Kimyasal Tepkime Nedir Neden Kimyasal Tepkime Gerçekleşir

Kimyasal Tepkime Nedir?

Atomlar her zaman kendilerini soygaz dizilimine çevirmek isterler. Bunun için de farklı yollar vardır, kimileri iyonlaşır kimileri de kovalent bağ kurarlar. İşte bunların gerçekleşebilmesi için iki veya daha fazla madde arasında bir etkileşim olmalıdır. Kimyasal tepkime budur.

Kısacası maddelerin birleşip kendi özelliklerini kaybederek yeni bir madde ortaya çıkarmalarıdır.

Örneğin:

1. MnO₂+H₂O₂→MnO+H₂O+O₂
2. Fe+CuSO₄→Cu+FeSO₄
3. CH₄+ 2O₂→ CO₂+2H₂O+Enerji

gibi tepkimeler bir kimyasal reaksiyondur.

Neden Yeni Oluşan Maddeler Önceki Maddelerin Özelliğini Taşımaz?

Maddenin kimyasal özelliklerini gösteren şeylerden biri de elektron sayısıdır. Madde kimyasal tepkime ile kendi elektron sayısını değiştirdiği için önceki özelliklerini göstermez. Buna hayatta birçok kez şahit oluruz.

Örneğin:

1. Na+Cl→NaCl tepkimesindeki sodyum ve klor maddeleri normalde çok tehlikelidir. Sodyum saf olduğu zaman patlayıcılık özelliği taşımaktadır, klor ise oldukça zehirli bir maddedir. Fakat kimyasal reaksiyon sonucunda elektron dizilimin değişmesinden dolayı artık eski özelliklerini göstermezler.

Neden Elektron Dizilimi Kimyasal Özelliği Belirler?

Madde kendisini oktet veya dublete döndüremeyecek bir atomla tepkimeye girmez bu nedenle her madde her madde ile tepkimeye girmemektedir. Elektron dizilimi değiştiği an önceden tepkimeye girdiği atomlarla bazen tepkimeye girmeyebilirler. Çünkü elektron dizilimi uyuşmuyor olabilir bu da zaten kimyasal özelliğin değişmesidir maddenin kimliğinin değişmesi

Kimyasal Tepkime Türleri: Sentez Tepkimeleri

Bu tepkimelerde birden çok madde vardır ve tepkime ile tek bir maddeye dönüşürler.

Örneğin:

1. N2 (g) + 3 H2 (g) → 2 NH3 (g)
2. Ca (g) + C (k) + 3/2 O2 (g) → CaCO3 (k)

tepkimelerinde de iki ayrı madde olan azot ile hidrojen birleşerek amonyak molekülü oluşturmuşlardır. Diğerinde ise kalsiyum karbon ve oksijenin birleşmesinden kalsiyum karbonat oluşmuştur.

2. Analiz (Ayrışma) Reaksiyonları

Bu tepkimelerde bir madde dışarıdan bir etken ile iki veya daha fazla maddeye ayrılır. Bu genellikle ısı ile olmaktadır.

Örneğin:

1. H₂CO₃ (s) + ısı → H₂O (s) + CO₂ (g)
2. 2KClO₃ → 2KCl + 3O₂

tepkimelerinde karbonik asit ısı ile suya ve karbondioksite bozunmuştur. Aynı şekilde potasyum klorat da potasyum klorüre ve oksijene bozunmuştur.

Redoks Tepkimeleri

Bazı kimyasal tepkimeler sonucu elektron alışverişi ile yükseltgenme basamakları değişir. Elektron veren madde yükseltgenirken elektron alan madde ise indirgenir. Bir redoks tepkimesi varsa en az bir tane yükseltgen ve indirgen olmak zorundadır. Ayrıca elektron alan madde indirgenirken yükseltgen özellik gösterir, elektron veren madde yükseltgenirken indirgen özellik gösterir.

Örneğin:

H₂ + F₂ → 2HF

Yanma Tepkimeleri

Yanma tepkimeleri bir maddenin oksijen ile tepkimeye girerek yükseltgenmesidir. Bunun sonucunda ısı çıkmaktadır ve yanan madde bazı maddelere bozunmaktadır.

Örneğin:

Mg(k) + 1/2 O₂ (g) → MgO (k)

CH₄(g) + 2O₂ (g) → 2H₂O (s) + CO₂ (g)

Yer Değiştirme Tepkimeleri

Bu tepkime sonucunda aktif olan bir element pasif kalan başka bir elementle yer değiştirmektedir.

