Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Bulaşım Dinamiği: COVID-19 Sıklıkla Ev İçerisinde, Kalabalık Arkadaş ve Aile Toplantılarında, Yakın Temas ile Bulaşıyor!

Sosyal Mesafelendirme, Kalabalık Toplanmaları Önleyecek Şekilde Genişletilmeli ve Sürdürülmelidir!

Bulaşım Dinamiği: COVID-19 Sıklıkla Ev İçerisinde, Kalabalık Arkadaş ve Aile Toplantılarında, Yakın Temas ile Bulaşıyor!
7 dakika
10,017
  • Epidemiyoloji
  • Koruyucu Tıp

COVID-19 salgını ile ilgili olarak son 4 ayda çok fazla şey öğrendik; ancak öğrenmemiz gereken daha çok fazla detay bulunuyor. Bunların başında, bulaşım dinamiği olarak isimlendirebileceğimiz, virüsün bir kişiden bir diğer kişiye bulaşmasını etkileyen faktörler ve bu faktörlerin detayları geliyor. Bunların en önemlisi, kişilerin bulundukları yerlerin virüs bulaşmasına ne düzeyde etki ettiği... Çünkü buna bağlı olarak önlem politikalarını gözden geçirebilir ve daha fazla ağırlık vermemiz gereken noktaları tespit edebiliriz.

Bulaşım dinamiği, genellikle viral yük ve tahminlerden yola çıkarak hesaplanır. Temas takibi ve uygulanan testlerin bize COVID-19 bulaşıcılığı (enfeksiyon oranları) ve daha riskli olan çevreler/yaşlar ile ilgili neler söylediğini görmek için, konuyla ilgili bugüne dek yayınlanmış makalelere göz atabiliriz. Gelin bir bakış atalım.

Tüm Reklamları Kapat

Bulaşım Dinamiğine Yönelik Araştırmalar

Bulaşım dinamiklerinde ve epidemiyolojide çok sık söz edilen iki önemli terimi açıklayarak başlayalım. Aşağıdaki çalışmaların büyük bir çoğunluğunda yakın temas, "2 metre veya daha yakın bir mesafede en az 15 dakika yüz yüze vakit geçirme" veya "aynı kapalı ortamda 15 dakikadan uzun süre bulunma" olarak tanımlanmaktadır. Atak oranı (veya enfeksiyon riski) ise, enfekte olan birey ile temas sonrasında enfeksiyona yakalanma olasılığıdır.

4 Mart 2020'de yayınlanan bir makalede, 157 COVID-19 vakasının yakın temas ettiği 2147 kişi takip edildi ve ortalama bulaşıcılık oranı %6 olarak belirlendi. Arkadaşlar arasında (%22) ve hanehalkı arasında (%18) enfeksiyon oranları daha yüksekti. En büyük risk faktörleri arasında ev içerisinde yaşanan temas (%13), toplu taşıma araçlarında yaşanan temas (%11) ve yemek yeme sırasında yaşanan temas (%7) bulunuyordu.

Tüm Reklamları Kapat

6 Mart 2020'de CDC tarafından yayınlanan bir makalede, 10 COVID-19 vakasının yakın temas ettiği 445 kişi takip edildi. Bunların 54'ü (%12) semptom geliştirdi ve bu, ikincil atak oranının %0.45 olduğunu, hane halkı atak oranının %10.5 olduğunu gösterdi. Yaşadıkları komünite içinde veya temas ettikleri sağlık çalışanlarında başka pozitif vakaya rastlanmadı.

13 Mart 2020'de The Lancet dergisinde yayınlanan makalede, bir COVID-19 hastasının eşinde hastalık görüldü ve sonrasında onların 350 yakın teması takip edildi. 43'ünde semptom oluşumu görüldü; ancak hiçbirinin COVID-19 testi pozitif çıkmadı. Bu durum, yakın ve uzun temasın bulaş için bir zorunluluk olabileceğine işaret ediyor olabilir.

