Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Buzullardaki Minik Ekosistemler: Cryoconite

Buzullardaki Minik Ekosistemler: Cryoconite
3 dakika
2,678
Tüm Reklamları Kapat

Cryoconite ("kriyokonit" diye okunur), hem mineral hem de biyolojik materyal içeren, buzul yüzeylerinde bulunan granüler tortulara verilen isimdir. Çok uzaktaki çöllerden veya tarım arazilerinden rüzgârla savrulan tozları, volkanik patlamalardan veya elektrik santrali emisyonlarından kaynaklanan partikülleri içerir. Bu partiküller güneş ışınlarını emdikçe ısınır. Isınan parçacıkların altındaki buz erirken, soğuk hava, üst taraftaki buzun erimesini engellediği için yüzey donmuş hâlde kalır. Buzda siyah cepler oluşur, siyah renk güneş radyasyonunu emdikçe delik de derinleşir.

İsveçli kâşif A. E. Nordenskjöld tarafından 1870 yılında keşfedilen cryoconite adlı maddenin, (buz anlamına gelen "cryo" ve toz anlamına gelen "conite") Kuzey Kutbu, Antarktika, Grönland, Kanada, Tibet ve Himalayalar’daki buzul topografyasının neredeyse her yerinde bulunan bir unsuru olduğu fark edilmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Glacier Hub

Cryoconite delikleri, bakteriler, arkeler, algler ve silliler gibi tek hücreli ökaryotlardan, mantarlar gibi daha karmaşık organizmalara ve hatta rotiferler ve tardigradlar gibi mikroskobik canlılara kadar birçok canlıyı barındırır. Çevreden gelen tozun içindeki canlılar, kapana kısılmış olsalar da, bu deliklerde kendi kapalı ekosistemlerini oluşturur ve gelişmeye devam ederler. Kasım 2018'de yapılan bir araştırmaya göre, cryoconite deliği ne kadar büyükse, ekosistem de o kadar çeşitli ve zengin olmaktadır.[1]

Bu küçük ekosistemlerde, mikroorganizmalar biyoma enerji katarak, enerji ve karbon salınımlarıyla deliğin boyutunu artırır. Kış aylarında bu deliklerin üzerinde yeni bir buz örtüsü oluşur ve delik içindeki mikroorganizmaları içine hapseder. Üzerlerindeki buz örtüsü eridiğinde, mikroorganizma kolonileri büyümeye, bulundukları cryoconite delikleri de genişlemeye devam eder.

Tüm Reklamları Kapat

UV radyasyonunun aralıksız bombardımanından korunmak için, cryoconite deliklerindeki organizmaların çoğu koyu renklidir. Mikroorganizmaların, siyah buz parçalarının oluşumuna katkıda bulunduğu bu sürece "biyolojik kararma" (İng: "biological darkening") adı verilir.

Günümüzde iklim değişikliği kaynaklı artan sıcaklıklar nedeniyle, cryoconiteler, albedo etkisinin oluşumunda daha büyük bir rol oynamaya başlamıştır.

Normal şartlarda buz, ona çarpan güneş ışığının yüzde 60'ını yansıtır, ancak koyu renk cryoconite ve karanlık fauna, bu yansımayı yaklaşık yüzde 20'ye düşürür ve buzulların erime sürecini hızlandırır. Dahası, cryoconite delikleri o kadar büyük hâle gelir ki çevredeki buz, yapıyı daha fazla destekleyemez ve erir. Bu da, küçük nehirlerin yüzeyin altından akmaya başladığı ve sonunda tüm buzulun erimeye başlayabileceği anlamına gelir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Norveç'in en kuzeyindeki Svalbard'da bir buz örtüsü üzerinde araştırma yapan ekibin lideri, Aberystwyth Üniversitesi'nden Dr. Arwyn Edwards, Mikrobiyoloji Topluluğu'nun 2016 yılında Liverpool'da gerçekleştirdiği konferansta şöyle diyor:

İklim değişikliği nedeniyle, buzulların ve buz tabakalarının biyolojik olarak verimli alanları genişledikçe, bu mikrobiyal süreçler erimeyi giderek daha fazla arttırabilir. Uzun vadede bu, buzul habitatlarının ve üzerlerinde yaşayan benzersiz mikrobiyal biyolojik çeşitliliğin kaybına sebep olur.

Bu kriyoconite delikleri, ekosistem döngülerini çok daha küçük ölçekte test etmek isteyenlere dünya üzerindeki en el değmemiş Petri kaplarından birini sunar. Mikroorganizmalar ve çevre arasındaki ilişki, Kuzey Kutbu gibi ekosistemlerin bir bütün olarak incelenmesi için ilerleme sağlayabilir.

Mevcut modeller, mikrobiyal büyümenin buzulların erimesi üzerindeki etkilerini henüz etkili bir şekilde açıklayamasa da, bu ekosistemler hakkında daha fazla bilgi edinmek, gelecekteki deniz seviyesi yükselmelerini anlamak için önemli bir adım olarak görülmektedir.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
22
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 5
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Tebrikler! 3
  • Bilim Budur! 2
  • İnanılmaz 2
  • Merak Uyandırıcı! 2
  • Korkutucu! 2
  • Umut Verici! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  • ^ J. L. Darcy, et al. (2018). Island Biogeography Of Cryoconite Hole Bacteria In Antarctica's Taylor Valley And Around The World. Frontiers in Ecology and Evolution. doi: 10.3389/fevo.2018.00180. | Arşiv Bağlantısı
  • P. Caughill. These Little Holes Could Play A Big Part In Climate Change. (8 Şubat 2017). Alındığı Tarih: 25 Eylül 2020. Alındığı Yer: Futurism | Arşiv Bağlantısı
  • Society for General Microbiology. Unaccounted For Arctic Microbes Appear To Be Speeding Up Glacier Melting. (23 Mart 2016). Alındığı Tarih: 25 Eylül 2020. Alındığı Yer: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
  • M. Lucibella. Life In A Cryoconite Hole. (11 Ekim 2017). Alındığı Tarih: 25 Eylül 2020. Alındığı Yer: The Antarctic Sun | Arşiv Bağlantısı
  • Society for General Microbiology. Unaccounted For Arctic Microbes Appear To Be Speeding Up Glacier Melting. (23 Mart 2016). Alındığı Tarih: 25 Eylül 2020. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 17:26:07 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9386

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Z. Şeniş, et al. Buzullardaki Minik Ekosistemler: Cryoconite. (27 Eylül 2020). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/9386
Şeniş, Z., Bakırcı, Ç. M. (2020, September 27). Buzullardaki Minik Ekosistemler: Cryoconite. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/9386
Z. Şeniş, et al. “Buzullardaki Minik Ekosistemler: Cryoconite.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 27 Sep. 2020, https://evrimagaci.org/s/9386.
Şeniş, Zeynep. Bakırcı, Çağrı Mert. “Buzullardaki Minik Ekosistemler: Cryoconite.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, September 27, 2020. https://evrimagaci.org/s/9386.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close