Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat

Evrensel Orantılı Küçülmeye Dayalı Sabit Evren Modeli (SEM)

3 dakika
1
Evrensel Orantılı Küçülmeye Dayalı Sabit Evren Modeli (SEM) Chat GPT
  • Blog Yazısı
Evren
Blog Yazısı
Tüm Reklamları Kapat

Özet

Mevcut kozmolojide genişleme ölçeği, karanlık madde ve karanlık enerji gibi doğrudan gözlemlenemeyen kavramlara dayanır. Bu makalede, evrenin geometrisinin sabit kalıp içindeki tüm yapıları ve ölçüm araçlarını eşzamanlı olarak küçülttüğümüz "Balon İçi Küçülme" metaforuna dayanan Sabit Evren Modeli (SEM) sunulmaktadır. SEM, kozmolojik kırmızıya kayma, Süpernova zaman genleşmesi, Tolman yüzey parlaklığı, CMB spektrumu ve BAO gibi temel gözlemleri yeniden yorumlayarak karanlık bileşenlere ihtiyaç duymadan açıklama iddiasındadır. Ayrıca, metriğe uygulanan konformal dönüşümün ortaya çıkardığı enerji–momentum fazlalığının bir dilaton skaler alan veya modifiye Lagrangian ile dengelenebileceği önerilmektedir.

Araştırma Seçimi ve Yöntem

Tüm Reklamları Kapat

Makalenin konusu, ΛCDM modelinin doğrudan gözlemlenemeyen karanlık bileşenlerine alternatif arayış olarak belirlendi. Bu tez fikri, ölçüm araçlarının ölçek dengesi üzerine yapılan felsefi okumalar ve literatürdeki konformal dönüşüm çalışmaları incelenerek ortaya kondu. Özellikle metrik genleşme varsayımını sorgulayan önceki makaleler ve Living Reviews in Relativity gibi inceleme yazıları temel referans olarak kullanıldı.

1. Giriş ve Motivasyon

Standart ΛCDM modeli, evrenin genişlemesini ve hızlanmasını açıklarken karanlık madde, karanlık enerji ve enflasyon gibi doğrudan ölçülemeyen bileşenlere başvurmaktadır. Bu bileşenlerin doğası belirsizdir ve kozmolojide temel sorulara yanıt arayışını karmaşıklaştırır. Bu belirsizlikler ışığında, "Balon İçi Küçülme" metaforu, evrenin hacminin sabit kalıp içindeki tüm yapıları eşzamanlı küçülttüğümüz alternatif bir bakış açısı sunar. SEM, ölçüm araçlarının kendi ölçeklerinde saklı kalan bu küçülmeyi göz ardı ederek, gözlemsel verileri farklı bir perspektifte yorumlama imkânı sağlamaktadır.

2. Felsefi ve Ölçümsel Temeller

Tüm Reklamları Kapat

Boyutsal yasaların formu, birimlerin ölçeklenmesiyle birlikte korunduğunda değişmeden kalır. Cetvel, atom saati, termometre ve foton dalga boyu ölçüm cihazları, önerilen küçülme faktörüyle eşzamanlı küçüldüğünde Maxwell denklemleri, Newton yasaları ve Schrödinger denklemi form olarak etkilenmez. Bu süreçte yalnızca boyutsuz sabitler—ince yapı sabiti (α), kütle oranları ve yoğunluk parametreleri (Ω)—ölçümlerimizde değişmeden kalır. Böylece SEM, felsefi ve ölçümsel temellerde tutarlılık gösterir.

3. Kırmızıya Kaymanın Yeniden Yorumu

Klasik kozmolojide kırmızıya kayma, uzayın genişlemesiyle foton dalga boylarının büyümesine bağlanır. SEM’e göre ise yayıldıkları anda büyük ölçekli olan fotonlar, bugün küçülmüş ölçüm araçlarımızla değerlendirildiğinde kırmızıya kaymış gibi algılanır. Bu yaklaşım:

Süpernova zaman genleşmesi: Saatlerimiz de orantılı kısalıyorsa, ışık eğrilerindeki uzama tam olarak z/(1+z) oranını korur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.

Kreosus

Kreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.

Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.

Patreon

Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.

Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.

YouTube

YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.

Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.

Diğer Platformlar

Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.

Giriş yapmayı unutmayın!

Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.

Tolman yüzey parlaklığı: Yüzey parlaklık ölçeği, foton yoğunluğu ve dalga boyu değişimini birimlerle birlikte yorumlayarak (1+z)^4 davranışına denk sonuç verir.

BAO mesafe ölçümleri: Co-moving mesafelerin eşzamanlı ölçeklenmesi, gözlemlenen ~150 Mpc’lik yapıyı değişmeden gösterir.