The Lancet

27 Mart 2020'de The Lancet dergisinde yayınlanan makalede, 319 COVID-19 hastasının yakın temas ettiği 1286 kişi takip edildi. Ev içinde ve toplu taşıma sırasında yaşanan bulaşın daha sık olduğu görüldü. Vakaların sadece %9'u, tüm ikincil enfeksiyonların %80'inden sorumluydu! Hane halkı atak oranı %11.5 olarak belirlendi ve çocukların da enfeksiyona yakalanma riskinin yetişkinler kadar olduğu görüldü.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

The Lancet

30 Mart 2020'de ön-baskı olarak yayınlanan bir makalede, 31 hanehalkı bulaş öbeğinin 3 tanesi (%9.7'si) pediyatrik indeks vakası olarak tespit edildi. Bu durum, çocukların ev içerisindeki bulaştan sorumlu olmayabileceğine işaret ediyor.

11 Nisan 2020'de Clinical Infectious Diseases dergisinde yayınlanan makalede, küçük bir Fransız köşkündeki 15 temastan 11'inde hastalık görüldü - atak oranı %75 olarak ölçüldü. Vakaların hepsi yetişkindi. Semptomları olan ama test sonucu pozitif çıkan 9 yaşındaki bir çocuk, semptom gösterirken 3 defa okula ve kayak dersine katıldı, en az 172 kişiyle temas etti, bunların 73'ü test edildi, 1 tanesinde COVID-19 vakası görüldü, %33'ünde ise grip görüldü!

Clinical Infectious Diseases

14 Nisan 2020'de NEJM'de yayınlanan bir makalede, İzlanda'daki 9199 kişi test edildi ve 10 yaş altı 564 çocuktan 38'i (%6.7) pozitif çıktı. Buna karşılık, 8635 ergen ve yetişkinin 1183'ü (%13.7'si) pozitifti. Bu, hastalığın çocuklarda daha seyrek görüldüğünü gösteriyor.

15 Nisan 2020'de ön-baskı olarak yayınlanan makalede, 195 küme içinde görülen 349 COVID-19 vakası incelendi ve hane halkı atak oranının çok yüksek olduğu (%17) görüldü. Ev haricindeki atak oranı %7 civarındaydı. 20 yaş altı kişilerde ikincil atak oranı daha düşüktü (%5) ve 60 yaş üstü kişilerde en yoğun atak oranına rastlandı (%18). Bu durum, yaş ile birlikte hastalık duyarlılığının daha yüksek olabileceğini gösteriyor.

MedArxiv

17 Nisan 2020'de Clinical Infectious Diseases dergisinde yayınlanan bir makalede, 105 COVID-19 vakasının 392 hane halkı bireyi incelendi ve ortalama hane halkı atak oranının %16 olduğu, ikincil atak oranlarının ise en sık eşler arasında (%28) olduğu görüldü. Tüm yetişkinlerde atak oranı %17 idi ve 18 yaş altı grupta en düşüktü (%4).

Tüm Reklamları Kapat

Clinical Infectious Diseases

21 Nisan 2020'de The Lancet dergisinde yayınlanan bir makalede, Singapur'da 3 grup halinde dağılmış 28 vaka tespit edildi. Bunların 2'si kilise katılımcıları, 1'i ise bir aile toplantısıydı. Grupların her üçünde de bulaş, semptomatik bir vakayla yakın temastan kaynaklanmıştı ve bu, bulaşın çoğunlukla toplanmalar sırasında yakın temas ile olduğunu gösteriyor.

17 Nisan 2020'de yayınlanan benzer bir makalede, tek bir COVID-19 vakası, 15 diğer resmi veya şüphelenilen COVID-19 vakasına sebep oldu. Hafif semptomlar gösteren vaka, 3 saatliğine bir cenazeye, 2 saatliğine yemeğe ve bir doğum günü partisine katılmıştı. Yine bu çalışma da, aile toplantılarının hastalık bulaşmasında önemli olduğunu gösteriyor.

24 Nisan 2020'de NEJM'de yayınlanan bir makalede, bir yaşlı bakımevinde görülen ilk COVID-19 vakasından 23 gün sonra, bakım gören 84 kişinin 76'sı test edildi ve 48'inin testi pozitif çıktı. Bakımevinde kalan kişilerin %64'ünde COVID-19 bulunuyordu ve bunların %50'sinde hiçbir semptom yoktu.

