Kadın Hayatının Dönemleri
Kadınlar çocukluk, ergenlik, erişkinlik, yaşlılık gibi dönemlerden geçerken nasıl değişiklikler yaşar?
Kadın hayatının dönemleri; puberte, seksüel ergenlik (doğurganlık), klimakterium ve senium olmak üzere dört başlık altında incelenir. Ayrıca bu dönemler kendi içinde alt başlıklara ayrılır.
Puberte (Ergenlik) Dönemi
Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir. Bu dönemde büyüme ve gelişme hızlanır. Fiziksel, psikolojik, sosyal ve bilişsel birçok değişim yaşanır.
Puberte belirtileri genelde 8-13 yaş arasında görülmeye başlar. Bu dönemde birçok değişiklik gözlenir. Bu değişiklikler; Seksüel, bedensel ve psikolojik olmak üzere üç grupta incelenebilir.
A) Seksüel Değişiklikler:
Bu dönemde ikincil cinsiyet özellikleri gelişir. Bunlar; memelerin gelişmesi, genital ve aksiller (koltuk altı bölgesi) kıllanma ve genital organlarda oluşan değişikliklerdir. Bu değişiklikler Telarş, Pubarş, Adrenarş ve menarş şeklinde dörde ayrılır.
Telarş:
Kızlarda pubertenin ilk belirtisidir. Memelerin büyümesi ve gelişmesine Telarş denir. 9-10 yaşından itibaren salgılanan östrojen hormonuna bağlı olarak önce meme başının bulunduğu areola (koyu renkli halka) büyür ve meme dokusu gelişmeye başlar. Memelerin gelişimi genellikle 11-16 yaş arasında tamamlanır.
Pubarş:
Pubis kıllanmasına Pubarş denir. Memelerin gelişmeye başlamasından sonra görülür. Bu kıllanma başlangıçta renksizdir. Ardından kıllanmaya deride pigmentasyon eşlik eder.
Adrenarş:
Aksiller kıllanma veya koltuk altı bölgesinde görülen kıllanma ilk âdet kanamasından çok kısa bir süre önce görülür. Bu bölgedeki kıllanmaya sebep olan androjen hormonunun etkisidir.
Menarş:
İlk âdet kanaması anlamına gelir. Menarşın başlama yaşında birçok faktör etkilidir. Bu durumu etkileyen faktörler; hastalıklar, endokrin organlar, beslenme, iklim ve genetik faktörler şeklinde sıralanabilir.
Önemli!
Normal bir menstrual siklus (âdet döngüsü) ortalama 28 gün sürer. Bu süre kişiden kişiye değişir. 21-35 gün arasında değişiklik göstermesi de normaldir.
Fakat menstrual kanamanın olması gereken zamandan önce görülmesi (21 günden kısa) veya sonra görülmesi (35 günden uzun) anormaldir.
Döngünün ilk günü, kanamanın başladığı birinci gündür. Döngünün son günü, gelecek kanamadan bir önceki gündür.
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
B) Bedensel Değişiklikler
Hızlı boy uzaması, pelvis genişlemesi gözlenir. Kalça ve uylukta yağ depoları artış gösterir.
Omuz, meme ve pelvis çevresinde yağ dokusu artışı gözlenir. Buna kadın tipi gelişim denir. Boy uzamasının en hızlı olduğu zaman Telarştan iki yıl sonra ve menarştan bir yıl öncesine denk gelir.
C) Psikolojik Değişiklikler
Ergenlik döneminde genç kız, bu dönemde agresif veya aşırı duygusal davranabilir. Bu dönemde çevrenin ve ailenin desteği, büyük önem taşır.
Seksüel Ergenlik (Doğurganlık) Dönemi
Puberte döneminin sona ermesiyle başlar. Günümüzde 15-49 yaş arası kadının doğurganlık çağı olarak kabul edilir. Bu dönemde kadının doğurganlığı en üst düzeydedir.
