Bu Sonbaharda, COVID-19 ve Grip Karşı Karşıya Geldiğinde Ne Olacak?
Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Kuzey Yarımküre'de soğuk algınlığı ve grip mevsimi Ekim ayında başlayacak. Grip, COVID-19 ile karşılaştığında kimse ne olacağını tahmin edemez ancak halk sağlığı yetkilileri insanları en kötüsüne hazırlanmaya çağırıyor.
Bu durumda, Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl 12.000 ila 61.000 kişiyi öldüren ve her yıl 140.000 ila 810.000 arasında kişinin hastaneye kaldırılmasına sebep olan gribin, koronavirüs enfeksiyonları ile güçlenmesi kötü bir yıla neden olacaktır. İkisi birlikte, sağlık hizmetleri sistemlerinin sınırlarını zorlayabilir.
Amerika Bulaşıcı Hastalıklar Derneği ve Birmingham'daki Alabama Üniversitesi bulaşıcı hastalıklar bölümü müdürü Jeanne Marrazzo, 10 Eylül'de IDSA'dan bir haber brifingi sırasında şunları söyledi:
İnsanlar özellikle iç mekanlarda daha fazla toplandıkça, maske takma, sosyal mesafe ve el hijyeni nedeniyle daha fazla yorulup mevsimsel gribe maruz kaldıkça, hızlandırılmış bir COVID-19 fırtınası görme ihtimali artacaktır.
Marrazzo, bazı eyaletlerde koronavirüsün kontrol altına alınmaya başladığını ancak hastaneye yatış seviyelerinin çok düşmediğini ve gribin öngörülemezliğinin sürdüğünü söylüyor. Marrazzo sözlerine devam ediyor:
Genel olarak, COVID-19 söz konusu olduğunda hâlâ çok keskin bir uç noktadayız. Bu konuda gerçekten kayıtsız kalamayız.
Bulaşıcı hastalık uzmanları, aşırı yüklenmiş sağlık sistemlerinin ötesinde, birçok nedenden ötürü grip ve koronavirüs birleşiminden endişe duyuyor. COVID-19 testlerinin geri dönüşünün genellikle yavaş olduğu bir zamanda, bir kişinin grip veya COVID-19 olup olmadığını anlamak için her iki virüs için de test yapılması gerekecektir. Bazı insanlar aynı anda birden fazla virüsle enfekte olabilir ve bu da semptomları daha şiddetli hale getirebilir.
Ancak Güney Yarımküre'den gelen ipuçları, en kötü senaryonun olmayabileceğine dair umut veriyor. Bilim insanları, yılın ortasında grip mevsiminin düştüğü ekvatorun güneyinde olup bitenleri izleyerek, kuzeyde grip mevsimlerinin şiddetini tahmin edebiliyorlar. Ön izleme bu yıl iyi haberler veriyor; grip ve diğer bazı solunum yolu virüsleri için ılımlı bir sezon olacak.
Güney Yarımküre'de Neler Oluyor?
Güney Yarımküre'deki ülkeler normalde Mayıs ayında grip vakaları görmeye başlar, grip mevsimi tipik olarak Temmuz ayında zirveye ulaşır ve Ekim ayı civarında azalır. Son beş altı yıldır, Avustralya'daki grip mevsimleri kötüydü. Örneğin, Melbourne, Avustralya'daki Dünya Sağlık Örgütü'nün Doherty Enstitüsü'nde Referans ve Araştırma İşbirliği Merkezi'ni yöneten virolog Kanta Subbarao, 2019'da Avustralya'nın Mart'ta başlayan ve çok uzun süredir devam eden bir grip sezonu yaşadığını söylüyor.
2020 için de pek iyi görünmediğini söyleyen Subbarao, bu yıl grip mevsiminin daha erken başladığından bahsediyor ve devam ediyor:
Ocak ve Şubat aylarında bazı grip faaliyetleri görmeye başladık. Mart ayının sonunda, özellikle COVID-19 ortaya çıkmaya başladığında tamamen durdu.
Uluslararası bir influenza araştırmacısı grubun, 18 Eylül'de ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri tarafından yayınlanan Morbidite ve Mortalite Haftalık Raporu bildirisine göre; Nisan'dan Temmuz'a kadar, Avustralya'da test edilen 60.031 kişiden yalnızca 33 kişide pozitif grip sonuçları elde edildi.
Grip, ilkbaharın sonlarında ve yaz aylarının başlarında Güney Afrika ve Şili'de de neredeyse hiç görülmedi. Üç ülkede test edilen 83.307 kişi arasında sadece 51 grip vakası kaydedildi ve pozitiflik oranı yüzde 0,06 oldu. Buna karşılık, 2017, 2018 ve 2019'daki Nisan-Temmuz dönemlerinde, 178.690 kişiden toplam 24.512'si pozitif grip testine sahipti, yani pozitiflik oranı yüzde 13,7 idi.