27 Nisan 2020'de JAMA'da yayınlanan bir makalede, 2 gün süreyle bir barınakta bulunan 408 birey test edildi, %36'sının testi pozitif çıktı. Bu da, evsiz barınaklarında bulaşın yüksek olabildiğini gösterdi. Ayrıca bu kişilerin çoğunda semptomlar görülmedi.

Tüm Reklamları Kapat

1 Mayıs 2020'de JAMA'da yayınlanan bir makalede, Tayvan'daki 100 COVID-19 hastasının temas ettiği 2761 kişi takip edildi ve 22 ikincil vaka tespit edildi. Hane halkı atak oranı %4.7 idi ve bu oran, yakın aile üyeleri arasında, 40 yaş üstü bireylerde ve semptom başlangıcından sonraki ilk 5 günde temas edilen kişilerde daha yüksekti. 5 günden sonraki temaslarda hiçbir vakaya rastlanmadı.

Bulguların Özeti

Özetleyecek olursak, enfeksiyonun kesin olarak yaşanması için gereken tüm şartlar net olarak bilinemese de, bu araştırmalar yakın ve uzun temasın COVID-19 bulaşında önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Risk, özellikle de evler, uzun-dönem bakım tesisleri ve toplu taşıma araçları gibi kapalı alanlarda daha yüksektir.

Hane halkı arasında, arkadaş ve aile toplantılarında ve toplu taşıma sırasında yüksek enfeksiyon oranları görülmektedir. Yani bir araya gelme ve toplanma gibi davranışların salgını körüklediği söylenebilir. Sosyal mesafelendirme uygulamaları devam etmek zorunda olsa da, kısa temasların bu temasta ana itici güç olmadığı söylenebilir.

Kapalı ve birbiriyle bağlantılı çevrelerde görülen yüksek enfeksiyon oranları, megaşehirler, yoksul bölgeler ve sığınak/barınak gibi yerlerde görülen yüksek enfeksiyon oranlarıyla uyumludur. Yakın zamanda ön-baskı olarak yayınlanan bir diğer makale de, toplanma ve kalabalıkların epidemik şiddeti arttırdığını doğrulamaktadır.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Yeni Bir Bakışla: Heidegger

“Çağdaş Düşünürlere Yeni Bir Bakış” serisi büyük düşünürlerin fikirlerini, görsel sanatlar, filmler, televizyon programları, mimarlık, moda ve hatta bilgisayar oyunlarından örneklerle gözler önüne seriyor…

Heidegger sözkonusu olduğunda, genellikle okunması ve anlaşılması çok zor metinler kaleme aldığı görüşü kakimdir. İşte Barbara Bolt’un bu kitabı Heidegger’e ilgi duyan okurun bu güçlüğü aşmasına yardımcı olacak özgün bir rehber niteliği taşıyor.

Yazar başta sanatçılar ve sanat öğrencileri olmak üzere, sanat ve felsefe ile ilgilenen herkesin Heidegger’in bakış açısını anlayabileceği bir okuma olanağı sunuyor. Barbara Bolt, Heidegger’in en ünlü çalışması Varlık ve Zaman da dahil olmak üzere, felsefecinin sanata ilişkin en önemli metinlerinin yakın okumasını sunarak, günümüzdeki sanat ve sanat endüstrisine nasıl eleştirel bir noktadan yaklaştığını görmemizi sağlıyor. Bunu da Sophie Calle, Anish Cooper ve Anselm Keifer gibi uluslararası sanatçıların işleri üzerinden yapıyor.

Barbara Bolt, Melbourne Üniversitesi Victorian College of the Arts and Music’te dekan yardımcılığı görevini sürdürüyor. Aynı zamanda kendisi de sanatçı olan yazarın diğer kitapları arasında, Art Beyond Representation: The Performative Power of the Image (Tasvirin Ötesindeki Sanat: İmajın Edimsel Gücü – I.B. Tauris, 2004) ve Practice as Research: Approaches to Creative Arts Enquiry (Araştırma olarak Pratik: Yaratıcı Sanat İncelemelerine Giriş – I.B. Tauris, 2007) bulunuyor.

