kuzey-güney-doğu Işıkları!

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Peki, güneş fırtınasından kaçmak amacıyla içi boş dünyanın içine atladığınızda ne olurdu?

Küresel dünya kabuğunun farklı kısımlarından gelen kütle çekimleri birbirini mükemmel bir şekilde dengeler ve dünya hiç yokmuş gibi orada serbestçe süzülürdünüz. Yanınızda bir astronot kıyafeti getirseniz iyi olurdu çünkü dünya ÜZERİNDE dünyanın İÇİNİ doldurmaya yetecek kadar hava olmazdı. Ama ya bu içi boş dünya aynalarla dolu olsaydı ne olurdu?

Henry, bu komik olurdu... şimdilik.

Dünya yüzeyine dönersek çok da bir farklılık görmezdik, en azından kütleçekimsel açıdan. Düşen cisimler yine 9.8 m/s^2 ivmeyle hızlanırdı, bir beyzbol topu hala aynı yörüngeyi izlerdi ve Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesi de aynı olurdu. Hey Henry, hadi dış uzaya gidelim, hemen şimdi. Silahını da yanına al - ne demek istediğimi sonra anlayacaksın.

Hadisene. Oh, tabii siz de geliyorsunuz.

Destek Olun

Bu video, Minute Physics tarafından hazırlanmış, Evrim Ağacı tarafından altyazılandırılmıştır. Eğer içeriği beğendiyseniz, orijinal kaynağa destek olmak için, lütfen YouTube kanalına gidip videolarını beğenmeyi unutmayın.

Minute Physics kanalının bu videosunu orijinal dilinde ve İngilizce alt yazılı olarak buradan seyredebilirsiniz: