Değnek Çekirgeleri Evrimin Öngörülebilirliğini Bir Kez Daha Kanıtlıyor!

Bilim insanları, değnek çekirgelerinin tekrar tekrar aynı tuhaf vücut yapılarına sahip olacak şekilde evrimleştiğini keşfetti. Bu evrimsel geçmiş, araştırmacıların bu canlıların gelecekteki gelişimlerini tahmin etmesine olanak sağladı.

Araştırmacılar, PNAS dergisinde yayınladıkları çalışmada, 20 farklı vücut tipi bulduklarını belirtiyor. Bu vücut tipleri arasında, ıstakoz benzeri özelliklere sahip "ağaç ıstakozları" bir ağaca karışarak kamufle olan "kabuk sarıcılar" ve devasa çene veya mandibulalara sahip "büyük başlı çubuklar" yer alıyor.

Dünyanın dört bir yanındaki farklı bölgelerde aynı vücut tiplerinin tekrar tekrar ortaya çıkmasının nedeni ise birçok değnek çekirgesi soyunun benzer habitatları kolonize etmesi ve hayatta kalmak için benzer özelliklere ihtiyaç duymasıdır. Bu benzerlikler, araştırmacıların değnek çekirgelerinin evrimini, bu canlılar birbirlerinden on milyonlarca yıl boyunca bağımsız olarak evrimleşmiş olsa bile tahmin etmelerine olanak sağlıyor. İsviçre'deki Lozan Üniversitesi'nde değnek çekirgesi evrimi üzerine çalışan doktora sonrası araştırmacı Romain Boisseau şunları söylüyor:

Burada gördüğümüz şey tam anlamıyla evrimin öngörülebilirliği. Eğer benzer bir soy çok benzer bir ortamı istila ederse, evrimin o soyu nereye götüreceğini tahmin etmeniz mümkün hâle geliyor.

Daha önceki araştırmalar, değnek çekirgelerinde birkaç yakınsak evrim örneğini vurgulamıştı. Örneğin, Proceedings of the Royal Society B dergisinde yayımlanan 2008 tarihli bir çalışma bir zamanlar soyu tükenmiş olduğu düşünülen Avustralya'nın Lord Howe Adası değnek çekirgelerinin (Dryococelus australis), Yeni Gine'nin dikenli şeytan değnek çekirgeleriyle (Eurycantha) birbirlerinden bağımsız olarak aynı "ağaç ıstakozu" formu gösterecek şekilde evrimleştiğini ortaya koymuştu.

Ancak Boisseau, şimdiye kadar kimsenin farklı değnek çekirgesi soyları arasında geniş çaplı bir yakınsak evrim çalışması yapmadığını belirtti. Araştırma ekibi, bu evrimsel sürecin ne kadar yaygın olduğunu anlamak için 212 türe ait 1359 değnek çekirgesinin özelliklerini ölçerek karşılaştırdı.

Sonuçlar, toplamda 21 farklı vücut planından 20’sinin farklı bölgelerde en az iki kez evrimleştiğini ve genel değnek benzeri bir görünümün bağımsız olarak en az 10 kez ortaya çıktığını gösterdi. Boisseau sonuçları şöyle yorumluyor:

Dünyanın tüm bu bölgelerinde birçok farklı vücut formu bağımsız olarak tekrar tekrar evrimleşmiş gibi görünüyor.

Boisseau, değnek çekirgelerinin avcılardan korunmak için kamuflajı ana savunma mekanizması olarak kullandığını ve bu nedenle avcıların ve habitatın benzer olduğu durumlarda hayatta kalmak için aynı tür kamuflajın gerektiğini belirtti. Bu da habitatın, vücut planlarının evriminde önemli bir faktör olduğunu gösteriyor.

Ekip ayrıca farklı değnek çekirgelerinin genetik olarak ne kadar yakın akraba olduğunu da inceledi: Aynı vücut planına sahip değnek çekirgeleri, görünüşte tamamen farklı olsa bile, ortak bir atayı paylaşıyordu. Başka bir deyişle, değnek çekirgeleri birbirlerinden ayrılmalarına rağmen benzer evrimsel yolaklarda ilerliyordu. Boisseau bu durumu şöyle açıklıyor:

Genetik olarak daha benzer oldukları için temelde aynı evrimsel yörüngeyi izliyorlar. Bu, muhtemelen aynı genlerin ya da benzer mekanizmaların, bu yakın akraba türlerde tekrar tekrar işlemesinden kaynaklanıyor.

Boisseau ve meslektaşları, son olarak ileride yakınsak evrimi moleküler düzeyde neyin yönlendirdiğini öğrenmek için değnek çekirgelerinin genetik yapısını daha yakından inceleme planlarının olduğunu da vurguluyor.