PSİKOLOJİK EGOİZM

EGOİZM NEDİR?

Evrim Ağacı okuru

1. Bilal’e Anlatır Gibi: Egoizm, insanların kendilerine ve kendi mutluluklarına odaklanmaları gerektiğini öneren bir düşünce biçimidir. Seni neyin mutlu ettiğini düşünmek ve seni mutlu eden şeyleri yapmaya çalışmak gibi. Bazı insanlar kendilerini mutlu eden şeyleri yapmanın her zaman doğru olduğuna inanırken, diğerleri diğer insanları incitmediği sürece onları mutlu eden şeyleri yapmanın sorun olmadığına inanır.

2. Kısa Tanım: Egoizm, bireylerin kendi çıkarlarını ve refahlarını ön planda tutmasının önemini ve faydalarını vurgulayan felsefi ve etik bir teoridir.

EGOİZM TÜRLERİ

1. Etik Egoizm: Etik egoizm, bireylerin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmeleri gerektiğini ve bunu yapmanın ahlaki olarak doğru olduğunu savunur. Bu görüşe göre her insan kendi mutluluğundan sorumludur ve kendi çıkarlarını başkalarının çıkarlarından önde tutmalıdır. Etik egoizm, insanların başkalarını önemseyebileceğini veya özgecil (fedakar) davranabileceğini inkar etmez, ancak nihayetinde insanların kendilerine fayda sağlayacak şekilde davranmaları gerektiğini savunur.

2.Psikolojik Egoizm: Psikolojik egoizm, insanların fedakarca hareket ediyor gibi görünseler bile her zaman kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiklerini iddia eden tanımlayıcı bir teoridir. Psikolojik egoizmin savunucuları, insanların temelde bencil yaratıklar olduğuna ve tüm eylemlerin nihai olarak kendi mutluluklarını en üst düzeye çıkarma arzusuyla motive edildiğine inanır.

3.Rasyonel Egoizm: Rasyonel egoizm, bireylerin kişisel çıkarlarının peşinden gitmeleri gerektiğini öne süren bir egoizm türüdür çünkü bunu yapmak rasyoneldir. Rasyonel egoizmin savunucuları, bir kişinin kendi refahını en üst düzeye çıkaracak şekilde hareket etmesinin kendi çıkarına olduğunu ve bu davranışın rasyonel olduğunu çünkü hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olduğunu savunurlar.

^{PSİKOLOJİK EGOİZM}

İlk olarak, kişisel çıkar kavramının geniş ve çok yönlü olabileceğini kabul etmek önemlidir. Kişisel çıkar, yiyecek ve barınma gibi temel hayatta kalma ihtiyaçlarından sevgi, saygı ve tatmin gibi daha soyut arzulara kadar her şeyi içerebilir. Gerçekten de eylemlerimizin çoğu hem kişisel çıkar hem de başkaları için endişe de dahil olmak üzere farklı faktörlerin karmaşık etkileşimi tarafından motive edilir. Bununla birlikte, özverili davrandığımız durumlarda bile, kendimizi iyi hissetme veya suçluluk ve utançtan kaçınma arzusu gibi, her zaman altta yatan bir kişisel çıkar güdüsü vardır.

Dahası, psikolojik egoizmin, insanların her zaman kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmesi gerektiği görüşü olan etik egoizmle aynı şey olmadığını kabul etmek önemlidir. Psikolojik egoizm, insanların nasıl davranmaları gerektiğini buyurmaktan ziyade, basitçe insanların nasıl davranma eğiliminde olduklarını tanımlar. Aslında, birçok etik sistem kişisel çıkar gerçeğini kabul eder ve bunu şefkat ve adalet gibi diğer kaygılarla dengelemeye çalışır.

Ek olarak, psikolojik egoizmin, insanların her zaman kendi çıkarları doğrultusunda hareket ettiğini iddia etmediğini, aksine kişisel çıkar tarafından motive edildiğini belirtmekte fayda var. Bu, insanların kişisel çıkarlarına aykırı hareket ettiği durumlar olabileceği anlamına gelir, psikolojik egoizmin tanımlayıcı bir teori olduğunu, yani insan davranışını olması gerektiği gibi değil, olduğu gibi tanımlamaya çalıştığını belirtmekte fayda var.