Devamını Göster
₺52.00
Yeni Bir Bakışla: Heidegger

Her ne kadar yeterli sayıda olmasa da, şu ana kadar yapılan bu araştırmalar, enfeksiyon riskinin yaş ile birlikte arttığına işaret etmekte, 60 yaş üzerinde en fazla yoğunlaştığını göstermektedir. Giderek artan miktarda kanıt, çocukların hastalığa yakalanma riskinin daha düşük olduğunu ve çok nadiren hane halkı içindeki bulaşmalara sebep olduklarını göstermektedir. Bu bakımdan, çocukların salgındaki ana iticilerden biri olmadığı söylenebilir.

Son olarak bu araştırmalar, bulaşma riskinin en yüksek olduğu durumun, semptomatik bir vaka ile olan yakın temas olduğunu göstermektedir. Bulaşma, sıklıkla semptomların ortaya çıktığı ilk 5 günde yaşanmaktadır. Konuyla ilgili bir diğer ön-baskı da, bulaşmanın yaşandığı vakaların çoğunun asemptomatik olmadığını göstermektedir.

Sonuç

Sonuç olarak, gerçek bulaşım dinamiklerini tespit etmek istiyorsak, temas takibini arttırmalı ve sıklaştırmalıyız.

Her ne kadar elimizdeki veriler halen kısıtlı olsa da, benzer yüksek bulaşım riskini diğer kalabalık ve insanların sık bulunduğu yerlerde de görmekteyiz. Bunlar arasında kalabalık ofis ortamları, diğer çalışma alanları, restoranlar, kafeler ve kahvehaneler, kabalalık apartman daireleri; camiler, kiliseler, ve diğer ibadethaneler, alışveriş merkezleri ve benzerleri bulunmaktadır. Bu nedenle sosyal mesafelendirme ve karantina uygulamaları, detayları gözden geçirilebilecek olsa bile, devam etmelidir.

Bu açılardan ele alındığında, COVID-19 salgını süresince ve sonrasında çalışma ve yaşam alanlarımızı köklü bir şekilde yeniden değerlendirmemiz ve gerekirse yeniden tasarlamamız gerekmektedir. Özellikle de yoksul ve kalabalık bölgelerde yaşayan ve çalışan kişilerin bulunduğu ortamların iyi bir şekilde havalandırılması sağlanmalıdır.

Her şeyden önemlisi, iç mekanlarda ve toplu taşıma araçlarında uzun süreli teması önleyecek tüm adımlar atılmalı, kişisel hijyen kurallarına uymaya devam edilmelidir.

Şu uyarıyı yapmakta fayda var: Bu veriler ve yorum, 4 Mayıs 2020'ye kadar yayınlanmış makalelere dayanmaktadır. COVID-19'a yönelik anlayışımız, testlere ve karantina ortamının kaldırılmasına bağlı olarak köklü bir şekilde değişebilir.

Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
14
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 12
  • Muhteşem! 4
  • Umut Verici! 4
  • Bilim Budur! 3
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • İnanılmaz 1
  • Grrr... *@$# 1
  • İğrenç! 1
  • Güldürdü 0
  • Üzücü! 0
  • Korkutucu! 0
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/03/2023 19:54:28 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/8651

