Papa Kimdir? Papalık Nasıl Ortaya Çıkmıştır? Papanın Hristiyanlık Dünyasındaki Yeri Nedir? Dünden Bugüne Papa Seçimleri Nasıl Yapılmıştır?

Papa; Katolik Kilisesi’nin en yüksek ruhani lideri, Roma Psikoposu ve Vatikan Devleti’nin yöneticisidir. Katolikler papayı İsa’nın yeryüzündeki vekili olarak tanımlamaktadır. Papa kelimesinin kökeni Yunanca “pappas” (baba) kelimesinden gelmektedir. İlk başlarda saygı unvanı olarak birçok psikopos için kullanılmış olsa da zamanla yalnızca Roma psikoposu için geçerli hale gelmiştir.

Papalığın temelleri MS 1. yüzyıl sonları ile MS 4. yüzyıl arası dönemin Roma İmparatorluğu’nda atılmıştır. Geleneksel olarak ilk papa kabul edilen Aziz Petrus, o dönem Hristiyan topluluğuna liderlik etmiş, ardından MS 64–68 yılları arasında bir dönemde Roma’da şehit edilmiştir. Bu olayın ardından Aziz Petrus, Katolik tarihinde önemli bir figür haline gelmiştir. Ancak Aziz Petrus kendi döneminde hiçbir zaman resmen papa olarak anılmamıştır. Kendisinin geleneksel olarak papa kabul edilmesinin sebebi, İsa’nın en önde gelen havarisi olması ve yüzyıllar sonra Katolik Kilisesi’nin “Papa’nın ilk halkası” olarak onu göstermiş olmasıdır. Yani kendisi günümüzdeki gibi bir seçim ile başa gelmemiştir çünkü o dönemde papalık makamı yoktur.

Hristiyanlık dünyasında papalık görüşü farklılıklar göstermektedir. 1054 yılında Doğu ve Batı kiliseleri birbirlerini aforoz etmiştir. Bu anlaşmazlığın temelinde siyasi sebepler, doktrin farklılıkları ve en önemlisi papalık otoritesi vardır. Katolikler papayı İsa’nın vekili ve evrensel ruhani lider olarak görmektedir. Ortodokslar papanın tarihsel bir psikopos olduğunu ancak üstün bir otoritesi olmadığını savunur. Ortodoksların en yüksek dini lideri Ekümenik Patriktir. Protestanlar ise Martin Luther önderliğinde Reform Dönemi’nde papanın yanılmaz olmadığını, en yüksek otoritenin kutsal kitap olduğunu söyleyerek papalığı tamamen reddedip İncil’e dayalı cemaatler oluşturmuşlardır.

Katolik Kilisesi’nde papalık yolunda unvan sıralaması şu şekildedir:

• Diyakoz

• Rahip

• Psikopos

• Başpsikopos

• Kardinal

• Papa

Papalar çocuk sahibi olamaz ve evlilik yapamazlar. Duygusal, romantik ve cinsel ilişki yaşamaları yasaktır. Bu kısıtlama 11. yüzyıldan itibaren zorunlu kılınmıştır. "Celibacy" adı verilen bu bekarlık yemini 1139 yılında II. Lateran Konsili'nden itibaren resmen zorunlu hale getirilmiştir. Bu kısıtlamanın başlıca sebeplerinden biri İsa'nın bekar olmasıdır. Bir başka sebep ise papaların hayatlarını kiliseye hizmet etmeye, tanrıya, dini en güzel biçimde yaşamaya ve yaymaya adamaları gerektiği düşüncesidir. Bu kısıtlamaya uymayan Papa Alexander VI katolik tarihinde "kötü papa" denince akla gelen ilk isimlerdendir. (Bir diğeri kendisinden önceki dönem görevde olan vefat etmiş papayı mezarından çıkartıp yargılatan Papa Stephen VI'dır.)