Avustralya sınırlarını kapatan seyahat kısıtlamaları, gribin başka yerlerden gelmesini engellemiş olabilir. İzolasyonlar, okulların kapatılması, maske takmak, sosyal mesafe ve el yıkama, yani COVID-19'un yayılmasını önlemek için alınan tüm önlemler, grip salgınlarını da bastırmış olabilir. Diğer Güney Yarımküre ülkeleri de beklenmedik derecede düşük grip seviyeleri ve Respiratuar Sinsisyal Virüs veya RSV olarak adlandırılan yaygın solunum hastalıklarını bildirdiler.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Avustralya okulları yeniden açtığında, halk sağlığı yetkilileri, grip ve RSV'nin yeniden canlanacağını tahmin ettiler ancak bu gerçekleşmedi. Subbarao, her iki hastalığı da az gördüklerini söylüyor. Bunun yerine daha çok gördüklerinin soğuk algınlığına neden olan rinovirüs olduğunu söylüyor ve rinovirüsün halk sağlığı önlemlerinden etkilenmediğini öne sürüyor.
Kuzey Yarımküre Tahminleri
Eski CDC direktörü Tom Frieden, 15 Eylül'de bir IDSA haber brifinginde yaptığı açıklamada, seyahat azalmasının bir sonucu olarak Kuzey Yarımküre'de grip mevsiminin normalden daha hafif olabileceğini söylemişti ve eklemişti:
COVID-19 bir tehdit olmaya devam ediyor. COVID-19'un gripten daha bulaşıcı olduğu konusunda şüpheleriniz varsa, COVID-19'un orman yangını gibi yayıldığı ve gribin hiç yayılmadığı Güney Afrika veya Şili'ye bakın.
Amerika Birleşik Devletleri'nde 2019-2020 grip sezonu boyunca, grip vakaları, koronavirüs yayılmasını sınırlamak için halk sağlığı önlemleri alındıktan sonra çok fazla azaldı. MMWR raporuna göre, Kasım 2019'da grip vakaları artmaya başladı ve 15 Aralık ile 7 Mart arasında grip testlerinin yüzde 20'sinden fazlası her hafta pozitif olarak geri dönüyordu. 22 Mart haftasında, birçok insan hala grip testi yaptırıyordu ancak sonuçların yalnızca yüzde 2,3'ü pozitif çıktı. Yani gribe bağlı olmayan grip benzeri hastalıkların çoğu COVID-19 olabilir.
5 Nisan haftasından bu yana, grip testlerinin yüzde 1'den daha azı virüsü tespit etti ve sezon dışı grip sayıları tarihsel düşük seviyelerde. 17 Mayıs'tan 8 Ağustos'a kadar, grip testlerinin yalnızca yüzde 0,2'si pozitif sonuçlar verdi; geçen yıl yüzde 2,35, 2018'de yüzde 1,04 ve 2017'de yüzde 2,36 idi. Grip vakalarının keskin düşüşü, grip mevsiminin doğal sonucu olabilir. Bununla birlikte, araştırmacılar, 1 Mart'tan sonra pozitiflik yüzdesindeki düşüşünün dramatik olduğunu ve diğer faktörlerin işin içinde olduğunu düşünüyorlar.
Araştırmacılar, COVID-19 için sosyal mesafe ve diğer önlemler alınmaya devam ederse, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki grip mevsiminin şiddetinin azalabileceğini ve gecikebileceğini yazıyor. Ancak başka uzmanlar buna güvenilmemesi gerektiğini söylüyor. Grip aktivitesini tahmin etmeye çalışan uzmanların öğrendiği bir şey varsa, gribin tahmin edilemez olduğu.
Hakimiyet Savaşı
Gribin COVID-19 ile birlikte nasıl tepki vereceğini tahmin etmek daha da zor. Tenn. Memphis'deki St. Jude Çocuk Araştırma Hastanesinde virolog olan Richard Webby, aşıların buna göre tasarlanabilmesi için hangi grip türlerinin baskın olacağını tahmin etme çabalarına katılıyor. Webby ve diğer grip araştırmacılarının defalarca gördükleri modellerden birine göre; yeni bir pandemik influenza suşu ortaya çıktığında, diğer suşu dışarı itiyor. Örneğin, 2009 H1N1 influenza pandemik suşu ortaya çıktığında, 1977'den beri dolaşımda olan başka bir H1N1 grip suşu ortadan kaybolmuştu.
Webby, SARS-CoV-2 ve gribin rekabet ederek, bir virüsün diğerini sıkıştırmasına neden olabileceğini söylüyor:
Aynı zamanda yaygın grip ve yaygın COVID-19 aktivitesi olacağını sanmıyorum. Sanırım içlerinden biri hakim olacak. Hangisinin olacağını ben de söyleyemem.
Çifte Doz Almak
Konakçı için yapılan savaşta, bazen her iki virüs de kazanır ve aynı anda bir insanı enfekte edebilir.
