SMR (Small Modular Reactor) ve Geleceğin Enerjisi

Geleceğin enerjisini ve tabii geleceğin enerjisinden söz ettiğimizde, değinmeden geçemeyeceğimiz nükleer enerjinin geleceğini, bu perspektiften neler olacağını hiç merak ettiniz mi? Öyleyse, bu blog yazısının sizin için işe yarar olacağını düşünüyorum. İsim her ne kadar teknik görünse de çok teknik anlatıma girmeden, yüzeysel ve basit bir biçimde anlatım yapacağım.

SMR'lar; enerji üretimine kıyasla küçük ancak boyut ve üretilebilirlik olarak geleceğimizdir.

Giriş:

Dünyada her ne kadar Almanya gibi ülkeler tarafından anti-nükleer diyebileceğimiz politikalar izlenmiş olsa da, bu politikanın getirisinin ne kadar zararlı ve yanlış bir karar olduğu net bir biçimde anlaşılmakta, ülkelerde nükleer endeksli politikalar çoğalmaktadır. Zira, biraz da toplum baskısı diyebileceğimiz sebeplerden ötürü Almanya yakın zamanda nükleer enerji kullanımını sıfıra indirse de, enerji teminatını Fransa'dan yapmaktadır. Fransa ise trajikomik bir biçimde enerjisinin %70 gibi bir miktarını nükleerden almaktadır. Bu ve daha birçok etmenle aslında nükleer sektörün büyüyeceği aşikardır.^[3]

Şimdiyse, ne bu SMR ona değinelim isterim.

SMR (Small Modular Reactor) Nedir?

• SMR aslında, basit bir biçimde anlatmak icap ederse genellikle 10 ila 300 MW (Megawatt demektir. 1.000.000 watt'a eşittir.) enerji üreten, küçük boyutlu nükleer reaktörlerdir.^[1] MMR (Micro Modular Reactor, <10 MW) ila Large, Conventional Reactor (>700 MW) dediğimiz diğer tür reaktörlerin arasında yer almaktadır.

SMR'ın Gelecekteki Önemi Nedir?

• SMR aslında birçok avantaj sunmaktadır. Bunların en başında, küçük olmaları gelebilir. Küçük olduklarından dolayı doğaları gereği üretim maliyeti ve büyük çaplı reaktörler için uygun olmayan alanlara yerleştirilebilirler. Bu da ilerde nükleer enerjiden yararlanan havalimanları gibi birçok şey görebileceğimizi göstermektedir.
• SMR, ayrıca maliyetinin az olmasından dolayı rekabete de açık bir piyasaya sahiptir. Üretim maliyetinin çok yüksek olmasından dolayı (Örn: Akkuyu'nun inşaatının 20 milyar $ olduğu tahmin edilmektedir.) büyük çaplı reaktörlerin işletiminde daha çok kamu kuruluşları görülür.
• Bunlara ek olarak, SMR'lar hakkında elle tutulabilecek kötü özellik sabotaja, olası bir tehlikede "çevresine" zarar potansiyelinin yüksek olmasıdır. Sabotaj, nükleer emniyet diye apayrı bir konudur ancak tehlike konusunda da şöyle bir özellik geliştirilmiştir ki: SMR'lar olası bir kazada içe doğru kontamine etmek üzere inşaat edilmiştir. Nükleer reaktörler, sanılanın aksine patlamaz. Eriyen çubuklarda bulunan zirkonyumun, suyla olan tepkimesi sonucu çıkan hidrojen gazı patlamaya sebebiyet olmaktadır. Birnevi, erirler. Bu erime durumundaysa, SMR'ların her elemanı kendi kendini kontamine eder.^[3]
• Ekstradan enerji üretmekten ziyade bunun lojistiğinin sağlanması da büyük bir sektör işi ve apayrı bir masraftır. Büyük çaplı reaktörlerde, daha çok kırsal alanlarda yapılması ve diğer birçok faktörden dolayı bu aşama pahalı olabilmektedir. Ancak SMR'lar, üstte de belirttiğimiz üzere büyük çaplı reaktörlerin kurulamayacağı yerlere de kurulabileceği için bu soruna daha ucuz bir çözüm vadeder.^[2] ITIF gibi kuruluşlar, bu sebepten ötürü SMR'lara "nükleerin geleceği" demektedir.^[4]

Peki, Nükleerin Geleceği Sadece SMR mı?

• Kesinlikle, hayır! MSR (Molten Salt Reactor), Toryum reaktörleri (Ülkemizde, Engin Arık tarafından yapılmaya çalışılmış ancak şüpheli bir biçimde ölmüştür.), VHTR (Very High Temperature Reactor), SCWR (Super Critical Water Reactors) ve daha nicesi gibi birçok çeşit bulunmaktadır.