Görme engelli insanların daha iyi duydukları doğru mudur?
- Blog Yazısı
Toplumumuzda diğer duyu organları hakkında olmasa da görme engelli insanların daha iyi duyduğu ile ilgili genel bir inanış var.
Ses, bir ortamda giden mekanik bir dalgadır ve dışarıdan gelen titreşimlerin kulağımıza girip, iç kulaktaki kıl hücrelerinin ileri geri hareket etmesiyle meydana gelir. Bu kıl hücreleri bu hareketleri algılayıp beynin algılayabileceği elektrik sinyaline (impuls) dönüştürür. Reseptöre tarafından bir uyarı algılandığında, nöron içerisinde elektrokimyasal değişiklikler meydana gelir. Bu değişikliklere impuls (uyartı) denir.
Bir insanın ne kadar iyi duyabileceği bu kılların sağlamlığına bağlıdır. Bu kılların titreşimi algılama yeteneği görme engelliler için farklı değildir. Yani görme engelliler diğerlerinden daha iyi duyamıyorlar.Görme engelli kişiler ses titreşimlerinin nereden geldiğini anlama konusunda iyidirler.Bunu daha iyi anlamak için beynin duyusal bilgiyi nasıl işlediğine bakmamız gerekmektedir.
Beyin, duyu organlarımızın sağladığı sinyalleri yorumladığında algı oluşur ve beynin farklı bölümleri, farklı duyu organlarından gelen bilgilere cevap verir. Görsel bilgiyi işleyen alanlar (görsel korteks) ve ses bilgisini işleyen alanlar (işitsel korteks) vardır. Ancak görme gibi bir his kaybolduğunda, beyin dikkat çekici bir şey yapar: beyin, alanlarının işlevlerini yeniden düzenler.[1]
Görme engelli kişilerde görsel korteks, görsel bir algılama olmadığında diğer duyulardan gelen bilgilere daha duyarlı hale gelmeye başlıyor. Demek oluyor ki görme engelli insanlar bu özelliğini yitirmiş olabilirler, ancak bu bilgiyi diğer duyularda işlemek için daha büyük bir beyin kapasitesi sağlarlar.
Doğuştan görme engelli insanlar sonradan görme engelli olmuş insanlara kıyasla sesleri ve dokuları algılamakta daha başarılıdırlar.
Yankı ile görebilmek
Son araştırmalarda ve deneylerde bazı görme engellilerin yarasalar gibi ses dalgalarını kullanarak yollarını bulduklarını göstermektedir. Aşağıda bahsedeceğim deneyde bu deneylerin sadece bir tanesi.
Görme engelli bireyler yankıyla görmeyi sağlarken "Ekolakasyon" yani "yankıyla yön bulmada" yarasalarınkine çok benzer bir yol kullanılıyor. Yarasalar çıkardıkları seslerin nesnelerden yansımalarıyla etraflarında neler olduğuna dair fikir ediniyorlar.
Bu teknikte uzman olan görme engelliler üzerinde yapılan çalışmada, bireylerin çıkarttığı daha yüksek seslerin, arkalarında neler olduğunu görmelerine nasıl yardımcı olduğu tespit edildi. Royal Society Journal Proceedings adlı bilimsel dergide yayımlanan araştırmadaki başlıca bulgu, ekolokasyon uzmanlarının tıpkı yarasalar gibi objeler yanlarında ya da arkalarındayken, içgüdüsel olarak çıkardıkları seslerin seviyesini ve sıklığını arttırmalarıydı.
Araştırmaya katılan bilim insanlarından ve kendisi de görme engelli bir ekolokasyon uzmanı olan Daniel Kish, aynı zamanda bu yöntemin eğitimini veren bir isim.
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Kish "Herkesin çıkarttığı ses farklı. Örneğin ben dilimi ağzımın üst kısmında şaklatırım. Keskin bir sestir. Çevrenin gürültüsünü aşıp, size onlarca ya da yüzlerce metre ötesine dair bilgiler getirebilir" dedi.
Bu son araştırmaya göre ekolokasyon, çevredeki nesnelerin şekli, büyüklüğü, uzaklığı ve hatta yapıldığı malzemeye dair bilgiler verebiliyor.[2]
-
4
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- ^ B. Babacan. Görme Engelli Kişiler Daha Mı Iyi Duyarlar? - Bilim Günlüğü. (27 Ekim 2021). Alındığı Tarih: 5 Ocak 2024. Alındığı Yer: Bilim Günlüğü | Arşiv Bağlantısı
- ^ V. Gill. Görme Engelliler 'Yarasalar Gibi' Yankıyla Yollarını Buluyor. (28 Şubat 2018). Alındığı Tarih: 5 Ocak 2024. Alındığı Yer: BBC News Türkçe | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 06/05/2025 08:09:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/16413
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Thales’in Tahmin Ettiği, Med-Lidya Savaşını Bitiren Güneş Tutulması
Kuasarlar
Gökyüzündeki En Parlak Yıldız: Sirius İle Tanışın!
Tatlı Patatesin Sağlığa Faydaları
Matematiğin Mozartı
T.Rex'lerin Yüzlerindeki Delikler Neyin Nesi?
