Oppenheimer ve Hiroşima: Atom Bombasının Tarihsel ve Teknik Bir İncelemesi

Giriş

1945 yılında, II. Dünya Savaşı'nın sonlandırılmasında kilit rol oynayan en önemli olaylardan biri, Japonya'nın Hiroşima kentine atılan atom bombasıydı. Bu bombanın geliştirilmesi ve kullanılması, bilim ve teknoloji tarihinin en kritik dönemlerinden birini temsil eder. Bu makalede, atom bombasının yapım sürecini ve bu süreçte önemli rol oynayan J. Robert Oppenheimer'ın katkılarını inceleyeceğiz.

J. Robert Oppenheimer: Atom Bombasının Babası

J. Robert Oppenheimer, Manhattan Projesi olarak bilinen ve atom bombasının geliştirilmesine yönelik ABD hükümeti tarafından başlatılan gizli projenin baş bilim insanıydı. Oppenheimer, 1904 yılında New York'ta doğdu ve Harvard Üniversitesi'nde kimya eğitimi aldıktan sonra teorik fizik alanında uzmanlaştı. 1942 yılında, Los Alamos Laboratuvarı'nın başına getirildi ve burada atom bombasının geliştirilmesine öncülük etti.

Atom Bombasının Yapımı

Atom bombası, nükleer fisyon prensibine dayanır. Nükleer fisyon, ağır bir atom çekirdeğinin nötron bombardımanı sonucunda daha hafif çekirdeklere bölünmesi olayıdır. Bu süreç büyük miktarda enerji açığa çıkarır. Atom bombası yapımının temel adımları şunlardır:

1. Uygun Fisyon Malzemesinin Seçimi

Atom bombasında kullanılabilecek iki ana fisyon malzemesi vardır: Uranyum-235 ve Plütonyum-239. Uranyum-235, doğal uranyumun yaklaşık %0.7'sini oluşturur ve nükleer reaktörlerde veya gaz difüzyon yöntemiyle zenginleştirilir. Plütonyum-239 ise nükleer reaktörlerde uranyum-238'in nötronlarla bombardıman edilmesiyle elde edilir.

2. Kritik Kütlenin Elde Edilmesi

Fisyon reaksiyonunun sürdürülebilir olması için yeterli miktarda fisyon malzemesi, yani kritik kütle, bir araya getirilmelidir. Kritik kütle, fisyon reaksiyonunun zincirleme bir şekilde devam edebilmesi için gereken minimum malzeme miktarıdır.

3. Fisyon Malzemesinin Bir Araya Getirilmesi

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Atom bombasının patlaması için fisyon malzemesi hızla bir araya getirilerek kritik kütleye ulaşmalıdır. Bu işlem için iki ana yöntem kullanılır:

Toplama Yöntemi: İki alt kritik kütle, konvansiyonel patlayıcılarla bir araya getirilir. Bu yöntem, "Little Boy" adı verilen ve Hiroşima'ya atılan bombada kullanılmıştır.

İç Patlatma Yöntemi: Fisyon malzemesi, simetrik bir şekilde yerleştirilmiş konvansiyonel patlayıcıların aynı anda patlatılmasıyla sıkıştırılır. Bu yöntem, "Fat Man" adı verilen ve Nagasaki'ye atılan bombada kullanılmıştır.

4. Nötron Başlatıcısının Kullanımı

Fisyon reaksiyonunun başlaması için fisyon malzemesine nötronlar gönderilmelidir. Bu işlem, nötron başlatıcısı adı verilen bir cihazla gerçekleştirilir. Nötron başlatıcısı, bombanın patlama anında nötron salarak zincirleme reaksiyonu başlatır.

Hiroşima ve Sonrası

6 Ağustos 1945'te, ABD Hava Kuvvetleri'ne ait B-29 tipi bir bombardıman uçağı, "Enola Gay," Hiroşima kentine "Little Boy" atom bombasını attı. Bomba, şehir üzerinde yaklaşık 600 metre yükseklikte patladı ve yaklaşık 140,000 kişinin ölümüne neden oldu. Bu yıkımın ardından, 9 Ağustos'ta Nagasaki'ye "Fat Man" atom bombası atıldı. Bu bombanın patlaması da yaklaşık 70,000 kişinin ölümüne yol açtı.

Sonuç

J. Robert Oppenheimer ve ekibinin çalışmaları, modern savaş tarihinin en büyük dönüm noktalarından birini oluşturdu. Atom bombasının yapımı ve kullanımı, hem bilimsel hem de etik açıdan büyük tartışmalara yol açtı. Hiroşima ve Nagasaki'deki yıkım, nükleer silahların yıkıcı gücünü ve bu silahların kontrol altına alınması gerekliliğini dünya kamuoyuna gösterdi. Atom bombası, savaşın sona ermesine katkıda bulunmuş olsa da, insanlık tarihine karanlık bir leke olarak kazındı. Bu olaylar, nükleer silahların kullanımının ne kadar tehlikeli olduğunu ve barışın sağlanması için uluslararası işbirliğinin önemini bir kez daha vurguladı. Söz verdiğim gibi bu bloğumda Oppenheimer ve Hiroşimadan bahsettim. Atom bombasından sonra söylediğim gibi birçok ders çıkarıldı ve aslında olumlu sonuçlar da verdi atom bombası anlaşmasından sonra nükleer reaktörlere eğim arttı ve nükleer artık güvenli sayılabilecek bir düzeye gelmiş bulunmaktadır. Ancak hala yeteri kadar güvenli değil. Teşekkür ederim.