4. Görelilik ve Geometrik Tutarlılık

Genel görelilikte metriğe uygulanan konformal dönüşüm Einstein denklemlerinin dengesini bozar. SEM’in bu geometriyi tutarlı kılmak için önerileri:

Dilaton skaler alan eklenmesi: Ölçek alanı olarak işlev gören bir skaler, dönüşümün yarattığı enerji–momentum fazlalığını dengeler.

Modifiye Lagrangian: Graviton kütle terimleri veya ek etkileşimler içeren bir kuantum alan teorisi yaklaşımı, konformal anomalileri azaltabilir.

Tüm Reklamları Kapat

5. Algısal Ufuk ve Süperluminal Genişleme

Ölçek küçüldükçe, sabit mesafeler ölçüm birimlerimize göre artıyor gibi görünür. Göreli hız tanımı:

v = \frac{d}{dt}(a \cdot x)

Tüm Reklamları Kapat

ile hesaplandığında, c ışık hızını aşmaz; ancak dışarıdan "süperluminal" genişleme izlenimi yaratır. Bu kavram, klasik ufuk sınırları yerine, "ölçeksel ufuk" adını taşıyan yeni bir gözlemsel çerçeve sunar.

6. Tartışmaya Açık Noktalar

SEM, falsifiye edilebilir bir öngörü sunmasa da düşünsel deneylerle değerlendirilebilir. Örneğin:

CMB anizotropilerinde ince kaymalar: Küçük açısal ölçeklerdeki sapmalar SEM ve ΛCDM’yi ayırabilir.

Tüm Reklamları Kapat

Agora Bilim Pazarı
Dâhiler Sınıfı - Arşimet: Sayıların Büyücüsü

DÂHİLER SINIFI: OKUMASI KOLAY, UNUTMASI ZOR

Antik Çağ’ın en büyük bilgininin inanılmaz hikâyesi. Yemek yemeyi ve yıkanmayı unutan, ama elindeki pergelle dünyayı sonsuza dek değiştiren sıra dışı ve gizemli bir dâhi.

Büyük ilgi gören Dâhiler Sınıfı serisi ARŞİMET: SAYILARIN BÜYÜCÜSÜ ile devam ediyor.

Dâhiler Sınıfı Serisi Hakkında:
Bunlar, her biri kendi yöntemiyle; kelimeleriyle, icatlarıyla, seçimleriyle ve hatta kaderleriyle dünyayı değiştirmiş kadınların ve erkeklerin hayat hikâyeleri; şaşkınlık ve hayranlık duymanızı sağlayacak, hayal gücü ve merak duygunuzu harekete geçirecek büyüleyici hikâyeler. Dâhiler Sınıfı serisi bu özel insanları çocuklarla (9 yaş ve üstü) tanıştırmak üzere tasarlandı. İlk olarak yayımlandığı İtalya’da büyük övgü toplayan ve ardından pek çok dile çevrilen Dâhiler Sınıfı, minik ebadı, renkli illüstrasyonları, bilgiyi heyecan ve macerayla birleştiren anlatımıyla çocukların kolay okuyacağı, zor unutacağı, onlara öğrendiklerinden daha da fazlasını merak ettirecek bir seri.

Devamını Göster
₺200.00
Dâhiler Sınıfı - Arşimet: Sayıların Büyücüsü

Gravitasyonel dalga faz hızı: Konformal dönüşümün dalga propagasyonuna etkisi ölçülebilir.

Yoğunluk parametrelerindeki varyasyonlar: ΩΛ veya Ωm değerlerinde mikroskobik farklılık aranabilir.

Ayrıca SEM’in ontolojik sınırları, gerçeklik yorumunun epistemolojik bir yeniden çerçeveleme mi, yoksa varoluşsal bir alternatif mi olduğuna dair felsefi tartışmaları gündeme getirir.

7. Sonuç ve Gelecek Perspektifler

Bilimsel modeller, mutlak gerçekliği değil, tutarlı anlatılar aracılığıyla deneysel verileri açıklamayı amaçlar. SEM, karanlık bileşenlere başvurmadan evrenin temel gözlemlerini yeniden yorumlayarak kozmolojide düşünce ufkumuzu genişletir. Gelecekteki çalışmalarda dilaton dinamikleri, CMB hassas ölçümleri ve yapısal gözlemler üzerinden SEM’in öngörülerini detaylandırmak, bu alternatif tezin geçerliliğini tartışma masasına taşımak amacıyla kritik önemdedir.

Okundu Olarak İşaretle
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Raporla
Mantık Hatası Bildir
Yukarı Zıpla
Bu Blog Yazısı Sana Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 0
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/05/2025 11:47:23 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/20520

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Size Özel
Makaleler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close