Psikolojik egoizmin savunulmasında bir diğer kilit nokta, evrimsel psikolojinin rolüdür. Evrimci psikologlar, çıkarcı davranışlarımızın biyolojimizde derinden kök saldığını ve milyonlarca yıllık evrim boyunca geliştiğini öne sürerler. Bu açıdan bakıldığında, çıkarcı davranışımız bir kusur veya zayıflık değil, daha çok bir tür olarak hayatta kalmamıza ve gelişmemize yardımcı olan bir adaptasyondur.

Son olarak, psikolojik egoizmin, insanların empati veya merhametten yoksun olduğu anlamına gelmediğini belirtmekte fayda var. Bunun yerine, en özgecil eylemlerimizin bile nihayetinde kendi refahımızı geliştirme arzusuyla motive edildiğini öne sürer; bu ister kendimiz hakkında iyi hissetmek ister bize bir amaç veya anlam duygusu verdiği için başkalarına yardım etmek anlamına gelsin.

ANTİTEZLER:

1. Özgecil davranış, kişisel çıkarla açıklanamaz: Psikolojik egoizmin birçok muhalifi, iyilik veya özgecilik eylemlerinin kişisel çıkarla açıklanamayacağını savunur. Bununla birlikte, araştırmalar, nezaket eylemlerinin aslında bir kişinin refahını ve mutluluğunu artırabileceğini göstermiştir, bu da görünüşte özverili davranışların bile kişisel çıkar tarafından motive edilebileceğini düşündürmektedir.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

2. İnsanlar bazen kendi çıkarlarına aykırı davranırlar: Psikolojik egoizmin bazı eleştirmenleri, hayır kurumlarına para bağışlamak veya başkalarını kurtarmak için hayatlarını riske atmak gibi örnekler vererek, insanların genellikle kendi çıkarlarına aykırı hareket ettiğini savunur. Bununla birlikte, insanların, kısa vadeli fedakarlıklar gerektirse bile, genellikle uzun vadede kendilerine fayda sağlayacağına inandıkları şekillerde hareket ettiklerini kabul etmek önemlidir. Örneğin, bir hayır kurumuna bağışta bulunmak, kişinin kendisi hakkında iyi hissetmesini sağlayabilir ve bu da kişinin esenlik ve mutluluk duygusunu artırır.

3. Evrim teorisi psikolojik egoizmi desteklemez: Psikolojik egoizmin karşıtları genellikle evrim teorisinin özgecil davranışın bir türün hayatta kalması için gerekli olduğunu ve bu nedenle kişisel çıkarla açıklanamayacağını öne sürdüğünü iddia ederler. Bununla birlikte, evrim teorisi aynı zamanda rekabetin önemini ve en uygun olanın hayatta kalmasını kabul eder, bu da kişisel çıkarcı davranışın da başarılı bir evrim stratejisi olabileceğini öne sürer.

4. İnsanların başkalarına karşı ahlaki yükümlülükleri vardır: Psikolojik egoizmi eleştirenler, insanların başkalarına karşı kişisel çıkarlarının ötesine geçen, ihtiyacı olanlara yardım etme görevi gibi ahlaki yükümlülükleri olduğunu savunur. Bununla birlikte, kendisi de dahil olmak üzere herkese fayda sağlayan adil ve istikrarlı bir toplum sürdürme arzusu gibi birçok ahlaki yükümlülüğün kişisel çıkarla açıklanabileceğini kabul etmek önemlidir.

_{GÜZEL CÜMLELER}

• “Nasıl olur da insan kendine uygun gördüğü rol uğruna kendini ortadan kaldırır?” (Simone de Beauvoir)

• Başkası Düşünce “Çürük Tahtaya Basmasaydı” Deriz, Kendimiz Düşünce Bastığımız Tahtanın Çürük Çıkmış Olmasından Şikayet Ederiz. (Cenap Şahabettin)