Kadının seksüel ergenlik çağındaki başlıca sorunları;
- Üreme ve üriner sistem enfeksiyonları
- Menstruasyon (âdet döngüsü) sorunları
- Beslenme Bozuklukları
- İnfertilite (Kısırlık) sorunları
- Gebelikle ilgili sorunlar ve doğum kontrolü
Klimakterium ve Menopoz Dönemi
Klimakterium:
Kadınların üreme döneminden üreme yeteneğinin sona erdiği ve son menstrual döngünün öncesi ve sonrasını kapsayan bir geçiş dönemidir.
Bu dönemde kendi içinde dörde ayrılır.
Bunlar;
Premenopoz:
Klimakterium'un ilk aşaması. Östrojen hormonunun üretimi azalır.
Buna bağlı olarak menstrual döngüde düzensizlikler başlar ve fertilizasyon (döllenme) yeteneği azalır.
Perimenopoz:
Menopoza kadar süren iki ile sekiz yılı kapsayan dönem. Bu süreçte üreme hormonlarının seviyeleri inişli çıkışlıdır.
Menopoz:
DSÖ'nün tanımına göre Menopoz, "ovaryum aktivitesinin yitirilmesi sonucu menstruasyonun kalıcı olarak sonlanmasıdır." Bu dönemde aylık âdet döngüsü ve doğurganlık tamamen sona erer. Menopoz yaşı ortalama 50'dir.
Postmenopoz:
Bu dönemde genital atrofi (üreme organlarının küçülmesi), osteoporoz (kemik erimesi), kardiyovasküler rahatsızlıklar (Dolaşım sistemi ile ilgili) ve ciltte bozulmalar ortaya çıkar.
Menopoza Girişi Hangi Faktörler Etkiler?
- Kalıtım
- Irk
- Beslenme
- Ameliyatlar
- Vücut yağ kitlesi
- Doğum sayısı
- Alkol kullanımı vb.
Senium (Yaşlılık) Dönemi
Yaşlılık; çocukluk, ergenlik, yetişkinlik gibi yaşamın doğal bir dönemidir. 65 yaş ve üzeri olan bireyler yaşlı kabul edilir.
DSÖ yaşlılığı "yaşamsal fonksiyonlarının sürekli olarak azalması, tüm organizmanın verimliliğinde görülen azalma, çevresel faktörlere uyum sağlayabilme yeteneğinin azalması" olarak tanımlar.
Yaşlılık dönemindeki bireylerin uyum problemi yaşamaları olasıdır. Yaşlının sosyal uyum başarısı Eğitim, meslek, ekonomik durum ve çevre gibi faktörlere göre değişebilir.
Senium döneminde sosyal değişimlerin yanında bireyin sağlığında da değişimler görülür. Özellikle kadınlarda kalsiyum kaybında hızlı artış gözlenebilir. Bu da osteoporoza sebep olur.
Tabi yaşam biçimi, menopoz yaşı, beslenme alışkanlığı, genetik özellikler osteoporozun seviyesini belirler.
Yaşlılıkta östrojen hormonu azaldığından üreme sistemi, üriner sistem ve deride değişiklikler ortaya çıkar.
Üreme organları çevresindeki kasları güçlendirmek için Kegel egzersizlerinin düzenli yapılması önerilir. Böylece gevşeyen pelvik taban kas tonusu tekrar kazanılır ve Uterus prolapsusu (Rahim sarkması) önlenebilir.
Yaşlanma görme, işitme, denge ve konsantrasyon yeteneğini de olumsuz etkiler. Bu sorunlarla yaşamamak için önceden önlem almak ve erken tanı konulması yaşam kalitesi açısından çok önemlidir.
Vücudunuz ve sağlığınız bu evrendeki en değerli varlığınız. Yaşlılık döneminde sorun yaşamamak için ona iyi bakın. Yaşlılık dönemine önceden yatırım yapın. Sağlığınıza dikkat edin ve bilimle kalın.
- 1
- 1
- 1
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
- 0
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 12/12/2024 14:46:44 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/13747
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.