Doğum Sonrası Depresyon Nedir? Lohusalık Hüznünden Farkı Nedir?

Gebelik dönemi kişinin hayatında fizyolojik, ruhsal ve sosyal değişimlerin yoğun olarak yaşandığı bir dönemdir. Bu değişimler anksiyete bozuklukları, depresyon, obsesif-kompulsif bozukluk gibi çeşitli ruhsal bozukluklara neden olabilmektedir. Gebelik ve doğum sonrası başlangıçlı majör depresif epizod yaklaşık 4 hafta sürmesi halinde doğum sonrası depresyon olarak tanımlanmaktadır.

Gebelik sonrasında oldukça sık görülmektedir. Bu durumun normal involüsyonel fenomenden (kilo kaybı, uykusuzluk vb.) ve doğum sonrasında %60-70 oranla rastlanan lohusalık (annelik) hüznünden ayırt edilebilmesi gerekir.

Lohusalık Hüznü; üzüntü, karamsarlık, mutsuzluk, zihin bulanıklığı, bitkinlik, endişeli hal, kolay ve sık ağlama, en yakınlarına sıkıca bağımlı olma gibi belirtilerle ortaya çıkmaktadır. Lohusalık hüznü dediğimiz bu durum genellikle en fazla 10 gün sürer ve belirtiler kendiliğinden, yakınların sosyal desteği ve ilgisiyle ortadan kalkmaktadır. Doğum Sonrası Depresyon adı verilen durum ise yaklaşık 4 hafta boyunca gözlenmektedir.^[1]

Belirti ve Bulgular

Doğum sonrası depresyonun belirtileri klasik depresyondan farklı değildir. Belirtiler normal sayılan bir hüzün halinden, psikotik depresyona kadar giden bir gelişim gösterebilir ve doğumu takip eden bir yıl içinde, herhangi bir zaman diliminde ortaya çıkabilir.^[2]

Belirtiler aşağıda listelenmiştir ve bu belirtilerin en az 4 hafta gözlenmesi gerekir:

• Umutsuzluk, değersizlik, karamsarlık hisleri,
• Sosyal izolasyon,
• Devamlı ağlama,
• Cinsel istekte azalma,
• Dikkat eksikliği,
• Kararsızlık,
• İntihar düşünceleri,
• İştahta azalma ya da artma ve buna bağlı kilo değişiklikleri,
• Uyku düzeninde değişiklikler.

Bunların yanı sıra annenin hem kendisiyle hem de bebekle ilgilenemediğini düşünmesi üzerine yoğun bir suçluluk duygusu yaşanabilir. Bebeğe yabancılaşma söz konusu olabilir ve anne bebeğin kendisine ait olmadığı duygusunu hissedebilir. Anne, ailesine karşı sevgisizlik ve bebeğine karşı olumsuz duygular hissedebilir.

Doğum Sonrası Depresyona eşlik eden temel duygu genelde annenin kendini yetersiz hissetmesidir. Bu durumda kadın sadece çocuğunu değil, bir birey olarak kendisini de ihmal etmeye başlar. Bebeğe veya kendine zarar vermeye yönelik düşüncelere de kapılabilir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak... Daha fazla göster

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Hastalıkla İlişkili Genler, Etken Faktörler ve Risk Faktörleri

Doğum Sonrası (Postpartum) Depresyonunun risk faktörleri şöyle sıralanabilir:^[3]

• Doğum ve sonrasında meydana gelen hormonal değişiklikler,
• Planlanmamış gebelik,
• Kadının ya da eşinin işsiz olması,
• Sosyal desteğin yetersiz olması,
• Bebeğin bakımı ile ilgili duyulan kaygılar,
• Birden fazla doğum yapılmış olması (Bebeğin kardeşleri olması.),
• Gebelik esnasında oluşan fizyolojik değişiklikler,
• Evlilikle ilgili sorunlar.^[4]

Tedaviler veya İdare Yöntemleri

Doğum Sonrası Depresyon genellikle doğumdan sonraki 2. ve 8. haftalar arasında başlar ve en az 2 hafta en çok 1 yıl kadar sürer. Tedavi görmeyenler ahstalar 3 ay ila 1 yıl arasında kendiliğinden düzelir. Kullanılan ilaçlar anne sütüne geçebileceği için çok mecbur kalınmadıkça emziren annelere çoğunlukla ilaç tavsiye edilmez. Ancak gerekli olduğu takdirde, anne sütüne geçtiği halde bebekte ciddi yan etkilere sebep olmayan bazı antidepresan ilaçlar kullanılabilmektedir.^[5]

Tedavide öncelikli tercih edilen yöntem Bilişsel Davranışçı Psikoterapidir. Annenin yaşadığı depresif duygudurum, geçmiş ve anlık stres yükleri ile ilgili olduğundan bunların çözümlenmesi son derece önemlidir. Elektrokonvülsif terapi ve diğer nöromodülasyon yöntemleri de doğum sonrası depresyonun tedavisinde kullanılmaktadır.^[5]

Görülme Sıklığı ve Dağılımı (Epidemiyoloji)

Doğum sonrası depresyonun sıklığı son derece yüksektir. Dünya çapında doğum sonrası depresyon hamilelik sırasında veya sonrasında kadınların %20'sini etkilemektedir. Türkiye'de yapılan bir çalışmada doğum sonrası depresyon oranı %28 olarak saptanmıştır.^[6]

Etimoloji

Latince "post" (Tr: "sonra"), ve "partum" (Tr: "doğurmak") kelimelerinin birleşimiyle "Postpartum Depression", yani Doğum Sonrası Depresyon ismi ortaya çıkmıştır.^[7]