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Sosyal
Gündem
Amerika Birleşik Devletleri
Doktor
Sanat
Tümör
Çağ
Göz
Kuyruk
Hasta
Biyocoğrafya
Makine
Yaşam
Evrim Ağacı Duyurusu
İmmünoloji
Çevre
Yapay Zeka
Beslenme Davranışları
Hamile
Kadın
Doğal Seçilim
Yemek
İnsanlar
Neandertal
Bağırsak
Radyasyon
Fotosentez
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Gönder
Ekle
Soru Sor
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Alıntı Yap
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
D. M. Çevik, et al. Bulaşım Dinamiği: COVID-19 Sıklıkla Ev İçerisinde, Kalabalık Arkadaş ve Aile Toplantılarında, Yakın Temas ile Bulaşıyor!. (6 Mayıs 2020). Alındığı Tarih: 30 Mart 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/8651
Çevik, D. M., Bakırcı, Ç. M. (2020, May 06). Bulaşım Dinamiği: COVID-19 Sıklıkla Ev İçerisinde, Kalabalık Arkadaş ve Aile Toplantılarında, Yakın Temas ile Bulaşıyor!. Evrim Ağacı. Retrieved March 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/8651
D. M. Çevik, et al. “Bulaşım Dinamiği: COVID-19 Sıklıkla Ev İçerisinde, Kalabalık Arkadaş ve Aile Toplantılarında, Yakın Temas ile Bulaşıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 06 May. 2020, https://evrimagaci.org/s/8651.
Çevik, Dr. Müge. Bakırcı, Çağrı Mert. “Bulaşım Dinamiği: COVID-19 Sıklıkla Ev İçerisinde, Kalabalık Arkadaş ve Aile Toplantılarında, Yakın Temas ile Bulaşıyor!.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, May 06, 2020. https://evrimagaci.org/s/8651.

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close
Geri Bildirim Gönder
Paylaş
Reklamsız Deneyim

Evrim Ağacı'ndaki reklamları, bütçenize uygun bir şekilde, kendi seçtiğiniz bir süre boyunca kapatabilirsiniz. Tek yapmanız gereken, kaç ay boyunca kapatmak istediğinizi aşağıdaki kutuya girip tek seferlik ödemenizi tamamlamak:

10₺/ay
x
ay
= 30
3 Aylık Reklamsız Deneyimi Başlat
Evrim Ağacı'nda ücretsiz üyelik oluşturan ve sitemizi üye girişi yaparak kullanan kullanıcılarımızdaki reklamların %50 daha az olduğunu, Kreosus/Patreon/YouTube destekçilerimizinse sitemizi tamamen reklamsız kullanabildiğini biliyor muydunuz? Size uygun seçeneği aşağıdan seçebilirsiniz:
Evrim Ağacı Destekçilerine Katıl
Zaten Kreosus/Patreon/Youtube Destekçisiyim
Reklamsız Deneyim
Kreosus

Kreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Destek Ol

Devamını Oku
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Önizleme
Görseli Kaydet
Sıfırla
Vazgeç
Ara
Moderatöre Bildir

Raporlama sisteminin amacı, platformu uygunsuz biçimde kullananların önüne geçmektir. Lütfen bir içeriği, sadece düşük kaliteli olduğunu veya soruya cevap olmadığını düşündüğünüz raporlamayınız; bu raporlar kabul edilmeyecektir. Bunun yerine daha kaliteli cevapları kendiniz girmeye çalışın veya size sunulan (oylama gibi) diğer araçlar ile daha kaliteli cevaplara teşvik edin. Kalitesiz bulduğunuz içerikleri eleyebileceğiniz, kalitelileri daha ön plana çıkarabileceğiniz yeni araçlar geliştirmekteyiz.

