Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Cinsel Eşitlik, İnsan İş Birliğinin Evrimleşmesini Destekledi mi?

3 dakika
419
Cinsel Eşitlik, İnsan İş Birliğinin Evrimleşmesini Destekledi mi?
Tüm Reklamları Kapat

Nisan 2015’te büyük bir deprem Nepal’i vurduğunda dünyanın her yerinden insanlar bağışlarla ve diğer yardım teklifleriyle ülkeye akın etti. İnsan, gezegenimizdeki en iş birlikçi hayvanlar arasındadır ancak nasıl bu hale geldiğimiz bilim insanları tarafından henüz tam olarak anlaşılamadı. Yeni bir çalışma cevabın belki de cinsiyet eşitliği olduğunu ortaya koyuyor: Erkekler ve kadınlar kiminle iletişim kuracakları konusunda eşit söz sahibi olduklarında, sosyal ağlarımız daha da genişliyor.

Antropologlar, genetik olarak bizimle ilişkili kişilerle bağlantı kurarak sosyal ağlarımızı geliştirdiğimizi düşünürlerdi; yani aileler, diğer akrabalarına yakın yerde yaşayan büyükanne-büyükbaba ve kuzenleriyle bir arada yaşardı. Ancak 2011’de 32 avcı-toplayıcı toplum üzerinde yapılan çalışma, büyük gruplarda bir arada yaşayan çoğu bireyin genetik olarak birbirleriyle ilişkili olmadığını ortaya çıkardı.

Londra Üniversitesindeki antropologlar Mark Dyble ve Andrea Migliano, insan iş birliğinin genetikten ziyade cinsel eşitlikle daha fazla ilgisi olup olmadığını merak ediyorlardı. Şöyle bir mantık yürüttüler: Hem erkekler hem de kadınlar kiminle yaşayacaklarına karar verebilseler, erkekler de eşleri de daima kendi akrabalarıyla yaşamazlar, çoğunlukla genetik veya evlilik bağları bulunmayan insanlarla zaman geçirirlerdi.

Tüm Reklamları Kapat

Bu ikili birkaç meslektaşıyla birlikte matematiksel bir modelin iki versiyonunu oluşturdu: Birinde hem erkekler hem de kadınlar ailelerinin birlikte yaşadıkları kişiler hakkında eşit söz hakkına sahipti, diğerinde ise bu kararı iki cinsiyetten sadece biri verdi.

14 Mayıs 2015’te araştırmacılar Science'ta internet üzerinden bildirdikleri gibi cinsiyet eşitliği daha çeşitli yaşam düzenlerine ortam sağladı. 20 kişilik küçük gruplarda bile, eşitlikçi olmayan bir düzen içinde yaşayanların herhangi bir kişiyle akraba olmama olasılığı %1’den azken, eşitlikçi düzen içinde yaşayan insanların başka bir bireyle akraba olmama olasılığı %12 oranındaydı.

Bu matematiksel modeli hazırladıktan sonra antropologlar, iki modern avcı-toplayıcı gruptan veri toplamak için 2 yıl boyunca sahaya indiler. Filipinlerin Palanan Agta halkının yaşadığı 11 kamptaki 191 yetişkinden ve Orta Afrika'daki Mbendjele pigmelerinin yaşadığı 9 kamptaki 103 yetişkinden bilgi topladılar. Her iki grupta da hane halkı sıklıkla erkeğin veya eşinin ailelerinin yaşadığı gruplar arasında yer değiştiriyordu. Karşılaştırma için, ekip ayrıca Agta yakınlarında yaşayan ve bir tarım grubu olan Paranan'daki 49 yetişkinden de veri topladı. Parananlılar arasında erkekler baskındı ve aileler genellikle babanın akrabasıyla yaşamaktaydı.

Genel sonuçlar matematiksel modelin tahminleriyle uyuştu: Eşitlikçi avcı-toplayıcıların ortalama %16,7’si genetik olarak veya evlilik ilişkisi olmayan kişilerden oluşuyorken, eşitlikçi olmayan çiftçilerin ortalaması yalnızca %4,2’ydi. Dyble bunu şöyle açıklıyor: “Bütün bireyler olabildiğince çok akrabayla yaşamak isterlerse ve tüm bireyler eşit söz hakkına sahiplerse hiç kimse kendini çok sayıda akrabasıyla yaşarken bulmayacaktır.”