Teknik olarak her Katolik erkek birey birer papa adayıdır. Yine de papa olmak için en az psikoposluk unvanına sahip olmak gerekmektedir. Şayet psikopos olmayan bir kişi papa seçilirse, papa olmadan önce hemen psikoposluğa atanır. Kilisenin bu konu hakkında ilan ettiği kanunu açık ve nettir:

"Papa seçimi; vaftiz edilmiş, katolik, erkek ve psikopos bir kişiyle sınırlıdır. Eğer seçilen kişi psikopos değilse derhal psikoposluğa atanmalıdır."

^[1]

Papa seçimi tarihi boyunca iki tane “ilk” vardır:

1. Seçim ile Seçilen İlk Papa (Papa Cornelius)

2. Konklav ile Seçilen İlk Papa (Papa Gregorius X)

Bu iki “ilk” arasındaki temel fark, seçim ile seçilen papaların seçimlerinde açık oylama usulü oylama yapılmıştır ve bazen bu oylamalara din adamlarının yanı sıra halk da dahil olmuştur. Yıllar geçtikçe açık oylamada dış baskı giderek artmıştır. Bu sebeple kökeni Latince olan “cum clave” (anahtarla kilitli), Türkçede ise “Konklav” adı verilen; günümüzde kardinallerin Sistina Şapeli’nde toplanıp kendilerini dış dünyadan tamamen izole ettikleri, yeni papa seçilene kadar asla dış dünyadan haber alamadıkları bir seçme sistemine geçilmiştir.

Papanın ölümü veya istifası sonrası “sede vacante” denilen taht boşluğu dönemini Kardinaller Koleji Dekanı yönetir. Dekan, konklav başlamadan önce kardinalleri bir araya getiren, açılış duasını ve yemin törenlerini yürüten, oylama sürecini düzenleyen kişi görevini üstlenir.

Konklav sisteminde her gün iki sabah, iki öğleden sonra olmak üzere toplam dört tur oylama yapılabilir. Papanın seçilebilmesi için “nitelikli çoğunluk”, yani çoğunluğun 2/3’sinin elde edilmesi gerekmektedir. Konklavda oy kullanma hakkı olan kardinaller, 80 yaşının altında olanlardır. 80 yaşında ve üzerindeki kardinaller konklavda oy kullanma hakkına sahip değildirler. Ancak aday olabilir ve konklava katılan kardinaller tarafından papa seçilebilirler.

Papanın siyasi, sosyolojik ve güvenlik sebepleriyle herkesten gizlediği kardinal atamasına "en pectore" (gizli olan) denir. Bu gizlilik eğer kardinal baskı altında kalabilecek bir coğrafyada yaşıyorsa güveninin sağlanması ve hedef gösterilmemesi için uygulanır. En pectore kardinalin atamasının geçerli sayılabilmesi için atama papa tarafından kamuya açıklanmış olmalıdır. Papa bu durumu kamuya açıklamadan ölürse atama geçersiz sayılır. Kardinalliği ilan edildiği sürece en pectore kardinaller de konklava katılabilir.

Her turun sonunda oy pusulaları Sistina Şapeli’nin içinde özel olarak hazırlanmış bir ateş kutusunda yakılır. Eğer oylama sonucunda yeni papa seçilmiş ise bu pusulalar yakıldığında şapelin bacasından beyaz duman (fumata bianca) şayet yeni papa seçilememiş ise siyah duman (fumata nera) yükselir.

Yeni papa seçildikten sonra konklavı yöneten Kardinaller Koleji Dekanı, seçilen papaya Latince:

Agora Bilim Pazarı

Yaşayanı Onarmak

“Bu kadar etkileyicisini okumamıştım… Öyle ki kitap bittiğinde insan yoksunluk hissediyor.” 
– Lydia Kiesling, Guardian

NOTRE DAME DE SION EDEBİYAT ÖDÜLÜ

SIMON LIMBRES’İN KALBİ YİRMİ DÖRT SAAT SONRA CLAIRE MEJAN’IN BEDENİNDE ATACAK. O GÜN YAŞAM, SIMON’UN ÖLÜMÜNDEN İBARET OLACAK.