Kural İhlali Seç
Öncül Ekle
Sonuç Ekle
Mantık Hatası Seç
Kural İhlali Seç
Soru Sor
Aşağıdaki "Soru" kutusunu sadece soru sormak için kullanınız. Bu kutuya soru formatında olmayan hiçbir cümle girmeyiniz. Sorunuzla ilgili ek bilgiler vermek isterseniz, "Açıklama" kısmına girebilirsiniz. Soru kısmının soru cümlesi haricindeki kullanımları sorunuzun silinmesine ve UP kaybetmenize neden olabilir.
Görsel Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, aklınıza takılan soruları sorabilmeniz ve diğerlerinin sorularını yanıtlayabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Gerçekten soru sorun, imâdan ve yüklü sorulardan kaçının.
Sorularınızın amacı nesnel olarak gerçeği öğrenmek veya fikir almak olmalıdır. Şahsi kanaatinizle ilgili mesaj vermek için kullanmayın; yüklü soru sormayın.
2
Bilim kimliğinizi kullanın.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla sorular ve cevaplar, bilimsel perspektifi yansıtmalıdır. Geçerli bilimsel kaynaklarla doğrulanamayan bilgiler veya reklamlar silinebilir.
3
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Sahtebilimi desteklemek yasaktır.
Sahtebilim kategorisi altında konuyla ilgili sorular sorabilirsiniz; ancak bilimsel geçerliliği bulunmayan sahtebilim konularını destekleyen sorular veya cevaplar paylaşmayın.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Soru Ara
Aradığınız soruyu bulamadıysanız buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Alıntı Ekle
Eser Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Formu olabildiğince eksiksiz doldurun.
Girdiğiniz sözün/alıntının kaynağı ne kadar açıksa o kadar iyi. Açıklama kısmına kitabın sayfa sayısını veya filmin saat/dakika/saniye bilgisini girebilirsiniz.
2
Anonimden kaçının.
Bazı sözler/alıntılar anonim olabilir. Fakat sözün anonimliğini doğrulamaksızın, bilmediğiniz her söze/alıntıya anonim yazmayın. Bu tür girdiler silinebilir.
3
Kaynağı araştırın ve sorgulayın.
Sayısız söz/alıntı, gerçekte o sözü hiçbir zaman söylememiş/yazmamış kişilere, hatalı bir şekilde atfediliyor. Paylaşımınızın site geneline yayılabilmesi için kaliteli kaynaklar kullanın ve kaynaklarınızı sorgulayın.
4
Ofansif ve entelektüel düşünceden uzak sözler yasaktır.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Sözlerinizi tırnak (") içine almayın.
Sistemimiz formatı otomatik olarak ayarlayacaktır.
Gönder
Tavsiye Et
Aşağıdaki kutuya, [ESER ADI] isimli [KİTABI/FİLMİ] neden tavsiye ettiğini girebilirsin. Ne kadar detaylı ve kapsamlı bir analiz yaparsan, bu eseri [OKUMAK/İZLEMEK] isteyenleri o kadar doğru ve fazla bilgilendirmiş olacaksın. Tavsiyenin sadece negatif içerikte olamayacağını, eğer bu sistemi kullanıyorsan tavsiye ettiğin içeriğin pozitif taraflarından bahsetmek zorunda olduğunu lütfen unutma. Yapıcı eleştiri hakkında daha fazla bilgi almak için burayı okuyabilirsin.
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform; okuduğunuz kitaplara, izlediğiniz filmlere/belgesellere veya takip ettiğiniz YouTube kanallarına yönelik tavsiylerinizi ve/veya yapıcı eleştirel fikirlerinizi girebilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Önceliğimiz pozitif tavsiyelerdir.
Bu platformu, beğenmediğiniz eserleri yermek için değil, beğendiğiniz eserleri başkalarına tanıtmak için kullanmaya öncelik veriniz. Sadece negatif girdileri olduğu tespit edilenler platformdan geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
2
Tavsiyenizin içeriği sadece negatif olamaz.
Tavsiye yazdığınız eserleri olabildiğince objektif bir gözlükle anlatmanız beklenmektedir. Dolayısıyla bir eseri beğenmediyseniz bile, tavsiyenizde eserin pozitif taraflarından da bahsetmeniz gerekmektedir.
3
Negatif eleştiriler yapıcı olmak zorundadır.
