DNA Ne Kadar Süre Korunabilir? Jurassic Park Gerçek Olabilir Mi?
Jurassic Park
Jurassic World, 2015 yılında müthiş bir izlenme grafiği çizerek gösterime girdi. Peki dinozorları filmdeki gibi yeniden hayata döndürebilir miyiz?
Jurassic Park'ta bilim insanları, kehribar içindeki sivrisineklerin midelerindeki emilmiş kandan 80 milyon yıllık dinozor DNA'larını çıkarıyor. Gerçekte ise bu pek mümkün değil; çünkü DNA’nın 65 milyon yıl önce yok olmuş dinozorlardan günümüze kadar korunmuş olması teorik olarak imkansız.
Bir zamanlar Yeni Zelanda'da yaşamış ve soyları tükenmiş uçamayan bir kuş takımı olan moa isimli hayvanlardan elde edilen DNA'nın bozulma oranı ölçen bilim insanları, DNA'nın yarı ömrünü 521 yıl olarak belirlediler.
Yani DNA’da var olan bağların yarısı, canlının ölümünden sonraki 521 yılda bozunuyor. Geriye kalanların yarısının bozunması bir 521 yıl daha alıyor. Ondan geri kalanın yarısının bozunması da... Bu böyle devam ediyor. Bu da, kusursuz şartlar altında bile DNA bağlarının en fazla 6,8 milyon yıl içerisinde tamamen yok olacağı anlamına geliyor. Yani 6,8 milyon yıl, DNA'nın teorik olarak korunabileceği maksimum süre dilimi.
Ancak doğadaki şartlar, neredeyse hiçbir zaman kusursuz değildir. Sıcaklıklar, oksitlenme ve diğer çevresel etmenler, bozulma oranlarını hızlandırmaktadır. DNA muhafazasını etkileyen diğer etmenler arasında kazıdan sonraki saklama zamanı, toprak kimyası ve hatta türün yılın hangi zamanında öldüğü gibi çok sayıda faktör var. Bu nedenlerle, pratikte baktığımızda DNA, çoğu zaman en fazla 1 milyon yıldan tamamen yok olmaktadır.
Gerçekten de, Grönland buzları altından çıkarılan çok iyi korunmuş böcek ve bitkilerden elde edilen en eski DNA örnekleri 800.000 yıla kadar uzanıyor. En eski DNA'lardan bir diğeri ise 700.000 yıl öncesinden kalma bir at fosilinden ve 1.2 milyon yıl öncesine ait bir mamut fosilinden! Ancak bunlar ekstrem düzeyde iyi korunmuş örnekler; normalde birçok türün bu kadar iyi korunması olası değil.
Dolayısıyla Jurassic Park'ın dinozorların dönüşünü pek de bilimsel bir temele oturttuğunu söylemek pek mümkün değil; zira filmin sözünü ettiği dinozorlar, DNA'nın korunabileceği teorik limitten bile 10 kat eski bir tarihe sahip.
Filmlerden ötürü yaygın olarak inanılan hatalı bilgilerden 15 tanesini buradan okuyabilirsiniz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
Soru & Cevap Platformuna Git-
33
-
8
-
7
-
5
-
5
-
5
-
3
-
2
-
0
-
0
-
0
-
0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 22/02/2025 16:26:13 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4241
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
