Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Dişi Aslanlar, Yele Çıkarıp Erkek Aslanlar Gibi Davranıyorlar!

Yeleli Dişileri Barındıran Aslan Grupları, Diğer Sürülerle Rekabette Daha Avantajlı!

Dişi Aslanlar, Yele Çıkarıp Erkek Aslanlar Gibi Davranıyorlar!
3 dakika
46,646
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 7 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Fotoğrafta gördüğünüz bu yeleli "aslan kral", aslında bir "aslan kraliçe". Yani bir dişi! Ancak bu özelliğe sahip tek dişi o değil. Botswana'daki 5 dişi aslanda yeleler çıktı ve erkek-benzeri davranışlar sergilemeye başladılar. Hatta bunlardan bir tanesi, dişilerde hiç görülmeyen bir şekilde, kükremeye benzer sesler çıkarıp, diğer dişileri döllemeye çalışıyor!

Erkek aslanlar yeleleriyle ayırt edilirler. Bu yelelerle dişileri üzerlerine çekerler ve kükreyerek alanlarını korurlar. Kükreme davranışı, sürüdeki diğer bireyleri çağırmak için de kullanılır. Dişilerde ise yele bulunmaz ve sesleri neredeyse hiç çıkmaz.

Tüm Reklamları Kapat

Ancak kimi zaman dişilerde yeleler görülebilir ve birazcık da olsa erkek gibi davranışlar sergilemeye başlayabilirler. Ancak dişi aslanlarda yelelerin çıkabileceğine dair raporlar bugüne kadar aşırı nadirdi ve çoğu zaman kulaktan dolma iddialara ve şahsi yaşanmışlıklara dayanıyordu. Var olduklarını biliyorduk; ancak nasıl davrandıklarına dair pek bir fikrimiz yoktu.

Şimdiyse, Sussex Üniversitesi'nden Geoffrey D. Gilfillan ve arkadaşları, Botswana'nın Okavango deltasındaki Moremi Av Rezervi'ndeki 5 dişi aslanda yele gelişimini bilimsel olarak raporlamayı başardılar. Gilfillan bu aslanlar üzerinde çalışmaya Mart 2014'te başladı ve sonraki 2 yıl boyunca SaF05 adı verdiği bir tanesinin davranışlarını kaydetti. Bu dişide az gelişmiş olsa da diğer dişilerinkinden büyük bir yele bulunuyordu. Gilfillan şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Her ne kadar SaF05, sürüyle kalma, erkeklerle çiftleşme gibi davranışları bakımından büyük oranda bir dişi olsa da, yine de erkeksi davranışları da bulunuyor. Örneğin dişilerin ortalamasından daha fazla koku bırakıyor ve kükrüyor. Üstelik diğer dişilere olmayan penisini sokmaya çalışıyor. Her ne kadar dişiler de erkekler gibi kükrese ve koku izi bıraksa da, bunu erkeklere göre daha az yaparlar. Öte yandan SaF05, davranışları bakımından çok daha erkeksiydi ve sıklıkla iz bırakıp kükrüyordu.

Panthera isimli küresel vahşi kedi koruma organizasyonunun başkanı ve baş koruma müdürü Luke Hunter, bu durumun en olası açıklamasının yükselmiş testosteron oranları olduğunu düşünüyor. Aslanlarda testosteron, yelenin gelişimini doğrudan etkilemektedir. Örneğin hadım edilmiş aslanlarda testosteron üretilemez ve hemen ardından yeleleri dökülür. 

2011 yılında, Güney Afrika'daki Ulusal Zoolojik Bahçeleri'ndeki Emma isimli dişi aslanda yele oluşumu gözlenmiştir. Üzerinde yapılan incelemelerde, yumurtalıklarında meydana gelen bir sorun dolayısıyla yüksek testosteron oranlarına rastlanmıştır. Ameliyatla yumurtalıkları alınan aslanın testosteronu azalmış ve eski haline dönmüştür. Botswana'daki aslanlarda da testosteronun etkisi olduğu gözlemlerle de desteklenmektedir. Blacksburg'da bulunan Virginia Tech'ten Kathleen Alexander, aslanların üreme başarılarıyla ilgili şöyle söylüyor:

Her ne kadar gözlediğimiz bazı yeleli dişi aslanlarda üreme gördüysek de, hiçbiri hamile kalmadı. Bu da, kısır oldukları olasılığını doğuruyor. Kısırlık, dişilerde testosteron gibi androjenlerin oranının artması durumunda sıklıkla görülen bir durumdur. Aslanlarda gördüğümüz davranışsal değişimler bunun en olası olduğunu gösteriyor.

