Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Dinozorlar Arasında Yaşayan, Kertenkele ve Yılanlar Yüzünden Soyu Tükenmiş Yeni Bir Sürüngen Keşfedildi!

4 dakika
2,233
Dinozorlar Arasında Yaşayan, Kertenkele ve Yılanlar Yüzünden Soyu Tükenmiş Yeni Bir Sürüngen Keşfedildi! Julius Csotonyi
Tarihi Geçmiş Haber

Bu haber 2 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.

Tüm Reklamları Kapat

Smithsonian araştırmacıları; Yeni Zelanda'nın hala yaşayan tuataraları ile aynı eski soya sahip, kertenkele benzeri nesli tükenmiş yeni bir sürüngen türü keşfetti. Yeni keşfedilen Opisthiamimus gregori türünün, 150 milyon yıl önce Stegosaurus ve Allosaurus gibi dinozorlarla beraber Jura Devri Kuzey Amerika'da yaşadığı biliniyor.

Ulusal Doğa Tarihi Müzesinin Dinosauria yöneticisi Matthew Carrano, araştırma görevlisi David DeMar Jr. ve Londra Üniversitesi Akademesi ile Londra Ulusal Tarih Müzesinden Marc Jones; bu keşifte beraber çalıştılar. Keşfedilen türü, Journal of Systematic Paleontology dergisinde yayımlanan bir makalede anlattılar.[1]

Bu tarih öncesi sürüngen, burundan kuyruğa kadar 16 santimetre boyundaydı. Kıvrılmış halde, yetişkin bir insan elinin avucuna sığıyordu ve muhtemelen böcekler ve diğer omurgasızlardan oluşan bir diyetle hayatta kalıyordu. Carrano şöyle söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Muhtemelen kapanış sahnesinde yakalayacak kadar şanslı olduğumuz bu muazzam evrimsel hikâyeyi temsil etmesi açısından tuatara bizim için önemli. Nispeten basit bir kertenkele gibi görünse de, 200 milyon yıl önceye kadar uzanan evrimsel tarihin tümünü kapsıyor.

Keşif; Kuzey Wyoming'in Morrison Formasyonu'ndaki bir Allosaurus yuvasının etrafındaki bölgeden kazılan, az sayıdaki numuneler arasından yapıldı. Numuneler arasında, şaşırtıcı derecede eksiksiz ve iyi korunmuş bir fosil iskeleti bulunuyordu. Bulgu üzerine yapılacak daha detaylı çalışma, Jura'da çeşitli ve çok sayıda bulunan bu hayvanın eski sürüngen grubundan geriye neden Yeni Zelanda tuataralarının kaldığını ortaya çıkarmada yardımcı olabilir.

Tuatara
Tuatara
Wikimedia

Tuatara, daha yapılı bir iguanaya benziyor. Ancak tuatara ve yeni keşfedilen akrabası, aslında kertenkele değiller. Bu canlılar, en az 230 yıl önce kertenkelelerden ayrılan bir grup olan "rhynchocephalian"lar.

Jura altın çağlarında rhynchocephalianlar, büyük ve küçük boyutlarda neredeyse dünyanın her yerinde bulunuyor ve suda yaşayan balık avcılarından hantal bitki avcılarına kadar birçok ekolojik rolü üstleniyordu. Ancak hala tam olarak anlaşılmayan nedenlerden dolayı, kertenkeleler ve yılanlar dünya çapında daha yaygın ve daha çeşitli sürüngenler haline geldikçe rhynchocephalianların tümü ortadan kayboldu.

Kertenkeleler ve rhynchocephalianlar arasındaki bu evrimsel fark, tuataranın garip özelliklerinin açıklanmasında yardımcı oluyor. Örneğin tuataralar; çene kemikleriyle birleşmiş dişleriyle, tıpkı bir testere bıçağı gibi çenelerini ileri geri kaydıran eşsiz bir çiğneme hareketine sahipler. Ayrıca 100 yıldan fazla yaşayabiliyor ve daha soğuk iklimlere dayanabiliyorlar. O. gregori'nin resmi tanımından yola çıkarak Carrano şunları söylüyor:

Tüm Reklamları Kapat

Fosil, gelecek çalışmalar için erişilebilir bir durumda müzenin koleksiyonuna eklendi. Belki de bir gün; kertenkeleler hala dünyada bulunurken, neden rhynchocephalianlardan geriye kalan tek şeyin tuatara olduğunu anlamada araştırmacılara yardımcı olabilir. Bu hayvanlar kısmen, kertenkeleler ile olan rekabet sonucu yok olmuş olabilirler. Ancak, iklimdeki küresel değişiklikler ve değişen habitatlar da bunda etkili olmuş olabilir. Evrimsel süreçte bir grubun, hâkimiyetini diğer bir gruba bırakması büyüleyici bir durum. Tam olarak ne olduğunu anlamak için hala daha fazla kanıta ihtiyacımız var ama bu tarz fosiller bunu anlamamızda bize yardımcı olacak.

Araştırmacılar, yeni türe müze gönüllüsü Joseph Gregor'un ismini verdi. Çünkü Gregor, ilk defa 2010'da müze preparatörü Pete Kroehler'in dikkatini çeken bir taş bloktan, kemikleri titizlikle kazıyıp yontmak için yüzlerce saatini harcadı. Carrano şöyle söylüyor:

Pete bu tarz şeylerde, bir tür röntgen görüşüne sahip insanlardan biridir. Bloğun yanında iki küçük kemik parçası fark etmiş ve içerisinde gerçekten ne olduğunu bilmeden geri götürülmek üzere bunları işaretlemiş. Görünüşe göre de, turnayı gözünden vurmuş.