New York ve New Jersey, baharda yayılan koronavirüsün sıcak noktaları haline gelmişti. COVID-19 hastaları günün her saatinde, Balraj Singh'in çalıştığı Paterson, N.J.'deki St. Joseph Üniversitesi Tıp Merkezi'ne geliyordu. Hematolog ve onkolog olan Singh, hastaların kan pıhtılarını ve düşen kan hücresi sayımlarını tedavi etmek için çağrılmıştı. Bunu yaparken, hastalarını, benzer semptomlar üreten diğer virüslerle enfeksiyonlar açısından test etmeye karar verdi. O ve meslektaşları, hastalarından üçünün aynı anda SARS-CoV-2 ve influenza ile enfekte olduğunu keşfettiler. Bu vakaları 18 Ağustos'ta Cureus'ta bildirdiler.
Hastalardan ikisinin entübe edilmesi gerekiyordu. Singh ve meslektaşları, ikili enfeksiyonların hastalıkları daha da kötüleştirdiğini söyleyemiyor çünkü hepsi sonunda taburcu edildi. Vaka raporlarının yayınlanması önemliydi, böylelikle bir başka araştırmacı bazı insanların virüslerden kaynaklı çifte sorun yaşayabileceğini fark etmek için biraz avantajlı bir başlangıç yapabilir.
Geniş Çaplı Korumalar
Morens, viral enfeksiyonlara aynı anda veya hızlı bir şekilde yakalanmanın imkansız olmadığını ancak bir viral enfeksiyona yakalanınca genellikle başka bir enfeksiyona yakalanma ihtimalinin zorlaştığını söylüyor. Bunun nedeni, viral enfeksiyonların, doğuştan gelen bağışıklık sisteminin antiviral savunma sistemini canlandırma eğiliminde olmasıdır.
Bir virüs yakalanınca, interferon olarak bilinen virüsle savaşan bağışıklık kimyasalları alarm zillerini harekete geçirir. Bir enfeksiyondan kısa bir süre sonra, belki haftalar ila aylar arasında, bağışıklık sistemi, daha sonraki davetsiz misafirleri engellemek için en azından kısmen artmış savunmalarla alarmda kalır.
Kapakları diğer viral istilacılara karşı bu şekilde kapatmak, belirli bir virüse karşı antikor yapmaktan kaynaklanan belirli bağışıklık türünden farklıdır ama yine de faydalı olabilir. Örneğin, immünolog Ellen Foxman, uzun zamandır rinovirüsün neden olduğu soğuk algınlığının Avrupa'da 2009 H1N1 influenza pandemisini geciktirmiş olabileceğinden bahsediyor.
Yale Tıp Fakültesi'nden Foxman, yıllardır bu fikri test etmenin bir yolunu aradığını söylüyor. O ve meslektaşları, Kasım 2016'dan Mart 2019'a kadar olan sonraki üç grip mevsiminden elde edilen verileri inceleyerek grip ve rinovirüsün birbirine karışmadığını doğruladılar ve bu bilgileri 4 Eylül'de Lancet Microbe'da paylaştılar.
Laboratuarda büyüyen insan akciğer hücrelerini enfekte etmek, bazı ipuçları sağladı. İlk olarak, araştırmacılar hücreleri rinovirüs ile enfekte ettiler. Birkaç gün sonra aynı hücrelere grip virüsü bulaştırmaya çalıştılar. Araştırmacılar, rinovirüs enfeksiyonlarının, interferon tepkisine dahil olan genlerin aktivitesini ortaya çıkardığını ve grip virüslerinin rinovirüs ile enfekte olmuş hücrelerde çoğalmasını engellediğini buldu. İnterferonun bloke edilmesi, grip virüslerinin halihazırda soğuk algınlığı virüsü ile enfekte olmuş hücrelerde çoğalmasına izin verdi. Ancak Foxman, interferon tepkisinin uzun sürmediğini, bir iki hafta sürdüğünü söylüyor.
Subbarao, bu tür bir korumanın mükemmel olmadığını söylüyor. Solunum yolu hastalıklarının yaklaşık yüzde 10'u iki veya daha fazla virüsle birlikte gerçekleşen enfeksiyonlardır.
Subbarao, canlı, zayıflatılmış virüs veya bakteri içeren tüberküloz, kızamık veya çocuk felcine karşı aşıların, genel olarak bağışıklık sistemini güçlendirerek COVID-19'a karşı bir ölçüde koruma sağlayabileceğini teorize ediyor. Esas olarak çocuklar için kullanılan burun spreyi şeklinde kullnılan grip aşısı FluMist, diğer virüslere karşı spesifik olmayan bir koruma sağlayabilir ancak koruma kısa ömürlüdür.
Enjekte edilen grip aşıları, genellikle öldürülmüş virüslerle yapılır ve canlı aşılarla aynı genelleştirilmiş virüs korumasını sunmaz. Ancak halk sağlığı yetkilileri, insanları grip aşıları yaptırmaya, her iki virüsün de enfekte olma olasılığını azaltmaya ve kötü bir grip mevsimini önlemeye çağırıyor.
Marrazzo şöyle diyor:,
Grip aşısı olmanız gereken bir yıl varsa, o da bu yıl; çocuklarınıza aşı yaptırın.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git- 15
- 8
- 6
- 5
- 3
- 3
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- Çeviri Kaynağı: Science News | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 18:50:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9409
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Science News. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.