Eğer tavsiyenizin ana tonu negatif olacaksa, tüm eleştirileriniz yapıcı nitelikte olmak zorundadır. Yapıcı bir tarafı olmayan veya tamamen yıkıcı içerikte olan eleştiriler silinebilir ve yazarlar geçici veya kalıcı olarak engellenebilirler.
4
Düzgün ve insanca iletişim kurun.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
5
Türkçeyi düzgün kullanın.
Şair olmanızı beklemiyoruz; ancak yazdığınız içeriğin anlaşılır olması ve temel düzeyde yazım ve dil bilgisi kurallarına uyması gerekmektedir.
Eser Ara
Aradığınız eseri bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.
Tür Ekle
Üst Takson Seç
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, yaşamış ve yaşayan bütün türleri filogenetik olarak sınıflandırdığımız ve tanıttığımız Yaşam Ağacı projemize, henüz girilmemiş taksonları girebilmeniz için geliştirdiğimiz bir platformdur. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Takson adlarını doğru yazdığınızdan emin olun.
Taksonların sadece ilk harfleri büyük yazılmalıdır. Latince tür adlarında, cins adının ilk harfi büyük, diğer bütün harfler küçük olmalıdır (Örn: Canis lupus domesticus). Türkçe adlarda da sadece ilk harf büyük yazılmalıdır (Örn: Evcil köpek).
2
Taksonlar arası bağlantıları doğru girin.
Girdiğiniz taksonun üst taksonunu girmeniz zorunludur. Eğer üst takson yoksa, mümkün olduğunca öncelikle üst taksonları girmeye çalışın; sonrasında daha alt taksonları girin.
3
Birden fazla kaynaktan kontrol edin.
Mümkün olduğunca ezbere iş yapmayın, girdiğiniz taksonların isimlerinin birden fazla kaynaktan kontrol edin. Alternatif (sinonim) takson adlarını girmeyi unutmayın.
4
Tekrara düşmeyin.
Aynı taksonu birden fazla defa girmediğinizden emin olun. Otomatik tamamlama sistemimiz size bu konuda yardımcı olacaktır.
5
Mümkünse, takson tanıtım yazısı (Taksonomi yazısı) girin.
Bu araç sadece taksonları sisteme girmek için geliştirilmiştir. Dolayısıyla taksonlara ait minimal bilgiye yer vermektedir. Evrim Ağacı olarak amacımız, taksonlara dair detaylı girdilerle bu projeyi zenginleştirmektir. Girdiğiniz türü daha kapsamlı tanıtmak için Taksonomi yazısı girin.
Gönder
Tür Gözlemi Ekle
Tür Seç
Fotoğraf Ekle
Kurallar
Platform Kuralları
Bu platform, bizzat gözlediğiniz türlerin fotoğraflarını paylaşabilmeniz için geliştirilmiştir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Net ve anlaşılır görseller yükleyin.
Her zaman bir türü kusursuz netlikte fotoğraflamanız mümkün olmayabilir; ancak buraya yüklediğiniz fotoğraflardaki türlerin özellikle de vücut deseni gibi özelliklerinin rahatlıkla ayırt edilecek kadar net olması gerekmektedir.
2
Özgün olun, telif ihlali yapmayın.
Yüklediğiniz fotoğrafların telif hakları size ait olmalıdır. Başkası tarafından çekilen fotoğrafları yükleyemezsiniz. Wikimedia gibi açık kaynak organizasyonlarda yayınlanan telifsiz fotoğrafları yükleyebilirsiniz.
3
Paylaştığınız fotoğrafların telif hakkını isteyemezsiniz.
Yüklediğiniz fotoğraflar tamamen halka açık bir şekilde, sınırsız ve süresiz kullanım izniyle paylaşılacaktır. Bu fotoğraflar nedeniyle Evrim Ağacı’ndan telif veya ödeme talep etmeniz mümkün olmayacaktır. Kendi fotoğraflarınızı başka yerlerde istediğiniz gibi kullanabilirsiniz.
4
Etik kurallarına uyun.
Yüklediğiniz fotoğrafların uygunsuz olmadığından ve başkalarının haklarını ihlâl etmediğinden emin olun.
5
Takson teşhisini doğru yapın.
Yaptığınız gözlemler, spesifik taksonlarla ilişkilendirilmektedir. Takson teşhisini doğru yapmanız beklenmektedir. Taksonu bilemediğinizde, olabildiğince genel bir taksonla ilişkilendirin; örneğin türü bilmiyorsanız cins ile, cinsi bilmiyorsanız aile ile, aileyi bilmiyorsanız takım ile, vs.
Gönder
Tür Ara
Aradığınız türü bulamadıysanız buraya tıklayarak ekleyebilirsiniz.