Fosil, kuyruğu ve arka bacak parçaları dışında neredeyse eksiksiz tamamlanmış durumda. Carrano, bunun gibi küçük tarih öncesi canlıların tamamlanmış bir iskelete sahip olmasının nadir olduğunu belirtiyor. Kırılgan kemikleri, genellikle ya fosilleşmeden önce ya da günümüzde aşınan kaya oluşumunda ortaya çıkarken yok oluyorlar. Sonuç olarak rhynchocephalianlar çoğunlukla, paleontologlar tarafından çene ve dişlerinin küçük parçaları ile tanınıyor.

Kroehler, Gregor ve diğerleri; kayadaki küçük fosili, kırılganlığı göz önüne alındığında pratik olarak mümkün olduğu kadar kayadan çıkardılar. Sonrasında DeMar tarafından yönetilen ekip, yüksek çözünürlüklü bilgisayarlı tomografi (CT) ile fosili incelemeye başladı. Bu tomografi türü, numunenin üç boyutlu bir görünümünü yaratmak için farklı açılardan X ışınları kullanan bir metottur. Ekip, fosille alakalı mümkün olan her şeyi yakalamak için Ulusal Doğa Tarihi Müzesindeki de dâhil olmak üzere 3 ayrı CT tarama tesisi kullandı.

Fosilin kemikleri, bir milimetreden daha küçük bir incelik ile dijital olarak canlandırıldı. Sonrasında DeMar; bazıları ezilmiş, yerinden çıkmış veya diğer kısmını kaybetmiş dijitalleştirilmiş kafatası kemiklerini tekrar bir araya getirmeye başladı. Bunun için de sonunda neredeyse eksiksiz bir üç boyutlu yapı oluşturacak bir program kullandı. Yeniden oluşturulmuş üç boyutlu kafatası, şimdi araştırmacılara Jura devrindeki bu kertenkelenin kafasına eşsiz bir bakış sağlıyor. DeMar şöyle söylüyor:

Opisthiamimusun küçük vücudu, diş şekli ve sert kafatasına bakarak, muhtemelen böceklerle beslendiğini söyleyebiliriz. Kınkanatlılar veya hamam böcekleri gibi daha sert kabuklara sahip avlar da menülerinde olabilir. Kabaca bir tabirle; yeni tür, hayatta kalan tek akrabasının minyatürleşmiş hali gibi gözüküyor (tuatara'lar yaklaşık 5 kat daha uzun). Böyle eksiksiz bir numune, gelecekte toplanılan fosillerle karşılaştırma yapmak ve hâlihazırda müzede bulunan numunelerin belirlenmesi veya tekrar sınıflandırılması için çok yararlı olabilir. Elimizdeki üç boyutlu modellerle, ileride bu canlının çene mekanizmasını incelemek üzere program kullanan çalışmalar yapabiliriz.
Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
44
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

Feragatname: Evrim Ağacı, doğrudan üniversiteler, akademik dergiler veya resmi bilim kurumları tarafından yayınlanan bu basın açıklamalarını temel editöryal düzenlemeden geçirmektedir; ancak açıklamaların isabetliliğinden sorumlu değildir. Basın açıklaması konusundaki sorularınızı aşağıdaki medya irtibat kişisine yöneltebilirsiniz.

Medya İrtibat

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Merak Uyandırıcı! 10
  • Umut Verici! 6
  • Tebrikler! 4
  • Muhteşem! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ D. G. D. J., et al. (2022). A Nearly Complete Skeleton Of A New Eusphenodontian From The Upper Jurassic Morrison Formation, Wyoming, Usa, Provides Insight Into The Evolution And Diversity Of Rhynchocephalia (Reptilia: Lepidosauria). Journal of Systematic Palaeontology. doi: 10.1080/14772019.2022.2093139. | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 14/12/2024 16:47:22 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/12532

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Zihin
Keşif
Diş Hastalıkları
Bilimkurgu
İletişim
Kalori
Habercilik
Saç
Antarktika
Mitler Ve Gerçekler
Mers
Manyetik
Doğa Olayları
Yiyecek
Editör Seçkisi
Evrimsel Tarih
Mantık
Köpek
İnfografik
Higgs Bozonu (Parçacığı)
Bitki
Coronavirus
Dinozorlar
Gün
Genom
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
S. Küçükkıvanç, et al. Dinozorlar Arasında Yaşayan, Kertenkele ve Yılanlar Yüzünden Soyu Tükenmiş Yeni Bir Sürüngen Keşfedildi!. (18 Ekim 2022). Alındığı Tarih: 14 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/12532
Küçükkıvanç, S., Bakırcı, Ç. M. (2022, October 18). Dinozorlar Arasında Yaşayan, Kertenkele ve Yılanlar Yüzünden Soyu Tükenmiş Yeni Bir Sürüngen Keşfedildi!. Evrim Ağacı. Retrieved December 14, 2024. from https://evrimagaci.org/s/12532
S. Küçükkıvanç, et al. “Dinozorlar Arasında Yaşayan, Kertenkele ve Yılanlar Yüzünden Soyu Tükenmiş Yeni Bir Sürüngen Keşfedildi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 18 Oct. 2022, https://evrimagaci.org/s/12532.
Küçükkıvanç, Sena. Bakırcı, Çağrı Mert. “Dinozorlar Arasında Yaşayan, Kertenkele ve Yılanlar Yüzünden Soyu Tükenmiş Yeni Bir Sürüngen Keşfedildi!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 18, 2022. https://evrimagaci.org/s/12532.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close