Her 44 Dakikada Bir Sinyal Gönderen Kozmik Gizem: ASKAP J1832-0911

28 Mayıs 2025-de yılının en gizemli gök cisimlerinden biri, bugün Nature dergisinde yayımlanan bir makaleyle bilim dünyasının gündemine oturdu. Avustralya’daki ASKAP (Australian Square Kilometre Array Pathfinder) radyo teleskobu aracılığıyla keşfedilen bu nesne, her 44 dakikada bir, yaklaşık iki dakika süren güçlü bir sinyal gönderiyor. Bu sinyaller, yalnızca radyo dalgaları ile sınırlı kalmayıp aynı zamanda X-ışınları da içeriyor. Gökbilimciler, bu olağan dışı davranışı açıklamakta zorlanıyorlar.

ASKAP J1832-0911 Nedir?

Keşfedilen bu gizemli nesneye “ASKAP J1832-0911” adı verildi. Yaklaşık 15.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu cisim, ilk bakışta sıradan bir radyo kaynağı gibi görünse de, düzenli ve tekrarlayan yapısıyla tüm dikkatleri üzerine çekti. ASKAP teleskobu ile tespit edilen sinyaller, yaklaşık her 2640 saniyede (yani 44 dakikada) bir tekrarlanıyor. Bu, astronomide oldukça sıra dışı bir durum.

"Uzun Periyotlu Geçici Kaynak" Nedir?

ASKAP J1832-0911, “uzun periyotlu geçici kaynak” (İngilizcesiyle long-period transient, LPT) olarak bilinen nadir bir kategoriye giriyor. Bu tür kaynaklar, uzun aralıklarla düzenli sinyaller gönderirler. Ancak bu olayın istisnai yanı, sinyallerin yalnızca radyo dalgalarıyla değil, aynı zamanda X-ışını tayfında da gözlemlenmesi. Bu, LPT sınıfı içinde ilk kez rastlanan bir durum olarak bilimsel literatüre geçti.

Ne Olabilir?

Peki bu gizemli nesne ne olabilir?

Bilim insanları şu anda iki olası açıklama üzerinde yoğunlaşıyor:

1. Magnetar (Manyetarlı Nötron Yıldızı): Yıldızların süpernova patlaması sonrası geriye kalan, son derece yoğun ve güçlü manyetik alanlara sahip nötron yıldızlarıdır. Bu tür yıldızlar, zaman zaman ani ve güçlü enerji patlamaları yayabilirler.

2. Beyaz Cüce İkili Sistem: Bu teoriye göre, sinyalleri gönderen cisim, bir beyaz cüce olabilir ve bir başka yıldızla etkileşim halinde bulunabilir. Ancak bu sistemin davranışı, bilinen beyaz cüce çiftlerinden oldukça farklı.

Her iki açıklama da, gözlemlenen düzenli sinyal ve X-ışını yayımını tam anlamıyla açıklamakta yetersiz kalıyor. Bu da ASKAP J1832-0911’i daha da ilginç kılıyor.

Bilimsel Önemi Nedir?

Bu tür keşifler, yalnızca gökbilim alanında değil, fizik ve evrenin evrimi üzerine yürütülen çalışmalarda da büyük etki yaratır. ASKAP J1832-0911’in çift frekanslı sinyal yayımı, yıldız evrimi modellerinde gözden kaçan mekanizmaların varlığına işaret ediyor olabilir. Aynı zamanda, galaksimizde daha birçok benzer nesnenin keşfedilmeyi beklediğini düşündürüyor.

Gelecek Araştırmalar

Araştırmacılar şu anda bu nesne üzerine detaylı gözlemler yürütüyor. NASA'nın Chandra X-ışını Gözlemevi, MeerKAT teleskobu ve diğer gözlemevleri, cismi farklı dalga boylarında izleyerek doğasını daha iyi anlamayı hedefliyor.

Sonuç :

ASKAP J1832-0911, evrenin hâlâ keşfedilmeyi bekleyen birçok sırrı olduğunun çarpıcı bir hatırlatıcısı. Her 44 dakikada bir düzenli sinyal gönderen bu gök cismi, bilim dünyasına yeni sorular yöneltiyor: Acaba başka ne tür “kozmik saatler” bizi bekliyor?