Hunter ise bu açıklamanın Gilfillan ve arkadaşlarının çalıştığı aslanlar için geçerli olduğuna dair şüphelere sahip:

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

5 yeleli dişi aslanın da Okavango bölgesinden olduğu düşünülecek olursa, bu işte mutlaka genetik bir faktörün olması gerektiğini düşünüyorum. Bana kalırsa bu, hiç de endişelenilecek bir durum değil. Her ne kadar dişiler kısır gibi gözükseler de, bunun haricinde normal şekilde uzun ve sağlıklı yaşamlar sürebiliyorlar. Korumacı bir yaklaşımla düşünülecek olursa, bu örüntünün yaygınlaştığına veya aşırı nadir bir olay olmaktan öteye geçeceğine dair hiçbir bulgu yok.

Şu anda bu olayın arkasında yatan genetik ve hormonal nedenleri araştıran kimse yok gibi gözüküyor. Öğrencilerinden birisi kısa bir süreliğine de olsa bu olayın olası nedenleri üzerine çalışmış olan, Imperial College London'dan Vincent Savolainen şöyle söylüyor:

Tahminimce sadece bir veya birkaç gen değişime uğradı. Sanıyorum ki evcil kedilerde de maskülinleştirici genlere rastlanmıştı. Bu konuya eğilmek faydalı olabilir, özellikle de kedi genomu bir referans olarak halihazırda dizilenmiş olduğu için.

Peki bu erkeksileşmiş dişilerin diğer aslan sürüleriyle mücadelede avantaj sağlaması olası mı? Öyle gözüküyor! Gilfillan, bir seferinde SaF05'in bir zebrayı yere indirmeyi başardığını söylüyor:

Komşu sürü ondan zebrayı çaldı; ancak karşılığında SaF05 de onların 2 yavrusunu öldürdü.

Yavruları öldürme davranışı dişilerde neredeyse hiç görülmese de, erkeklerde son derece yaygındır.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
23
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • İnanılmaz 27
  • Tebrikler! 13
  • Bilim Budur! 7
  • Merak Uyandırıcı! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 6
  • Muhteşem! 5
  • Güldürdü 3
  • Umut Verici! 2
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Korkutucu! 1
  • Üzücü! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: New Scientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 19/03/2024 08:51:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/4549

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Bellek
Genel Görelilik
Maske Takmak
İklim Değişikliği
Bilim İnsanları
Kök Hücre
Antibiyotik
Mers
Araştırmacılar
Nükleer Enerji
Evrim Ağacı
Böcek Bilimi
Çekirdek
Siyah
Avcı
Temel
Gıda Güvenliği
Uterus
Çevre
Amerika Birleşik Devletleri
Çiçek
Film
Karar Verme
Kuş
Demir
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
K. Gruber, et al. Dişi Aslanlar, Yele Çıkarıp Erkek Aslanlar Gibi Davranıyorlar!. (25 Eylül 2016). Alındığı Tarih: 19 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/4549
Gruber, K., Bakırcı, Ç. M. (2016, September 25). Dişi Aslanlar, Yele Çıkarıp Erkek Aslanlar Gibi Davranıyorlar!. Evrim Ağacı. Retrieved March 19, 2024. from https://evrimagaci.org/s/4549
K. Gruber, et al. “Dişi Aslanlar, Yele Çıkarıp Erkek Aslanlar Gibi Davranıyorlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı, Evrim Ağacı, 25 Sep. 2016, https://evrimagaci.org/s/4549.
Gruber, Karl. Bakırcı, Çağrı Mert. “Dişi Aslanlar, Yele Çıkarıp Erkek Aslanlar Gibi Davranıyorlar!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 25, 2016. https://evrimagaci.org/s/4549.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close