Örneğin:

Ca (k) + ZnCl₂ (suda) → Zn (k) + CaCl₂ (suda)

tepkimesindeki Ca metalinin aktifliği Zn metalinin aktifliğinden fazladır. bunun sonucunda yer değiştirme olmaktadır.

Agora Bilim Pazarı

Molekülden Hücreye, Dokudan Fizyolojiye Biyoloji Deneyleri

• Boyut: 21 x 29
• Sayfa Sayısı: 400
• ISBN No: 978654414062

Devamını Göster

₺679.00

Satın Al Tüm Ürünler

Asit - Baz Tepkimeleri

Asitler ile bazların birleşmesi sonucu tuz ve su oluşmaktadır. Burada da sulu asit ve baz çözeltileri tuz oluşturarak nötrleşmektedir.

Örneğin:

HCl (suda) + NaOH (suda) → H₂O(s) + NaCl (suda)

asit + baz → su + tuz yapısında OH bulundurmayan bazlara susuz baz denir. Buna örnek olarak NH₃ verilebilir. NH₃‘ün asitlerle tepkimesinden sadece tuz oluşur.

Metal – Asit Tepkimeleri

Eğer hidrojenden daha aktif metaller asitlerle tepkimeye girerlerse değerliliklerinin yarısı kadar hidrojen çıkarırlar.

Örneğin:

Ca (k) + 2HCl (suda) → H₂ (k) + CaCl₂ (g)

Hidrojenden pasif olan tüm soy metaller (platin, altın gibi) ve yarı soy metaller (bakır, civa, gümüş gibi) tüm asitlerle tepkime vermemektedirler. Örnek olarak bakır ile hidroklorik asit tepkime vermez. Ama bakır, gümüş ve civa ancak sülfürik asit ve nitrik asitle tepkime verirler.

Cu (k) + 4HNO₃ (suda) → 2H₂O (s) + 2NO₂ (s) + Cu(NO₃)₂ (suda)

Platin ve altın elementine tek başına bir asit etki etmez. Bu elementler için kral suyu denilen özel bir karışım kullanılmaktadır. (3HCl + HNO₃)

Metal - Baz Tepkimeleri

Aktif metaller bazlarla reaksiyon vermezler. Sadece amfoter metaller (Çinko, Kalay, Alüminyum, Kurşun, Krom, Berilyum) kuvvetli bazlarla tepkimeye girerek H₂(g) açığa çıkarırlar.

Al (k) + 3NaOH (suda) → 3/2 H₂ (g) + Na₃AlO₃ (suda)

Aktif Metal Su Tepkimeleri

Sodyum veya potasyum patlamalarını duymuşsunuzdur, işte bu tarz tepkimeler bu tepkimelerdir. 1A ve 2A elementleri su ile şiddetli tepkime vererek hidrojen gazı açığa çıkarırlar.

Na (k) + H₂O (s) → NaOH (suda) + 1/2 H₂ (g)

Ca (k) + 2H₂O (s) → Ca(OH)₂ (suda) + H₂ (g)

Ekzotermik ve Endotermik Tepkimeler

Ekzotermik Reaksiyon: Dışarıya ısı vererek gerçekleşen reaksiyonlardır.

SO₂ (g) + 1/2O₂ (g) → SO₃ (s) + ısı

Endotermik Reaksiyon: Dışarıdan ısı alarak gerçekleşen reaksiyonlardır.

KClO₃ (suda) + ısı → 3/2 O₂ (g) + KCl (suda)

Polimerleşme Tepkimeleri

Monomer denilen küçük moleküller vardır. Bu moleküller kovalent bağ kullanarak devasa yapılar elde ederlerse polimer denilen maddeleri oluştururlar. Burada olan birleşme tepkimesi de polimerleşme olarak isimlendirilmektedir.

Hidroliz Tepkimeleri

Bu tepkimeler büyük moleküllerin su molekülleri tarafından daha küçük parçalara bölünerek parçalanmasıdır. Yağlar, proteinler ve karbonhidratlar su ile bu tepkimeye uğrarlar.

Protein + (n – 1) H₂O → n (Aminoasit)

Karbonhidrat + (n – 1) H₂O → n (Monosakkarit)

Yağ + H₂O → Yağ Asidi + Gliserin