Tüm Reklamları Kapat

Dyble, her iki cinsiyet için de bu durumun kazan-kazan stratejisi olduğunu belirtti çünkü hem erkekler hem de eşleri en önemli zamanlarda aileleriyle ihtiyaç duydukları iletişimi kurarlar. Dyble şu örneği ekliyor: “Agtalar kadın doğum yaparken onun ailesinin yakınına taşınırlar ancak birkaç çocuğun doğumundan sonra ve erkeklerin avlanmak için iş birliğine ihtiyaç duydukları durumlarda erkeğin ailesinin yakınına taşınma eğilimindedirler.”

Evrimleşmemizde grupla akrabalık ilişkisi olmayan kişilerin grupta bulunması önemliydi. Ekibe göre, ilk insanlar günümüzün avcı-toplayıcılarına benzer bir sosyal yapıya sahiptiyse, grupla akrabalık ilişkisi olmayan üyelerdeki artış akrabalığın ötesine uzanan yaygın iş birliğine ve sosyal ağlara zemin hazırlamış olabilirdi. Migliano bunu şöyle açıklıyor: “Genelde bağımsız kamplar kurarak, avcı-toplayıcılar akrabalık ilişkisi olmayan bireylerle iş birliği yapma kapasitesini geliştirdi.”

Araştırmacılar ancak sonraki zamanlarda tarım ve onun beraberinde gelen mülk ve miras varlığı sistemlerinin artışıyla cinsel eşitsizliğin yeniden ortaya çıktığını belirttiler.

Ancak bazı uzmanlar, cinsiyet eşitliğinin insanların aşırı iş birliğini destekleyen birkaç sebepten sadece biri olabileceğine dikkat çekiyor. Tempe Arizona Eyalet Üniversitesi antropologlarından Kim Hill şöyle açıklıyor: “Bu araştırma çok ilgi çekici ve faydalı bir çalışma ancak onların modelini ‘tek’ cevap olarak kabul etmekte tereddütlerim var.”

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Hill, aynı zamanda çoğu avcı-toplayıcının modern uygarlıkla teması sonucunda sosyal sistemleri kısmen değiştiği için günümüzdeki avcı-toplayıcıların ilk insanlar gibi davrandıklarını varsaymaktan çekiniyor. Salt Lake şehrindeki Utah Üniversitesinde bir antropolog olan ve aynı zamanda Afrika’daki !Kung avcı-toplayıcılar ve onlarla bağlantılı grupları inceleyen Poly Wiessner buna katılıyor ve şöyle söylüyor: “Günümüzde çoğu avcı-toplayıcı gruplarda karşılaştığımız aşırı eşitlikçilik geleneksel yapılar ve kültürel kuralların çöküşü yüzündendir.”

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 3
  • Muhteşem! 1
  • Bilim Budur! 1
  • Güldürdü 1
  • Tebrikler! 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: ScienceMag | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 26/12/2024 18:33:57 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5317

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Kategoriler ve Etiketler
Tümünü Göster
Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Sars-Cov-2 (Covid19 Koronavirüs Salgını)
Sars-Cov-2
Genetik Değişim
Arkeoloji
Yok Oluş
Ağız
Kuantum
Tarih
Test
Kedi
Yılan
Toplumsal Cinsiyet
Devir
Evcil Hayvanlar
Biliş
Özel Görelilik
Travma
Galaksi
Kozmoloji
Viral
Okyanus
Balık Çeşitliliği
Siyah
Hastalık Dağılımı
Işık Hızı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. Balter, et al. Cinsel Eşitlik, İnsan İş Birliğinin Evrimleşmesini Destekledi mi?. (30 Ocak 2018). Alındığı Tarih: 26 Aralık 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/5317
Balter, M., Ağacı, E., Bakırcı, Ç. M. (2018, January 30). Cinsel Eşitlik, İnsan İş Birliğinin Evrimleşmesini Destekledi mi?. Evrim Ağacı. Retrieved December 26, 2024. from https://evrimagaci.org/s/5317
M. Balter, et al. “Cinsel Eşitlik, İnsan İş Birliğinin Evrimleşmesini Destekledi mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Evrim Ağacı, Evrim Ağacı, 30 Jan. 2018, https://evrimagaci.org/s/5317.
Balter, Michael. Ağacı, Evrim. Bakırcı, Çağrı Mert. “Cinsel Eşitlik, İnsan İş Birliğinin Evrimleşmesini Destekledi mi?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Evrim Ağacı. Evrim Ağacı, January 30, 2018. https://evrimagaci.org/s/5317.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close