Simon’un sörf yapmak için uyandığı günün öyküsü bu. Sonrasında geri dönüşsüz komaya gireceği, ailesinin organ naklini kabul etmenin yükünü omuzlayacağı, doktorların bir ölüm üstünden başka hayatları şekillendireceği, yıkımla umudun kol kola gezdiği bir günün öyküsü.

Biçimsel olarak cüretkâr olduğu kadar duygusal olarak da etkileyici olan Yaşayanı Onarmak yayımlandığı yıl Fransa’nın prestijli edebiyat ödüllerinin neredeyse tümünü kazandı ve ardından Uluslararası Man Booker Ödülü’ne aday oldu. Maylis de Kerangal, benzersiz anlatımıyla her bir karakterin zihnine girmemizi, yaşama –ve ölüme– hiç bakmadığımız bir yerden, hiç sınanmadığımız bir andan bakmamızı sağlıyor.

“Muhteşem.” –LE MONDE
“Bu bir yaratılış ilahisi.” –LE FIGARO
“En yakın dostlarıma verdiğim kitap…” –DANIEL PENNAC
“Bir antik tragedya kadar etkileyici.” –L’EXPRESS
“Zaman zaman isyan ettirse de Yaşayanı Onarmak umuda boyanmış bir kitap.” –LA PRESSE

Devamını Göster

₺264.00

Satın Al Tüm Ürünler

“Acceptasne electionem de te canonice factam in Summum Pontificem?”

(“Papa olmayı kabul ediyor musunuz?”)

sorusunu sorar.

Eğer seçilmiş kişi papa olmayı kabul ederse, kendisine tekrar Latince:

“Quo nomine vis vocari?”

(“Hangi isimle anılmak istersiniz?”)

sorusu sorulur.

Burada papa genellikle kendisinden önce hangi papanın görüşlerine yakınsa veya hangi papanın mirasını devam ettirmek istiyorsa onun ismini miras edinir. Ardından yeni papa, Sistina Şapeli’nin hemen yanındaki “Ağlama Odası”na (Stanza del Pianto) götürülür ve burada kendisine papalık giysileri giydirilir. Ağlama Odası, ismini; seçilen papaların buraya getirildiklerinden sonra duygu yoğunluğu sebebiyle gözyaşlarına hâkim olamamalarından almaktadır. Tüm bu hazırlıklar tamamlandıktan sonra, yeni papayı dünyaya duyurmak için Kardinal Protodiyakon, Aziz Petrus Bazilikası’nın balkonuna çıkıp tüm dünyaya Latince bir duyuru yapar:

“Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam!”

(“Size büyük bir sevinç haberi veriyorum: Bir papamız var!”)

Ardından yeni papanın seçtiği isim açıklanır:

“Eminentissimum ac Reverendissimum Dominum, Dominum [seçilen papanın adı] Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem [seçilen papanın soyadı], qui sibi nomen imposuit [seçtiği papa adı].”

Duyurudan sonra yeni papa balkona çıkar ve halkı selamlar. Tüm dünyaya “Urbi et Orbi” (Şehre ve dünyaya) kutsamasını verir. Bu kutsama sadece Noel’de, Paskalya’da ya da yeni papa seçildiğinde verilir.

Yeni papa seçildikten sonraki gün ise papa Aziz Petrus Bazilikası’nda bir şükran ayini düzenler. Ardından kendisine resmi belgelere mühür basması için papalık yüzüğü takdim edilir. Bu yüzük, papa öldükten sonra tekrar kullanılmaması için törensel olarak parçalanır. Devamında kardinallerle görüşmeler düzenler ve papalık görevine resmen başlamaya hazırlık sürecine girer.

Sonuç olarak, papalık kurumu; kökeni Antik Roma’ya dayanan, tarihsel süreç içerisinde şekillenmiş ve günümüzde Katolik Kilisesi’nin hem ruhani hem de idari merkezi haline gelmiş yapısıyla dünya din tarihinin en etkili ve köklü makamlarından biridir. Papa seçimiyle ilgili merasimler ve ritüeller yalnızca dini bir anlam taşımakla kalmayıp aynı zamanda tarih, gelenek ve otoritenin sürekliliğini simgelemektedir.